Naturalis Historia

Reddatur et corvis sua gratia, indignatione quoque populi[*](p. F. p??? a) Romani[*](r. F2in ras. om.a) testata[*](textata a) , non solum conscientia. Tiberio principe ex fetu[*](ex fectu F1R. effe- a) supra Castorum[*](ca- strorum Fa) aedem[*](eadem F1. ed- a) genito pullus in adpositam[*](oppositam R(?)va.D) sutrinam devolavit, etiam religione[*](ligionem F1R) commendatus officinae domino. is mature sermoni adsuefactus,

[*](Iuba fr. 68a Mü. (cfr. Ar. IX 12, 615a 28). Sol. 2, 46–48.) Nec Diomedias praeteribo aves. Iuba[*](iuua F1a) cataractas vocat, et[*](et (del. L) eis ll.v(S). prob. Müller em. II p. 9 coll. § 7 (loc. corr.))[*](dist. ego. cfr. § 133 extr.) eis esse dentes oculosque igneo colore cetero candidis[*](candidas zva.G) tradens. duos semper his duces: alterum ducere agmen, alterum cogere. scrobes excavare rostro, inde crate consternere et operire terra quae ante fuerit egesta; in his fetificare. fores binas omnium scrobibus: orientem spectare quibus exeant in pascua, occasum quibus redeant. alvum exoneraturas subvolare semper et contrario flatu.[*](Sol. 2, 45.49. 50. Strabo VI 284 init. Ael. I 1. Mir. ausc. 79. Lycus (fr. 4 Mü) ap. Antig. Car. 172 (188).) uno hae[*](hae F2v(D). haec E2. hac F1R2. hoc rS) in loco totius orbis[*](urbis F1R) visuntur, in insula, quam diximus nobilem Diomedis tumulo atque delubro[*](3,151) contra Apuliae oram, fulicarum[*](an formae fulicarum? cfr. Sol. (n. luc. p. 29)) similes. advenas barbaros clangore infestant, Graecis tantum adulantur miro discrimine , velut generi Diomedis hoc tribuentes, aedemque[*](ędemque F2v. ead- r) earn cotidie pleno gutture madentibus pinnis perluunt atque purificant, unde origo fabulae Diomedis socios in earum effigies mutatos.

Non omittendum est, cum de ingeniis disserimus [*](disseremus Fa) , e volucribus hirundines indociles esse, e terrestribus[*](et terrestribus F1Ra) mures, cum elephanti iussa faciant, leones iugum subeant, in mari vituli totque piscium genera mitescant.

[*]((5) Ar. ap. Athen. IX 388d.)[*](Ar. VIII 6, 595a 10–12.) Bibunt aves suctu, ex iis, quibus longa colla,

[*](Oppian. ixeut. II 9.— (10) Ar. P. IV 12, 694a 7.8.) Haec quidem et himantopodi[*](himantopodi (B)G(S). cfr. index. emant- F2R2Ea. aemant- r. haemant- C. haemat- v(H)D) multo minori, quamquam[*](quam a) eadem[*](eadem v. in ead- ll.J) crurum altitudine. nascitur in Aegypto. insistit ternis digitis. praecipue ei pabulum muscae. vita in Italia paucis diebus.

Graviores omnes fruge[*](an et fruge?) vescuntur, altivolae carne o tantum, inter aquaticas[*](aquatecas F2.-uas tecas (tectas a) F1a) mergi, soliti[*](soliti auide uorare et ego. (cfr. XI 67). solida (-do R) ut deuorauere (-rare E) ll.soliti sunt (soli dicuntur J) deuorare v) avide vorare et quae ceterae[*](ceteri F2) reddunt.

Olorum similitudinem onocrotali habent nec distare existimarentur omnino, nisi faucibus ipsis inesset alterius uteri genus. huc[*](huc v. hoc ll. cfr. XI 135. 138) omnia inexplebile animal congerit, mira ut sit capacitas. mox perfecta rapina sensim inde in os[*](in os F2Eav. onos D. onus F1. honor R) reddita in veram alvum ruminantis modo[*](more adzHBrot.) refert[*](fertur az). Gallia hos septentrionalis[*](septentrionali R(?)L cum P. cfr. IX 76) proxima oceano mittit.

[*](Sol. 20,3.— (22) Ar. VIII 3, 593b 16. Athen. IX 393c. 395e. Varro III 11,4. Col. VIII 15, 1.)[*]((2) Ar. IX 49 B, 633b 2. Athen. IX 387c e. Martial. III 58, 16. 15. XIII 72. 73. Pallad. I 29. Col. VIII 2, 2.) In Hercynio Germaniae saltu invisitata[*](inusitata adva.Brot. cfr. § 84) genera alitum accepimus[*](accepimus Eav. accip- rS) , quarum plumae ignium modo conluceant 20 noctibus. in ceteris nihil praeter nobilitatem longinquitate[*](longin- quitatem F1a.-tatum F2) factam memorandum occurrit:

phalerides in Seleucia

[*](Martial. XIII 71.— (7) Hor. epod. 2, 54. Martial. XIII 61. Ael. XV 27. Athen. VIII 388a.— (9. 10) cfr. Pl. XI 130.) Phoenicopteri[*](poenico opteri (obt- R) F1R pheni a) linguam praecipui saporis esse Apicius docuit, nepotum omnium altissimus gurges. attagen maxime Ionius celeber[*](celeber et~R1.-bratur va.S. an celeber est?) et vocalis alias, captus vero obmutescens , quondam existimatus inter raras[*](inter raras F2E2v. in terras r) aves, iam et in Gallia [*](dist. ego) Hispaniaque. capitur circa[*](circa (ca) ego. et ll.v. et per C. cfr.XIV 132) Alpes etiam, ubi et phalacrocoraces [*](phalacoraces a.-cocroraces F1R) , avis[*](aues F2va.D) Baliarium[*](baliarum a.-learium R2va.S) insularum peculiaris[*](peculiares R(?)va.D. cfr. vol. V p. 487 ad XXXII 59) , sicut Alpium pyrrhocorax, luteo rostro niger[*](ni generet F1a. et G) , et praecipua[*](praecipuo R(?)va.D) sapore lagopus[*](lagopos F2.-pes a) . pedes[*](pedes E(?)zv. pede r) leporino villo nomen hoc dedere cetero candidae[*](gandi (gra- a) de F1a) , columbarum magnitudine. non extra[*](an non ē extra?) terram eam vesci facile, quando nec vita[*](uiua va.S) mansuescit et corpus ocissime[*](ocissime E2 (margo Verc.)D. occisie Rd.-si rS. -sae statim v) marcescit[*](emarcescit SJ) . est[*](Est et F2G. Est Ead. Esse r. Et v) et alia nomine eodem, a coturnicibus magnitudine tantum differens, croceo unctu[*](tinctu F2E2v) cibis gratissima. visam[*](uisa Fa) in Alpibus ab se peculiarem Aegypti et ibim Egnatius Calvinus praefectus earum prodidit.

Venerunt[*](uenerem F1R.-re F2va.D) in Italiam Bedriacensibus[*](bedriacensibus (beri- a) ll.S. bebri- Verc.(G). -nses v. cfr. Tac.hist. II 50) bellis civilibus trans Padum et novae aves— ita enim adhuc vocantur —, turdorum[*](turdorum F2E2v. dorum DF1R. ho- E1a) specie, paulum infra columbas magnitudine

[*](Mela III 88 extr. (cfr. Pl VIII 72. VII 10. Phil. VA III 48). Sol. 30, 29.) Pegasos equino capite volucres et grypas[*](grypas FES.-ppas R. gripas a. gryphas (D?)dv(J). cfr.VI 10. XXXIII 66) aurita[*](auritos va.G. an auritos ac dira?) aduncitate rostri fabulosos reor, illos in Scythia, hos in Aethiopia. equidem et tragopana, de qua plures adfirmant, maiorem aquila, cornua in temporibus curvata habentem, ferruginei coloris, tantum capite phoeniceo. nec Sirenes impetraverint fidem, adfirmet[*](affirmet (om. licet - 14 quae) a) licet[*](licet affirmet va.S) Dinon, Clitarchi celebrati auctoris pater, in India esse mulcerique earum cantu[*](cantus DF1R) quos gravatos somno lacerent.[*](Apollod. bibl. I 9, 11, 3.— Gell. X 12, 7. cfr. Pl XXIX 72. Phil. VA III 9.) qui credat[*](credit F1va.S) ista, et Melampodi profecto aures[*](aures R(?)v. au- gures r. -guri aures D) lambendo dedisse intellectum avium sermonis dracones non abnuat[*](abnuet F2va.S(D)) vel quae Democritus[*](democritos F1R1.-tes a) tradit nominando aves quarum confuso sanguine serpens gignatur[*](gignantur F1R) , quem quisquis ederit intellecturus sit alitum colloquia, quaeque de una ave galerita privatim[*](priuati F1a) commemorat, etiam sine his inmensa vitae ambage circa auguria. nominantur ab Homero scopes avium genus:[*](Hom. ε 66. (Ar. IX 28). Ael. XV 28. Athen. IX 391a b .) neque[*](neque -20 insidientur om.E1a) harum saturicos motus , cum insidientur[*](insidientur d2in ras.T(P)S. -dentur E2H. assidien- r) , plerisque[*](plerique FR1a) memoratos facile conceperim mente, neque ipsae iam aves noscuntur[*](noscuntur (P) H. nasc- ll.v) , quam ob rem de confessis disseruisse[*](disseruisse F2EaVerc.(Bas.). deseruisset (de- cons- F1) r. -sse v) praestiterit.

[*](Varro III 9, 2. Col. VIII 2, 4. Cic. acad. II 57.— (4) Macrob. III 17, 5. Gell. 1124, 3 sq.) Gallinas saginare Deliaci[*](deliaci (DE?) v. -acia r) coepere, unde pestis exorta opimas aves et suopte corpore unctas devorandi. hoc primum antiquis cenarum[*](erarum F1.-anū ad2T) interdictis exceptum invenio iam lege Gai Fanni consulis undecim annis[*](annis om.F1. a a) ante tertium Punicum bellum, ne quid volucre[*](uolucrum E2va.H(D)) poneretur praeter unam gallinam quae non esset altilis[*](at illis F1R1a. utilis F2), quod deinde caput translatum per omnes leges ambulavit.[*](cfr. Col. VIII 7, 4. - (11) cfr. Martial. III 60, 7. Sen. ep. 47, 6.) inventumque deverticulum [*](diuerticuluma F2Eava.S. cfr. § 172) est in fraudem[*](fraudē zS.-de ll.v) earum gallinaceos quoque pascendi lacte madidis[*](lacte madidis G.-tē addidis DF1R. -tis F2.-te additis Eas.-to zv) cibis: multo ita gratiores adprobantur. feminae quidem[*](quidam F1a) ad saginam non omnes eliguntur nec nisi in cervice pingui cute. postea culinarum artes, ut clunes[*](clunes F2E2v.-ne (-nę R) r) spectentur, ut dividantur in tergora, ut a pede uno dilatatae repositoria occupent. dedere et Parthi cocis suos mores. nec tamen in hoc[*](hic clune va.J) mangonio quicquam totum placet, clune, alibi pectore tantum laudatis.

[*](Varro III 5, 8.— (20) cfr. PL. XXXV 163. Val. M. IX 1, 2. Tertull. de pallio 5.) Aviaria primus instituit inclusis omnium generum avibus M. Laenius[*](Laenius (P)H e Varr. leuus E. lelius a. lael- rv(D)) Strabo Brundisi equestris ordinis. ex eo coepimus carcere animalia coercere, quibus[*](rebus Fads.om.va.(P)H) rerum natura[*](naturę F.-re R) caelum adsignaverat.

maxime tamen insignis est in hac memoria Clodii[*](glodii Fa) Aesopi, tragici histrionis, patina HS C[*](HS CH. del.E2. con F2. in is (his d) r. sexcentis HS v) ; taxata[*](taxata E2d2v. texa tua F2. ta eaia (caia a. eua R) r) , in qua posuit aves cantu aliquo aut humano sermone vocales, HS[*](HS H. his E2. in his r. nūmis d2in ras. v)VI[*](VIS. VI Rv. III a. ui r) singulas coemptas, nulla alia inductus suavitate