Naturalis Historia
Pliny, the Elder
Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor
[*](Isid. XV 8, 10. XIX 14. (cfr. Stat. silvae I 3, 53).) Pavimenta originem apud Graecos habent elaborata arte[*](arte ll.v. ante D (cfr. § 185 extr.).) picturae ratione, done[*](raptione done B1. aut donec ratione aut lac. statuit U 807. an ratione delen- dum? (nisi vero pro arte adiectivum poneadum est, ut tarda: cfr. XXXV 124).) lithostrota[*](lithostrotata FL.) expulere[*](expuluere Fa.) eam celeberrimus fuit in hoc genere Sosus[*](genere fofuf (solus L) BdLB. -rosus rv.), qui Pergami stravit quem vocant asaroton oecon[*](oecon Bv. decon FdL. de quo a.), quoniam purgamenta cenae in pavimentis[*](pauimentif BaS. -to FdLv.) quaeque everri[*](euerri Bhav(G). -rfi F. uerri dLBrot. conu- B.) solent velut relicta fecerat parvis e tessellis[*](e tessellis (& efe- B) S. set (sed Fd) esse (esset h) utilis FdhL.om.a. e tesserulis Brot. e testulis v.) tinctisque in varios colores. mirabilis ibi columba bibens et aquam umbra capitis infuscans ; apricantur[*](aplicantur B2. aprineantur a. abripiente v.a.G.) aliae[*](alia Fav.a.G.) scabentes[*](scabentes (fta- B1) G. -bantes FdL. ftatuentef B2. esca a. escam ludentes uideres v. esse Fa.om.hv.a. G.) sese in canthari labro[*](post labro add. apricantur—sese v.a.G.). [*](Lucilii fragm. inc. 34 (Müller). Cic. de or. III 43, 171. or. 44, 149. Brut. 79, 274.)— Pavimenta credo primumfacta quae nunc vocamus barbarica atque subtegulanea[*](subtegulanea dhB. fubre- BFL. -nica a.), in Italia festucis pavita[*](pauita BG. -imenta a. ea uti a F. cautia dhL. cannea v.). hoc certe[*](certe BaG. a parte FdL. aperte Tv.) ex nomine ipso intellegi potest. Romae scutulatum [*](scutulatum S e coni. J. fcutol- B. scalpturatum FdhLv. -ram a.) in Iovis Capitolini aede primum factum est post[*](post om.FdL1.) tertium bellum Punicum initum, frequentata vero pavimenta ante Cimbricum magna gratia animorum indicio est Lucilianus[*](lucilianuf Bav. iucil- F. uirgil- dh. -lius L.) ille versus[*](uerfuf eft B.):
Arte[*](arte hv.a.H.) pavimenti[*](pauimenti ll.S. -to H. -ta hv.) atque emblemate[*](emblemata hv.a.H.) vermiculato[*](uermiculatof B. -ta ahv.a.H.).
[*](Vitruv.VII 1, 5. 6 (3). 2. 3. 4. (Pallad. I 9, 2. 3).) Subdialia Graeci invenere talibus domos contegentes , genus[*](genus U 808. om. ll.v. cfr. § 188.) facile[*](facile BaG(S). -li v. om.FdThLH.) tractu[*](tractu FdLG. -tuf B. -tatu a. -tu ac (vel et) v.) tepente[*](tepente adv. -tef B. repente (rae- F) FhL.), sed fallax[*](fallaci B.) ubicumque imbres gelant. necessarium binas per diversum coaxationes [*](coaxationes D e Vitr. coassa- B. coationef B. taxat- rv.) substerni[*](substerni adhLv. fubt- r.) et[*](et S e coni. J. e B. x F1. om. rv.) capita earum praefigi, ne torqueantur, et ruderi novo tertiam partem testae tusae addi, dein rudus[*](duae ll.v duae partes h.), in quo II quintae calcis misceantur, pedali crassitudine [*](sex ll. v.) festucari, tunc[*](Nunc B.) nucleo crasso VI digitos[*](digi- tiof B.) induci, tessella[*](induci teffella (-cit eff- B1) S. -cit e fella B2. -cit esse illa FdL. -cit esse et stella a. -ci et ex tessera (testa v) B.) grandi[*](grandi Bv. -de r.) non minus alta[*](alta BdB. alia r. v.) II digitos[*](duos ll.v.) strui, fastigium vero servari in pedes denos sescunciae[*](fefcunciae BBrot. (-cem v). secu- d. sesu- a. caecuncie F.) ac diligenter cote despumari[*](defpumari BS. -re rv. (de dictione cfr. Vitr. VII 4, 5).). quernis[*](quernif BhS. -nisque B. quouernis F. quae uernis a. uernisque dLv.) axibus[*](axibuf BhLv. anx- r.) contabulari[*](contabulari BhS. -re B. contribulari (cun- F) r. -re v.), quia[*](qua h. quae v.a.S.) torquentur[*](torqueantur hS.), inutile[*](inutilia v.a.S.) putant, immo et felice[*](felice (-cae F) B1FaJ. cfr. XXIV 85. fil- B2dLS(D). -cem H. filicem h. -ce v.) aut palea substerni melius esse[*](& Bav. e F. est dTL.), quo minor vis calcis perveniat. necessarium et globosum lapidem subici. similiter fiunt spicata testacea.— [*](Vitruv. VII 4, 4. 5. Pallad. I 9, 4.) Non neglegendum[*](non neglegendum (S. necl- B1F. neglig- v) B1Fav. nonne leg- (elig- dL) B2dL.) est etiamnum unum[*](etiamnunc dhBrot.) genus Graecanici : solo festucato inicitur[*](inimicitur F. inducitur coni. D e Vitr.) rudus[*](rudif B2L.) aut testaceum pavimentum , dein spisse calcatis carbonibus inducitur ex[*](ex BdThLS. et r. om. v.) sabulo et[*](dist. D e Vitr.) calce ac favilla mixtis materia crassitudine semipedali,
ad regulam et libellam exigitur, et est[*](et est ll.v. an ita (vel id) est?) forma terrena; si vero cote[*](te (pro cote) F.) depolitum[*](depolitum Bav(S). pol- FdhLBrot.) est, nigri pavimenti usum[*](usum ll.v(S). uisum d(?)G.) optinet.[*](cfr. Plin. supra § 184.) Lithostrota[*](litostrota F. lithostrata a.) coeptavere[*](coeptauere B1v(S). cept- a. co apt- B2. accept- FdThL(ed.pr.)Brot.) iam sub Sulla[*](fe illa B1. filla B2. sella a. Sylla v.a.Brot.); parvolis certe crustis exstat hodieque quod in Fortunae delubro Praeneste fecit. pulsa deinde ex humo pavimenta in camaras [*](camaeras F. -meras hav.a.S (ut semper). -mara dL.) transiere[*](transiere hLv. -ire BFd.om.a.) vitro[*](uitro ego. e uit- G. utro B. ut pro r. ut pronum [uitium] v. at romae D.). novicium et hoc inventum; Agrippa certe in thermis, quas Romae fecit, figlinum[*](figilinum B1. fligl- F. figvl- B2S.) opus encausto[*](encausto (-tu F) FdLv. eNch- B1. iNch- B2. caustu a.) pinxit[*](pinxit Bv. fi- FdhL.om.a.) in calidis, reliqua albario[*](in—albario BS. in reli- quas (-uis v) albariae (-ia v)av. om.FdhL.) adornavit, non dubie vitreas[*](uitriaf B1.) facturus camaras, si prius inventum id fuisset[*](fuiffe B1.) aut a parietibus scaenae, ut diximus, Scauri pervenisset in camaras. quam ob rem et vitri natura indicanda est.