Naturalis Historia
Pliny, the Elder
Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor
Ex his candidam nostri centum capita vocant. omnes eiusdem effectus, caule et radice in cibos Graecorum receptis utroque modo[*](modo Rv. in otio (ocio x)r.), sive coquere libeat sive cruda vesci. portentosum est, quod de ea[*](de ea dxv. dea V. deta R.) traditur[*](radiutur R. dr??? x.), radicem eius alterutrius sexus similitudinem referre, raro[*](raram v. a. J.) invento[*](inuento R. -tu rv. an inueniri (scriptum inuenin, dein -niu)?), set si viris contigerit mas, amabiles fieri; ob hoc et Phaonem[*](phaonem v. phaeonem (pheo- Vdx)et ll.) Lesbium dilectum[*](dilectum Vv. -tos r.) a Sappho, multa[*](multae RG. -taeque v.) circa hoc non Magorum solum[*](sola x.) vanitate[*](uanitates Rv. a. S.), sed etiam Pythagoricorum.[*](Diosc. III 21.) sed in medico[*](medicinae (-ne x) dTx.) usu praeter supra dicta auxiliatur inflationibus[*](inflammationibus f.), torminibus, cordis vitiis, stomacho, iocineri[*](iocinori R.), praecordiis in aqua mulsa, lieni in posca[*](in posca om.x.), item ex mulsa renibus, stranguriae , opisthotonis[*](opisthotonis TfS. -tonos RV. -tonicis d(?)v.), spasmis, lumbis, hydropicis, comitialibus
, mulierum mensibus, sive subsidant[*](subdidant V.) sive abundent, vulvarumque omnibus vitiis. extrahit infixa corpori cum melle. strumas, parotidas, panos, recedentes ab ossibus carnes sanat cum axungia[*](exsungia V.) salsa et cerato, item[*](idem Vx.) fracturas. crapulam[*](crapulas RS.) praesumpta[*](praesumptam Vdx.) arcet, alvum sistit. aliqui e nostris sub solstitio[*](solistitio Vf.) colligi eam iussere, ex aqua caelesti inponi omnibus[*](dist. ego.) cervicis vitiis. oculorum quoque albugines sanare adalligatam aliqui[*](adalligatam aliqui ego. -tamque VR. -tam rv.) tradiderunt.[*](cfr. Th. H. I 10, 6. VI 1, 3.) Sunt qui[*](quae R.) et acanum[*](acanum S. (-non v). arcanum R. canum r.) eryngio[*](eryngio v. erygio (-ion R) ll.) adscribant[*](adscribat R.), spinosam brevemque et latam herbam[*](herbam et latam x.) spinisque latioribus. hanc inpositam sanguinem mire sistere.
[*](Diosc. III 5.) Alii eryngen[*](eryngen dv. erygen r.) falso eandem[*](eadem VR.) putavere[*](putauerunt dv. a. S. om.x.) esse et[*](et om.Vdx.) glycyrr hizam[*](glycyrrhizam v. glyzyrrizam VdR. Elicirizam x.), quare subiungi eam protinus refert. et ipsa sine dubio inter[*](et inter x.) aculeatas est[*](est om.dx.), foliis echinatis[*](ecinatis V. reci- dx.), pinguibus[*](pinnatis R.) tactuque[*](tactuque om.R.) cumminosis[*](cumminosis S. cfr. XII 36. XIII 114. cumin- Vx. gummosis dv. gumminosis Brot. om.R.), fruticosa, binum cubitorum altitudine , flore[*](floret R.) hyacinthi, fructu pilularum platani[*](plantani V. -taginis dTx.) magnitudinis[*](magni tudine T.). praestantissima in Cilicia[*](Scylicia x. Scythia P.), secunda Ponto, radice dulci et hac[*](hac RG. haec rTfv.) tantum in usu.[*](Th. H. IX 13, 2) capitur ea vergiliarum occasu, longa[*](longe Vdx.), sucosa ceu lycium[*](sucosa ceu lycium ego e Diosc. (cfr. XXV 117. XXVII 133). ceu uitium VRv. ceu uitui dx. ceu uiti G. ceu lycium D cum U 474 (ad longa relatum, at cfr. Diosc.).), coloris buxei, melior quae[*](quae ego. que ll. v. a. H. quam Gronov.) nigra[*](nigri dxS.), quaeque lenta[*](leta V.) quam quae[*](quamque Vx.) fragilis. usus in subditis decoctae[*](decocta Rv. a. H.) ad[*](uel ad x.) tertias, cetero ad mellis crassitudinem, aliquando et
tusae[*](tusae (tunsae dS) quo dG. tusa et (e v) quo Rv. tonsa equo x. tunsa aequo V.), quo genere et vulneribus inponitur et faucium vitiis omnibus, item voci utilissima[*](utilissima ego. -simo ll.v.) suco sic, ut spissatus est, linguae[*](linguae v. in linguae R. in lingua r.) subdito, item thoraci, iocineri. hac diximus[*](11,284) sitim famemque sedari[*](sedatur V.); ob id quidam[*](quidam om.R.) adipson[*](adipsom x. ipro R.) appellavere eam et hydropicis dedere, ne sitirent[*](sisterent Vd.). ideo[*](an item (pro ideo)?) et conmanducata [*](dist. ego.) stomatice est[*](est ego. est et ll. v.) ulceribus oris; inspersa saepe et pterygiis [*](pterycis R (v. a. B). ptericiis x. -icos V.). sanat et vesicae scabiem, renium[*](renum Vv. a. S.) dolores, condylomata , ulcera genitalium. dedere eam quidam potui in quartanis drachmarum duarum[*](et VxRv. ex dS.) pondere et piper ex[*](piper ex ego. pipere ll. v.) hemina aquae. conmanducata sanguinem ex vulnere sistit. sunt qui et[*](qui et Rv. et qui VHack. qui r.) calculos ea pelli tradiderunt.[*](Diosc. IV 15. cfr. XXI 98.) Tribuli[*](triboli VR (ut semper).) unum genus in hortis nascitur, alterum in fluminibus tantum. sucus ex iis[*](ex iis Rv. ex his rG. eius T.) colligitur ad oculorum medicinas[*](medicina V. remedia dTx.); est enim refrigerantis naturae et ideo utilis contra inflammationes collectionesque. ulcera per se erumpentia et praecipue in ore[*](in ore Vdxv. odore R.) cum melle sanat, item tonsillas. potus calculos frangit. Thraces[*](toraces x. thores d.), qui ad Strymona habitant, foliis[*](e foliis VdTfx.an et foliis?) tribuli equos saginant, ipsi nucleo vivunt[*](bibunt R.) panem facientes praedulcem et qui contrahat ventrem . radix caste pureque collecta discutit strumas, semen adalligatum varicum dolores sedat, tritum[*](tritumque x.) vero[*](uero om.x.) in aqua[*](aqua Vdx.cfr. r Diosc. aquam Rv.) sparsum pulices necat.
Stoebe, quam aliqui pheon[*](pheon dxBrot. cfr. XXI 91. phaeon V. peon Rv. phleon B.) vocant, decocta in vino praecipue auribus purulentis medetur, item oculis ictu cruentatis, haemorrhagiae quoque et dysinteriae infusa.
[*](Diosc. IV 159. 160.) Hippophaes[*](hippophaes S e coni. Dal. -ophes R. -opes Vdf. Iyp- popes x. hippophyes B e Diosc. an hippopheos? cfr. XXI 91.) in sabulosis maritimis[*](maritimis Vdx. simaritudinis R. maritimisque nascitur v. -timis que D. an -timis nascens? ut § 43. XXI 175. sed cfr. Müller de stilo p. 79.), spinis[*](spinis om.x.) albis, hederae[*](federe R.) modo racemosa est, candidis, ex parte rubentibus acinis. radix suco madet, qui aut per se conditur aut pastillis farinae ervi. bilem[*](erui bilem S e Murbac. cfr. Diosc. eruibilem R. haec bilem rv.) detrahit oboli ponder e[*](oboli pondere ego. obolo ponderis ll. v.), saluberrime cum mulso. est altera[*](altera om.R.) hippophaes[*](hippophaes S. -phyes H. hippopes d. -ope Vv. hyppopes x. hae R.) sine caule, sine flore, foliis tantum minutis. huius quoque sucus hydropicis mire prodest. debent adcommodatae esse et equorum naturae neque ex alia causa[*](alias causas R.) nomen accepisse[*](accepisset V. -ent x.). quippe quaedam animalium remediis nascuntur locupleti divinitate ad generanda praesidia, ut non sit mirari satis ingenium eius disponentis auxilia in genera, in causas[*](causa R.), in tempora, ut aliis prosit[*](prosit aliis dT.)aliud[*](aliud Gronov. ab VdTfx.om.R. atque aliis ab v. a. G. (ab del. G). an (prosint) alia?) horis diesque nullus prope sine praesidiis reperiatur.
[*](Diosc. IV 92. Nicand. alex. 201. Diosc. de fac. par. II 142. 151. Pl. iun. p. 91, 11.) Urtica quid esse invisius[*](inuisisVdx.) potest? at[*](ad Vdx.) illa praeter oleum, quod in Aegypto ex ea fieri diximus, vel[*](15,30) plurimis scatet remediis. semen eius cicutae[*](sicutae V. sicut et R.) contrarium esse Nicander adfirmat, item fungis vel[*](uel ego.in ll. v. et Verc.) argento vivo, Apollodorus et salamandris[*](salamandra R.) cum iure coctae testudinis, item adversari[*](aduersarii V.) hyoscyamo et serpentibus[*](serpentibus v. -tium ll.) et[*](et Rv. om. r. (serpentium scorpionum que morsibus coni. J. malim -onum ictibus).) scorpionibus. quin[*](que in V.) ipsa illa[*](ipsa illa VdxJ. illa ipsa Rv. ipsa T.) amaritudo mordax uvas in ore procidentesque
vulvas et infantium sedes tactu resilire cogit, lethargicos expergisci tactis[*](expergiscit tactis dTv. a. Bas. experiscit actis x. -sci actis R.) cruribus magisque fronte.[*](Pl. iun. p. 86, 7. 23, 9. 38, 26.) eadem canis morsibus addito sale medetur, sanguinem trita naribus indita sistit et magis radice. carcinomata et sordida ulcera sale admixto, item luxata sanat et panos, parotidas[*](paratidas R.) carnesque ab ossibus recedentes. semen potum cum sapa[*](sapu R.) vulvam [*](uuluas v. uuluae S cum Gron.) strangulatis[*](strangulatis dTJ. cfr. XXVIII 70. -uilatis x. -ulantis r. -tes v. -ulatus S cum Gron.) aperit. profluvia[*](et profluuia Vv. a. S.) narium sistit inpositum. vomitiones in aqua mulsa sumptum a cena faciles praestat duobus obolis, uno autem in vino poto[*](poto Vv. pota r. anpotū?) lassitudines recreat[*](creat dx.). [*](Pl. iun. p. 46, 13.)vulvae vitiis tostum acetabuli mensura, potum in sapa resistit stomachi inflationibus. orthopnoicis prodest cum melle et thoracem purgat eodem ecligmate[*](ecligmate C. elig- x. et lecmate R. elegm- v. elegm- d. -matae V.) et lateri[*](alteri Vdx.) medetur cum semine lini. addunt[*](addunt et dTx.) hysopum[*](hyssopum VdTC.) et piperis aliquid . inlinitur lieni, difficilem ventrem tostum cibo emollit. [*](Hippocr. de morb. mul. I 47. 88. II 67).)Hippocrates vulvam purgari poto[*](potu x. puto R.) eo pronuntiat, dolore levari tosto[*](tusto V.) acetabuli mensura, dulci poto et inposito cum suco malvae, intestinorum animalia pelli[*](reppellit R. repelli Verc. an mire pelli? cfr. § 64.) cum hydromelite[*](hydromelitae VVen. hydropice R.) et sale, defluvia capitis semine inlito cohonestari[*](cohonestari dv. cohenestari R. cohosiestari V. dehonestari x. coercitari Gronov. an consistere?). articulariis [*](articularis V. aribus v. a. H.) morbis et podagricis plurimi cum oleo vetere[*](ueteri dx. -era R.) aut folia cum ursino adipe trita[*](tritum dx.) inponunt. ad[*](at dRDal.) eadem radix tusa cum aceto non minus utilis, item lieni[*](lini Vdx.), et[*](et om.dx.) cocta in vino discutit panos cum axungia vetere[*](ueteri dx.) salsa. eadem psilotrum[*](exsiccat dxv. a. G.) est sicca. condidit laudes eius Phanias physicus, utilissimam cibis coctam conditamve[*](conditam coctamue dTfx.) professus arteriae[*](anariae R.), tussi, ventris[*](uentris dv. uentri VTx. uentr R.) destillationi, stomacho, panis, parotidibus, pernionibus, cum oleo sudorem[*](sudore cocta Vdx.), coctam cum conchyliis[*](conquiliis Vx. conchulis B.) ciere[*](cinere R.) alvum, cum tisana pectus purgare mulierumque menses[*](meses x. messes RV.) , cum sale ulcera, quae serpant[*](serpunt x.) , cohibere.[*](Pl. iun. p. 23, 10. 29, 5. Marc. Emp. 14, 22.) suco[*](succo VdTfxH. sucos. succus v.) quoque in usu est. expressus inlitus fronti sanguinem narium sistit, potus urinam ciet, calculos[*](cauculos R.) rumpit, uvam[*](uua d.) gargarizatus[*](gargarizatus v. -tur d. -tu Vf. -tū x. -issatur R.) reprimit. semen colligi messibus[*](mesibus V.mens- x.) oportet. Alexandrinum maxime laudatur. ad omnia haec et mitiores quidem teneraeque efficaces, sed praecipue silvestris[*](siluestri R.) illa, et hoc[*](hoc om.dv. a. S.) amplius lepras e facie tollit in[*](in VRv.e rT.) vino pota. si quadripes fetum[*](fraetum R.) non admittat[*](admittit x.) , urtica naturam fricandam[*](frigandam R.) monstrant.