Naturalis Historia
Pliny, the Elder
Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor
vinum quomodo fieret e rosa, diximus inter genera vini. usus suci[*](suci om.dT.) ad aures, oris[*](14,106)
ulcera, gingivas, tonsillas gargarizati[*](gargarizati P. -tis ll. -tus v. a. S.), stomachum, vulvas, sedis[*](et 3 dist. J.) vitia, capitis dolores—in febri[*](febre Vv. a. S.) per se[*](per se om. S.) vel cum aceto—, somnos[*](somnus V.), nausias. folia uruntur[*](utuntur REv. a. B.) in calliblepharum, et siccis femina[*](femina v. -nę d. phemina (phaem- R)r.) adsperguntur. epiphoras quoque arida leniunt[*](leniunt Vdv. liniunt GT. ueniunt RE.). flos somnum facit, inhibet fluctiones mulierum[*](mulierum—6 ex-creationes om.R.), maxime albas, in posca potus et sanguinis excreationes, stomachi[*](lac. indicavit S supplens duobus digitis capiant (cfr. XX 242). possit etiam cogitari quattuor drach mis (§ 175) vel quattuor obolorum pondere (§ 157. 160. 169). an leuantur vel haustus (cfr. XXII 51)?) quoque dolores, quantum[*](quantum dREv. tantum rf. cyathus D (saltemn cyatho).).... in vini cyathis tribus. seminis[*](semen his d(?)v. a. D.) optimum crocinum nec anniculo vetustius et in umbra siccatum[*](siccatur REv. a. S.); nigrum inutile. dentium dolori inlinitur , urinam ciet[*](ciet v. cient V2RE. ciunt r.), stomacho inponitur, item igni sacro non veteri. naribus subductum[*](subditum B.) caput purgat. capita pota ventrem et sanguinem sistunt. ungues rosae epiphoris salubres sunt[*](sunt om.VdH.); ulcera enim oculorum rosa[*](rosa se rosa R.) sordescunt, praeterquam initiis epiphorae ita, ut arida[*](auida R.) cum pane inponatur. [*](Diosc. I 131.)folia quidem intus[*](intus ll. S. uitiis v. an infusa vel in- fusione?) stomachi rosionibus et [intus[*](uncos ego posui. uitiis v.)] ventris[*](uentri VG.) aut intestinorum utilissima et praecordiis, vel inlita. cibo quoque lapathi modo condiuntur. cavendus in his situs celeriter insidens. et aridis aut expressis aliquis usus. diapasmata inde fiunt ad sudores coercendos ita, ut a balineis inarescant corpori, dein frigida abluantur. silvestris pilulae[*](pilulaeom.dv. a. H.) cum adipe ursino alopecias[*](alopetas R.) emendant[*](emendant VfH. -dat rv.).[*](Diosc. III 106. (Celsus VI 18, 6).) Lilii radices multis modis florem suum nobilitant[*](no-bilitate R. -auere v. a. S.),
contra serpentium ictus ex vino potae et contra fungorum venena. propter clavos pedum in vino decoquuntur[*](decoquuntur VRv. decoc- GE. coqu- T. coquitur d.) triduoque[*](triduo quoque d.) non solvuntur. cum adipe[*](adipe anserino d1T.) aut oleo decoctae pilos quoque adustis[*](adustus V1.-stos dT.) reddunt. e mulso potae inutilem sanguinem cum alvo trahunt, lienique et ruptis, vulsis[*](ruptis uulsis Rv. rupsis uulsis E. uulsis (ulsis V1G. uuluis V2) ruptis r.) prosunt et mensibus feminarum, in vino vero decoctae inpositaeque cum melle nervis praecisis. medenttr contra lichenas[*](dist. J.) et lepras, et furfures[*](furfures (om. et) dT.) in facie emendant, erugant corpora, cutem[*](cutem ego. cum ll. S. del. v. an in corpore cutem?). folia[*](fo- lio G. polio (coctae) Gronov. polio folia S. at cfr. Diosc.) in aceto cocta[*](ancondita? cfr. Diosc.) vulneribus inponuntur, si testium[*](si testium ll.fv(S). epiphoris te- stium B. (sed φλεγμονάςDiosc.). caestuum Gronov.), melius[*](melius VGdTfH. mellis r. in melle v. fortasse (set testium) tumoribus.) cum hyoscyamo et farina tritici.semen inlinitur igni sacro, flos et folia ulcerum vetustati, sucus qui[*](qui dv. que r.) flore expressus est[*](dist. J.)—ab aliis mel vocatur, ab aliis syrium—ad emolliendas[*](molliendas d.) vulvas sudoresque faciendos et suppurationes concoquendas[*](coquendas Rv. a. H.).[*](Diosc. IV 158. (cfr. Th. H. VI 6, 9). Diosc. I 63 extr.) Narcissi duo genera in usum[*](usum GfS. usu VdTEv. uisu R.) medici recipiunt, purpureo flore et alterum herbaceum[*](herbaceo vet. Dal. croceo Schneider e Diosc. fortasse plura exciderunt, ut herbaceum de odore dictum sit.), hunc stomacho inutilem et ideo vomitorium alvosque solventem, nervis inimicum [*](inamicum VGE.), caput gravantem et a narce narcissum dictum, non a fabuloso puero. utriusque[*](utriusque VGdEv. uerius R.) radix[*](radice diximus ei R. radix ut diximus mulsei v. a. B.) mulsei saporis est. ambustis prodest exiguo[*](exiguoe S. -gue R. -guo r. cum exiguo v.) e melle, sic et vulneribus et luxatis; panis vero cum melle et aerina[*](aerina ego cum B(-inea) e Diosc. cfr. XXII 125. auenae ll. v.) farina, sic et infixa
corpori extrahit. in polenta tritus oleoque contusis medetur et lapide percussis. purgat vulnera permixtus farinae, nigras vitiligines emaculat. ex hoc flore fit narcissinum oleum ad[*](ad REv. eadam V. eadem G. ad easdem dT.) emolliendas[*](molliendas Gd.) duritias, calfacienda[*](et calefacienda dT.) quae alserint, auribus utilissimum[*](utilissima RE.), sed et[*](et om.Rv. a. H.) capitis dolores facit.[*](Diosc. IV 120.) Violae silvestres et sativae. purpureae refrigerant. contra[*](dist. ego. cfr. § 132. XX 17.) inflammationes inlinuntur stomacho[*](stomacho ardenti inponuntur om.V1d.), ardenti inponuntur et capiti in fronte, oculorum privatim[*](priuatim om.V1dT.) epiphoris et sede procidente volvave et contra suppurationes. crapulam et gravedines capitis inpositis coronis olfactuque discutiunt, anginas ex aqua potae. id, quod purpureum est[*](est om.VdH.) ex his, comitialibus medetur, maxime pueris, in aqua potum. semen violae scorpionibus adversatur.[*](Diosc. III 128. Pl. iun. p. 57, 2.) contra flos albae suppurata aperit, ipsa discutit. et alba autem et lutea extenuat[*](extenuat GdS. -ant rv.) menses, urinam[*](urinam om.RE.) ciet[*](ciet RES. et r. cient v.). minor vis[*](uisa RE.) est[*](est om.dT.) recentibus, ideoque aridis post annum utendum. lutea dimidio cyatho in aquae[*](aquae v. aqua ll.) tribus menses trahit. radices eius cum aceto inlitae sedant[*](sedeant R.) lienem, item podagram, oculorum autem inflammationes cum murra et croco. folia cum melle purgant capitis ulcera, cum cerato rimas sedis et quae in umidis sunt, ex aceto vero[*](mero VGd.) collectiones sanant.
[*]((cfr. § 30 et Diosc. I 9). Diosc. III 44.) Baccar[*](bacchar dDal.) in medicinae usu aliqui ex nostris perpressam [*](perpensam REv. a. H.) vocant. auxiliatur contra serpentes, capitis dolores fervoresque, item epiphoras. inponitur mammis[*](mammis Tv. in mammis rD.) tumentibus a partu et aegilopiis incipientibus[*](incipientibusque v. a. B.) ignibusque[*](ignibus dv. a. B. et igni-bus B.) sacris. odor somnum gignit. radicem decoctam bibere spasticis,
eversis, convulsis, suspiriosis salutare est et[*](est et ego e Diosc. est ll. v. dist. ego.) in tussi vetere. rami[*](rami VGdTfJ.radicem R. -ices Ev.) eius tres quattuorve decocuntur ad tertias partes; haec potio mulieres ex abortu purgat. laterum punctiones tollit et[*](et om.RE.) vesicae calculos[*](calculos dv. calculos tollit r.). tunditur[*](tunditur VGRE. tond- dv. cond- C.)et utiliter in diapasmata[*](et utiliter in diapasmata ego. (χρησιμεύειDiosc.; utiliter ad Salm.) cum dili gentia paemata (pem- d)VGd. cum diaprasmata r. cum diapasmate v. et in diapasmata H. cum lilio in diap- J.). vestibus odoris gratia inseritur. combretum, quod simile ei diximus, tritum cum axungia vulnera mire sanat.[*](30)[*](Diosc. I 9.) Asarum[*](anserum VGd.) iocinerum vitiis salutare esse traditur uncia[*](uncia dv. ungia V1. ungias G. axungia r.) sumpta in hemina mulsi mixti. alvum purgat ellebori modo, hydropicis prodest et praecordiis vulvisque ac morbo regio. in mustum si addatur, facit vinum urinis ciendis. effoditur cum folia mittit[*](emittit Rv. an amittit?), siccatur et conditur[*](et conditur EJ. et foditurRV2. effod-V1Gd2. effund- d1. del. v.). in[*](dist. ego coll. XII 47.) umbra[*](umbris R.) situm celerrime sentit.
[*](Diosc. I 7 extr.) Et quoniam quidam, ut diximus, nardum rusticum nominavere radicem baccaris, contexemus et Gallici[*](29) nardi remedia, in hunc locum dilata[*](dilata dv. delata RE. deluta r.) in peregrinis arboribus . ergo adversus serpentes duabus drachmis in vino[*](12,45) succurrit, inflationibus[*](inflammationibus RC.) coli[*](colli d.) vel ex aqua vel ex vino, item iocineris[*](dist. ego coll. Diosc.) et renium[*](renum VRv. a. S.) suffusisque felle[*](felleom.RE.) et hydropicis, per se vel cum absinthio. sistit purgationum mulierum[*](muliebrum V1. -brium f.) impetus.
[*](Diosc. I 10.) Eius vero, quod phun[*](phym d. phu C.) eodem loco appellavimus, radix datur potui trita vel decocta ad strangulatus[*](strangulatus d(?) Gronov. strangu- laris (string- G. strag- E) r. -lationes v. a. H. an strangurias?) vel pectoris dolores vel laterum quoque. menses[*](menses quoque v. a. S.) ciet. bibitur[*](an contra uenena bibitur? cfr. Diosc.) cum vino.
[*](Diosc. I 25.) Crocum melle non[*](nos d.) solvitur nulloque dulci, facillime autem vino aut aqua. utilissimum in medicina, adservatur cornea pyxide. discutit inflammationes omnes quidem, sed oculorum maxime ex ovo; item[*](item ego. in ll. S. illitum C. tus v. intus J. (an ex ouo, potu?)) vulvarum quoque strangulatus, stomachi exulcerationes, pectoris et renium , iocinerum, pulmonum vesicarumque, peculiariter inflammationi earum vehementer utile, item tussi et pleuriticis [*](pleureticis Vdv. a. G.). tollit et pruritus, urinas ciet. qui crocum prius biberint[*](biberunt RS.), crapulam non sentient[*](sentiunt RS.), ebrietati resistent. coronae quoque ex eo mulcent ebrietatem. somnum facit, caput leniter movet, venerem stimulat. flos eius igni sacro inlinitur cum creta Cimolia. ipsum plurumis medicaminibus miscetur, collyrio uni[*](uini RE.) etiam nomen dedit.[*](Celsus VI 6, 36. Diosc. I 26.) faex[*](faex VdTH. fex Gf ex r. ex eo v.) quoque expressi[*](expressit d. -sso v. a. H.) unguento crocino, quod crocomagma[*](crocomagmaV2B. -gna V1d. -gno r. -migma v.) appellant , habet suas utilitates contra suffusiones oculorum, urinas [*](an urinae tormina vel angustias? cfr. § 160.). magis excalfacit quam crocum ipsum. optimum quod gustatu salivam dentesque maxime[*](maxime RED. magis rTJ. del. v.) inficit.
[*](cfr. § 41). Diosc. I 1.) Iris rufa melior quam candida. infantibus eam circumligari salutare est, dentientibus[*](dentibus VTf.) praecipue[*](praecipua REv. a.G. (est pro et v).) et tussientibus taeniarumve vitio laborantibus[*](taeniarumue uitio laborantibus om.VdT.) instillari. ceteri effectus eius non multum a melle differunt. ulcera purgat capitis, praecipue suppurationes veteres. alvum solvit duabus drachmis cum melle, tussim, tormina, inflationes pota, lienes ex aceto. contra serpentium et araneorum morsus ex posca valet; contra scorpiones duarum drachmarum pondere in pane vel aqua sumitur; contra canum[*](canis d.cfr. § 150.) morsus ex oleo inponitur et contra perfrictiones. sic et nervorum
doloribus, lumbis vero et coxendicibus cum resina inlinitur . vis ei concalfactoria. naribus subducta sternumenta[*](sternutamenta Vdv. a. S.) movet caputque purgat.[*](Diosc. I 1. IV 22. Th. H. IX 8, 7.) dolori capitis cum cotoneis malis aut strutheis inlinitur. crapulas quoque et orthopnoeas discutit. vomitiones ciet duobus obolis sumpta. ossa fracta[*](facta VG.) extrahit inposita cum melle. ad paronychia farina eius utuntur[*](utunturREv. utuntur teruntur rTf.an utuntur, terunt?), in vino ad clavos et[*](et GdTRES.uel Vv.) verrucas, triduoque non solvitur.[*](soluitur v. soluit ll. an soluunt? (cfr. XXII 61).) halitus oris commanducata abolet alarumque vitia [*](an uitia inlita?). suco duritias omnes emollit, somnum conciliat, sed genituram consumit. sedis rimas et condylomata omniaque in corpore excrescentia sanat. sunt qui silvestrem xyrim[*](syrin RE. sirim v. a. B. irin C.) vocent. strumas haec vel panos[*](uel panos dREv. panos r.) vel inguina discutit . praecipitur, ut sinistra manu[*](manu om.T.) ad hos usus[*](usus ut G.) eruatur[*](eruatur TG. seruatur (seruetur V2v)r.) colligentesque dicant, cuius hominis vitiique[*](uitiique S e Murbac. utique ll. v.) causa eximant. scelus herbariorum aperietur[*](aperietur GdTfH. -itur r.) et[*](et om.dREv. a. D.) in hac mentione: partem[*](partes VGdf.) eius servant et quarundam aliarum herbarum, sicuti plantaginis , et si parum mercedis tulisse se arbitrantur[*](arbitrabantur R.an arbitrentur et quaerant?) rursusque opus quaerunt, partem eam, quam servavere, eodem[*](eidem VGd.) loco infodiunt, credo, ut vitia, quae sanaverint, faciant rebellare . saliuncae radix in vino decocta sistit vomitiones, conroborat stomachum.[*](Th. H. IX 19, 2. (cfr. § 44). Diosc. III 114.) Polio[*](polio v. pollio ll.) Musaeus et Hesiodus perungui iubent dignationis gloriaeque avidos, polium[*](polium dTfv. pollum r.) tractari[*](lac. ego indicavi; exciderunt fortasse contra uitia (vel tormenta). tractare colere v. a. H.).... coli, polium contra venena haberi[*](contra uenena haberi om.Rv. a. S.), contra serpentes substerni[*](substerni uri dTH. nituri RE. -ni et uri V. -nit turi G. -nitur v.), uri[*](post uri habent potari dT. portari VGS. portari (portam R) medici RED. potari medici Brot. uel portatur (portari H) medici v.), in
vino decoqui[*](dequo qui V. decoquunt v. a. H.) recens vel aridum inlinique[*](inlinuntque v. a. H.) vel[*](uel del. H.) potari. medici [*](potari medici huc transposui. om. ll. v. medici S.) splenicis[*](spleneticis Vdv. a. H.) propinant ex aceto, morbo regio in vino, et hydropicis incipientibus in vino decoctum; vulneribus quoque sic inlinunt.[*](Diosc. III 114.) secundas mulierum partusque emortuos[*](emortuos v. etmort- VE. mort- r.) pellit[*](repellit Ev. a. H. sep- R.), item dolores corporis. vesicas inanit[*](inanit dv. inani et RE. inant G. aniant et V1. an et V2.), epiphoris inlinitur . nec magis alia herba convenit medicamento, quod alexipharmacon vocant. stomacho tamen inutile esse caputque [*](dist. D.) eo inpleri et abortum fieri puto[*](puto VGD. poto rv.). aliqui negant et[*](et VGdTfS. ad rv.) religionem addunt, ubi inventum sit, protinus adalligandum [*](alligandum VTf.) contra oculorum suffusiones cavendumque, ne terram attingat[*](attingat v. -gant ll. D.). hi et folia eius thymo similia[*](simili RE.) tradunt, nisi quod molliora sunt et lanatiore[*](lanatiora d.) canitie. cum ruta silvestri et si[*](et si VGRv. ad si E. si dT.) teratur ex aqua caelesti, aspids mitigare dicitur, et non[*](et non G. ut non ll. at non v.) secus atque[*](atque dv. aque R. aquae GE. aqua V.) cytinus[*](cytinus B. cfr. XXIII 111. cyanus ll. S. cyamus v.) adstringit t cohibet vulnera prohibetque serpere.[*](Diosc. IV 55.) Holochrysos medetur stranguriae in vino[*](in uino pota v. a. S.), et oculorum epiphoris inlitu[*](inlitu ego. -tū d.tum VG. -tus rD. -ta v.), cum faece vero vini cremata et polenta lichenas emendat[*](emendant VG.). chrysocomes radix calfacit et adstringit. datur potui ad iocinerum vitia, item pulmonum , vulvae dolores in aqua mulsa decocta. ciet[*](ciet VGdv. e r.) menstrua et, si cruda detur, hydropicorum aquam.
[*](Diosc. III 108.) Melissophyllo sive melittaena[*](melittaena dfH. -itena VGv. -itiae R. -itideG. malitiaena E.) si perunguantur alvi, non fugient[*](effugient d. fugiunt E1. fugiant R.) apes; nullo enim magis[*](uagis RE.) flore gaudent. scopis[*](topi R. cop E. copia v. a. S.)
eius[*](istius VREv. a. S.) examina facillime continentur. idem praesentissimum est contra ictus earum vesparumque et similium, sicut araneorum, item scorpionum, item contra volvarum strangulationes addito nitro, contra tormina[*](tormina e v. -ine V1GRE. -ina r.) e vino. folia eius strumis inlinuntur et sedis vitiis cum sale. decoctae sucus feminas purgat et inflammationes[*](inflationes dv. a. H. insufflationes R.) discutit et ulcera sanat. articularios morbos sedat canisque morsus. prodest dysintericis veteribus et coeliacis, orthopnoicis, lienibus , ulceribus thoracis. caligines oculorum suco cum melle inungui eximium habetur.[*](Diosc. III 41.) Melilotos[*](contra melilotos VGRES. sed cfr. § 171. 176.) quoque oculis medetur cum luteo[*](lacte v. a. H.) ovi[*](oui d2TfH. cui Gd1. cum r. del. v.) aut[*](aut TH. autem ll. aut cum v.) lini semine. maxillarum quoque dolores lenit et capitis cum rosaceo, item aurium e passo quaeque in manibus intumescant vel erumpant[*](rumpant df.), stomachi dolores in vino decocta vel cruda tritaque[*](uel trita quae V. uel trita dT.). idem[*](eidem VG.) effectus et ad vulvas, ad[*](ad GJ. om. rv.) testes vero et sedem prociduam quaeque et alia[*](et alia om.REv. a. S.) ibi sint[*](ibis instituit d.)[*](lac. ego indicavi; exciderunt iubent inlini.) vitia.... recentem[*](recente J. recens v.) ex aqua[*](aquam G.) decoctam[*](decoctam VG. -ta rv.) vel ex passo. adiecto rosaceo inlinitur ad carcinomata. defervescit in vino dulci[*](dulci om.VGd.). peculiariter et contra meliceridas efficax.
[*](Diosc. III 113. (cfr. Scribonius 163).) Trifolium scio credi praevalere contra serpentium et scorpionum ictus ex vino aut posca, seminis granis[*](grana Vd.) xx potis vel foliis et tota herba decocta[*](totam herbam decoctam VGRE.), serpentesque numquam in trifolio aspici; praeterea a[*](a om.REv. a. S.) celebratis auctoribus contra omnia venena pro antidoto sufficere xxv[*](xxxv dTf.) grana eius, quod[*](quod om.REv. a. B.) minyanthes ex eo appellavimus, tradi[*](tradi v. tradidi dRE. -idit r.),[*](54)
multa alia praeterea in remediis eius[*](eius dREv. et his r.) adscribi. sed me contra sententias eorum gravissimi viri auctoritas[*](auctoritates E. -ate R.) movet, Sophocles enim poeta[*](postea R.) venenatum id dicit, Simos[*](issimos VG.) quoque ex medicis[*](e medicis VH. medicus dv.), decocti[*](decocti dEv. -cta VG. -cū R.) aut[*](ut V.) contriti sucum infusum corpori [*](corporis RE.) easdem uredines facere, quas si[*](quas si G. quasi ll. v.) percussis a serpente inponatur[*](inponatur del. B.). ergo non aliter utendum eo quam contra venena censuerim[*](censuenum R. -erunt v. a. G.). fortassis enim et his venenis inter se contraria sit natura, sicut multis aliis. item animadverto semen eius, cuius minima sint folia, utile[*](utilem VGRE.) esse ad custodiendam mulierum[*](mulierem VGd. gratia RE.) cutis gratiam in[*](in om.VG.) facie inlitum.[*](Diosc. III 38.) Thymum colligi oportet in flore[*](floresque VGd.) et in umbra siccari . duo autem sunt genera eius: candidum, radice lignosa , in collibus nascens, quod et praefertur; alterum nigrius florisque nigri. utraque oculorum claritati multum conferre existimantur et in cibo et in medicamentis; item[*](dist. ego.) diutinae tussi ecligmate[*](ecligmate C. eligmate ll. v.) faciles excreationes facere cum aceto[*](cum aceto - concrescereom.d.) et sale, sanguinem concrescere non pati e melle, longas faucium destillationes extra inlita cum sinapi extenuare [*](extenuari VGd.), item stomachi et ventris vitia. modicis[*](modice his G. modicev.) tamen utendum est, quoniam[*](quoniam VGdVerc. condilonam R. condylonam E. condylomata v.) excalfaciunt; qua vi sistunt[*](quamuis sistunt Vv. a. S.) alvum, quae si exulcerata sit[*](sit v. sint (sunt E1 ) ll.), denarii[*](denario V.) pondus in sextarium[*](sestarium R.) aceti[*](ace R.) et mellis addi oporteat[*](oporteat VG RE. -tet dv.), item si lateris dolor sit, aut inter scapulas aut in thorace. praecordiis medentur ex aceto cum melle, quae potio datur et in alienatione[*](elationem VGT.) mentis ac melancholicis.[*](Diosc. III 38.) datur et comitialibus, quos correptos olfactu[*](olfactu V2D. -ctoV1J. alfacto G. olfactus rv. -ctum S.)
excitat[*](excitant J.) thymum[*](thymo VdJ. -mi v. a. S.). aiunt[*](aiunt—2 thymo om.d.) et dormire eos oportere in molli thymo. prodest et orthopnoicis et anhelatoribus[*](anhelatoribus H cum P. -toriis VT. -tionis RE. tioni v. -tionibus J. alenatoris G.dednon constat.) mulierumque mensibus retardatis vel si emortui sint in utero partus, decoctum in aqua ad tertias[*](attentias R.), et viris[*](uiri RE.) vero contra inflationes cum melle et aceto et si venter turgueat[*](urgueat df.) testesve [*](testesque VdRS.) aut si vesicae dolor exigat. e vino tumores et impetus inpositum tollit, item[*](item - 8 uerrucas om. v. a. B.) cum aceto callum et verrucas . coxendicibus inponitur cum vino[*](uino om. v. a. B.cum uino del. G.) , articulariis morbis[*](morbus R.) et luxatis[*](et luxatis - 10 morbis om. v. a. G.) tritum ac lanae inspersum ex oleo, ambustis[*](ambustis cum adipe suillo VGdTfS.om.REv.) cum adipe suillo. dant et potioniin[*](potioni in ego. potionem ll.G.) articulariis morbis[*](morbis G. bonis ll. nouisS cum Gronovio.) trium obolorum pondere in tribus cyathis[*](quiatis R.del. G.) aceti et mellis, in fastidio[*](et in fastidioREV.) tritum cum sale.[*](Diosc. III 127.) Hemerocalles[*](hemerocalles Bas. (hemoro- v). Phemerocalles ll.ephemero- coni. J.) pallidum e viridi et molle folium habet, grandi radice[*](grandi radice ego. cfr. Diosc. nec (ne E. ex T) radice VGdTE. radice RG. radicem v.) odorataque[*](odorata que ego. -ata quae ll. J. -ata atque G. -atam atque v. -ata S.), bulbosa[*](bulbosam v. a. G. -osa quae S.). cum melle inposita ventri aquas[*](aqua R. aquam v. a. H.) pellit et sanguinem etiam inutilem[*](inugilem RE.). folia epiphoris oculorum mammarumque post partum[*](partum GdRE.cfr. Diosc. partum doloribus V(?)v.) inlinuntur .
[*](Homerus δ 221. Diosc. I 27. 28.) Helenium[*](hebenium R.) ab Helena, ut diximus, natum favere[*](eleria R.) creditur formae, cutem mulierum in facie reliquoque[*](reliquo quoque Vd.) corpore[*](59) nutrire incorruptam. praeterea putant usu eius quandam vitae[*](uitae S cum Gronovio. cfr. § 66. ita VGdTfJ. tam r. del. G. datam v. (usu eius cotidiano coni. CFW Müller p. 21).) gratiam his veneremque conciliari. adtribuunt
et hilaritatis effectum eidem potae in vino eumque, quem habuerit nepenthes[*](nepenthes dv. nephentes r.) illud praedicatum[*](praecidatum VG.) ab Homero, quod[*](quod VGdv. quo rH.) tristitia omnis aboleretur[*](aboleretur dTS. -letur VG. -letusRE. -leatur v.). est autem suci praedulcis. prodest et orthopnoicis radix[*](radix VGdVerc. tradicio E. -itio R. (-itio radicis Ven.).) eius in aqua ieiunis pota. est[*](pota est VGdv. potest r.) autem candida[*](candida dC.idus rv.) intus et dulcis. bibitur et contra serpentium ictus ex vino. mures quoque contrita dicitur necare.[*](Diosc. II 26. (cfr. Scribonius 188).) Habrotonum duorum traditur generum, campestre ac montanum[*](uolumus Ev. a. S. nolu- mus R.). hoc feminam, illud marem intellegi[*](intellegentibus GdT.) volunt. amaritudo absinthii in utroque. Siculum laudatissimum, dein Galaticum. usus et foliis, sed maior semini ad excalfaciendum [*](adest calfaciendum R. ad calf- v. a. G.), ideo nervis utile, tussi, orthopnoeae, ruptis , convulsis[*](ruptis conuulsis ego. cfr. § 126. XX 75. 146. 178. 2 43. XXII 40. 76. uulfis (uulfis R. uuluis V2) corruptis (ruptis d) ll.conuulsis ruptis v.), lumbis, urinae angustiis. datur bibendum manualibus fasciculis decoctis ad tertias partes; ex his quaternis cyathis bibitur[*](bibitur R (?)v. bibuntur r. an quaterni cyathi bibuntur?). datur et semen tusum in aqua drachmae pondere. prodest et vulvae[*](uulsae RE.). concoquit panos[*](pani RE. (coquitur) panisv.a. Verc.) cum farina hordeacia et oculorum inflammationi inlinitur cotoneo malo cocto. serpentes fugat; contra ictus earum bibitur cum vino inliniturque, efficacissimum contra ea, quorum veneno tremores et frigus accidunt, ut[*](ut dExv. et VG.) scorpionum et phalangiorum; et contra venena alia pota prodest et quoquo modo algentibus. vis ei et[*](uis ei et ego. est et Vx.est G. et R. et ad d(?)v.) extrahendi[*](extrahenda v.) ea[*](eas dx.), quae inhaereant[*](inhaerent d (?) v. a. S.) corporibus. pellit et interaneorum[*](inter araneorum VG.) mala. ramo eius, si subiciatur pulvino, venerem stimulari aiunt,
efficacissimamque esse herbam contra omnia veneficia, quibus coitus[*](cohitus x. cohibitus R.) inhibeatur[*](inhibetur x.).[*](Diosc. III 41a (I 58).) Leucanthemum suspiriosis[*](suspirioso R.) medetur duabus partibus aceti permixtum. sampsuchum[*](samsucum Rxv. a. C.) sive amaracum in[*](in om.R.) Cypro laudatissimum et odoratissimum scorpionibus adver- 5 satur ex aceto ac sale[*](et sale xv. a. G.) inlitum. menstruis quoque multum confert inpositum. minor eidem[*](minor eidem GdTxS. minore item R. in ore idem V. minor est eidem v.) poto vis. cohibet et[*](cohebetet et R.) oculorum epiphoras cum polenta. sucus decocti tormina discutit . et urinis et hydropicis utile. movet[*](mouet et Rv.) aridum sternumenta [*](sternutamenta dxv. a. S.). fit ex eo et oleum, quod sampsuchinum[*](sampsuchinum C. sam sucinum (-usinum V) ll. v.) vocatur aut amaracinum, ad excalfaciendos molliendosque nervos; et[*](et folia Rv. a. Brot.) vulvas calfacit. folia suggillatis cum melle et luxatis cum cera prosunt.[*](Diosc. II 207. (208).)
Anemonas coronarias tantum diximus, nunc[*](64 sq.) reddemus et medicas. sunt qui phrenion[*](phrenion H. fremion (-meon G) ll. phenion C. phemion v. phaenion vet. Dal. cfr. schol. Theocr. 5, 92.) vocent. duo eius genera: prima silvestris, altera cultis nascens, utraque sabulosis. huius plures species: aut enim phoenicium florem habet, quae et copiosissima est, aut purpureum aut lacteum. harum trium[*](tria VG.) folia apio similia sunt[*](suntom. x v. a. G.) nec temere semipedem[*](semipedem dG. -pede Rx. -pide r.) altitudine excedunt, cacumine asparagi. flos numquam se aperit nisi vento spirante, unde et nomen accepere. silvestri amplitudo maior, latioribus durio- ribusque[*](latioribus durioribusque ego e Diosc. latioribusque ll. v. latioribus G.) foliis, flore phoenicio. hanc errore ducti arge- [*](19,168)monen putant multi, alii[*](alia VG.) rursus papaver, quod rhoean[*](rhoean C. rhyan VGv. ryan dx. rhyn R.)
vocavimus[*](uocauimus GTfxRS. appellauimus rv.). sed distinctio magna, quod utraque haec[*](haecVGRv. estdfx.) postea florent[*](florens f. floret v.a. J.), nec aut sucum illarum anemonae reddunt aut calyces habent nec nisi asparagi cacumen. prosunt anemonae capitis doloribus et inflammationibus, vulvis mulierum. lacte[*](lacte ego e Diosc. lactill. v.)[*](dist. ego.) quoque et menstrua ' cient cum tisana[*](tisina V. ptisana dv. a. S. typsana x.) sumptae[*](sumpta ut R.) aut vellere adpositae. radix commanducata pituitam trahit, dentes sanat, decocta oculorum epiphoras et cicatrices. Magi[*](magi v. magni (-nū R) ll.)occultum[*](occultum ego. multum ll. V.) quiddam[*](quiddam VGdR. quidam xT. quidem v.) iis tribuere, quae[*](quae CFW Müller p. 20. quam ll. v.) primum aspiciatur eo[*](eo ll. v. in D cum U 469.) anno tolli iubentes dicique colligi eam[*](eas v. a. G.) tertianis et quartanis remedio, postea adligari[*](an ligari?) florem panno russeo et in umbra adservari, ita, cum opus sit, adalligari[*](alligari v. a. G.). quae ex his phoenicium florem habet, radice contrita cuicumque animalium inposita ulcus[*](ulcus VG.ulcerum rv. an ulcerosum? cfr. XVII 106.) facit styptica[*](stipica dTx. septica G. (stipticam uim v).) vi; et ideo[*](an ideo et?) expurgandis ulceribus adhibetur.