Naturalis Historia
Pliny, the Elder
Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor
medicinae ex aquatilibus. aquarum mirabilia
aquarum differentiae
medicinae. Observationes CCLXVI (3-17)
quales oculis aquae prosint[*](quales-prosint EaaD.om.rv)
quales fecunditatem faciant quales insaniae medeantur[*](medeantur RaH. rem- VdT. -diantur Fa. lenmma om.r)
quales ealculosis
quales volneribus
quales partum custodiant[*](quales- custodiant om.FRE)
quales vitiliginem tollant
quae colorem lanis faciant
quae bominibus
quae memoriam, quae oblivionem
quae sensus subtilitatem, quae tarditatem, quae canoram vocem
quae vini taedium, quae inebrient
quae olei vicem praestent
quae salsae et amarae[*](quae - amarae FaRdH. om.r)
saxa[*](saxa VRadTH. sax Fa. X.exs E. Xes R. X. F) egerentes, risum aut ploratum facientes
quae amorem sanare dicantur
per triduum calentes haustus
aquarum miracula (18-20)
in quibus omnia mergantur, in quibus nihil
aquae necantes[*](nicantes FE. mic- R); pisces venenati[*](uenenati TH. uenanti (-tis d) ll)
quae lapideae fiant aut lapidem faciant
de salubritate aquarum
de vitiis aquarum
probatio aquarum
de aqua Marcia
de aqua Virgine
aquas inveniendi ratio
sign a aquarum
differentia[*](differentia FaFRD. -tiae rH) aquarum per genera terrae
ratio aquarum per tempora anni
aquarum subito nascentium aut desinentium observatio historica
ratio aquae ducendae
quo modo medicatis utendum et ad quae[*](et ad quae J. om.FREH. et aquae r) genera valitudinum[*](ualitudinum Ra 2EaaD.om.FREH. -nis rJ)
item marinis XXVIIII[*](XXIIII Fa. om.VH)
quid prosit navigatio V
quo modo marina aqua in mediterraneis possit fieri[*](fieri om.FRE. fieri possit H(D)) I[*](I FD. om.rH)
quo modo thalassomeli I[*](I om.FRaH)
quo modo hydromeli I[*](I om.RaRH)
remedium contra peregrin as aquas
ex musco medicinae VI
medicinae ex harenis
de salis generibus et confecturis et medicinis[*](medicinis H. -cinis et E. -cis r) observations[*](ob- seruationes H. -nibus ll (item infra 35)) CCIIII (39-45)
de salis auctoritate historica CXX
spuma salis[*](spuma salis om.V.postv. 29 pon.dT) (41. 45)
flos salis XX. salsugo II
de garo XV
de muria[*](de muria post v. 24 pon.dTH(J), post v. 22 S) XV
de allece[*](alleco R. alece VdH) VIII
de natura salis[*](de natura salis V(?)H.om.r)
de nitri generibus et confecturis et medicinis observationes CCXXI
de spongeis. medicinae et observations XCII
Summa: medicinae et historiae et observations DCCCCXXIIII
EX AVCTORIBVS
M. Varrone. Cassio Parmense Cicerone. Muciano. Caelio. Celso. Trogo. Ovidio. Polybio[*](de Polybio cfr. DKNp. 4.5). Sornatio.
EXTERNIS
Callimacho[*](Callimacho S. -cho Caecilio ll.v). Ctesia. Eudico[*](Lydico R. Lid- F. Licido E). Theophrasto. Eudoxo. Theopompo . Polyclito[*](Polyclito FaEv (D). -clyto rH. -crito Seconi.H. cfr. Brunn p. 40). luba. Lyco. Apione. Epigene. Pelope. Apelle. Democrito. Thrasyllo. Nicandro.Menandrocomoedo. Attalo. Sallustio Dionysio. Andrea. Nicerato. Hippocrate. Anaxilao.
medicinae ex aquatilibus. summa naturae[*](naturae uis BS. -ra eius r.om.v) vis in antipathia
de echenaide[*](echenaide BVFa. echin- Ra. echyn- d. echenatio E. echin- FR. echeneide Tv.cfr. § 148) II
de torpedine VII
de lepore marino V
mirabilia Rubri maris
de ingeniis pisciuni
proprietates piscium mirabiles (5-9)
ubi responsa dentur ex piscibus[*](ubi– piscibus post agnoscant pon.dTH. post edant v(SJ))
ubi ex manu edant
ubi vocem agnoscant
ubi amari[*](ubi amari—aurata h. l. om. et in fine ind. XXXI pon.dT) sint; ubi salsi, ubi[*](ubi non muti om.H) dulces, ubi non muti[*](muti S e coni.J. multi B. muli r). esse et locorum sympathiam vel[*](uel ll. et H) antipathiam
quando marini pisces in usu P. R.[*](P. R. om.BdT. pri- mum H) esse coeperint
Numae regis constitutio de piscibus
de curalio[*](curhalio B. tura- E). medicinae et observationes XLIII[*](XLIII BS. om.FR. -IIII rH(D))
de discordia inter se marinorum pastinaca VIIII. galeo, mullo XV[*](galeo XV VFadTS)
de iis quibus in aqua et in terra victus est
de castoreis. medicinae et observationes LVI[*](LVI VFadTD.om.B. LXVI rH. an XLVI?) (13. 14)
de testudine. medicinae et observationes LXVI[*](an LXXI?)
aurata IIII[*](IIII BS. III ri. om.dT. an I? cfr. §43 37 III BVFadTS. om.rH). stella marina VII
dracone marino III
salsamento XXV[*](XXII VFaRa. an XVIII?)
sardis I. cybia[*](cibia FaE.add. XII VFa. XI FREH.an VII?)
rana marina VI[*](VI ll.H. an III?). fluviatiles LII[*](LII BS.VFadT. LI rH. an XLII?)
rana rubeta[*](rubeta BVS. -ta I H. -bet I FE. -bet et R. -beta & Fa. -ta I et dT.an -ta X?)
observationes circa eas XXXII[*](XXXV FREH)
enhydris[*](enhydri R. -riae B) III[*](III ego. VI ll.H)
cancri fluviatiles XLV[*](XLV ego. VII FREH. XIV rS) . cancri[*](cancri marini VII BdTS.; coracini IIII. cancri marini VII FRE. coracini VII r. om. H) marini VII
ex[*](ex ego. etdT.om.ll.H) cocleis[*](cochleae dTH. om.R(?)) fluviatilibus[*](fluvia- tiles FEdTH. om.R(?)) VII
coracinis[*](coracinis ego. -ni BTS. om.rH) IIII
porco[*](porco pisce II BS. porcelli siue porci II rH) pisce II
vituio marino X
murena I
liippocampo VIIII
echinis XI[*](XI (pro IX) FRE)
ostreorum genera et observationes et medieinae LVIIII purpura[*](LVIIII purpura om.FREH) VIIII[*](an VII pro VIIII?)
alga marina II
mus marinus II
ex[*](ex ego. de dT.om.ll.H) scorpione marino[*](scorpio marinus V(?) H) XI[*](XI B. XII rH)
sanguisugis[*](sanguisucus Fa. -sugae H) VI[*](VI BS. VII rH)
murices XIII[*](XIII ll.H.an XII?)
conchylia V
piscium adips[*](adeps E1dTH) II[*](I FREH)
callionymi[*](cal- lionymi S. -mus H. caloponymi B. callionum (gall- FE) r) III[*](III BFaRaS. II dT. IV rH)
coracini fel I
pectunculi I[*](pectunculi I h. l. inseruit J,in fine indicis ante Summa habent Peciuncul. I B. petunculi (-la dT) r)
sepiae[*](saepiae FaFE) XXIIII[*](XXIII RH. XIIII T.an XVlIII?)
ichtyocolla V
batia I
bacchus sive mizyes[*](mizyes VFad. mies B. maxies Ra. obsties E. -thies FR. mizion T. myxon (B)H. cfr. §77) II
marini peduculi II[*](an II?)
canicula IIII
cetum I[*](cetum I BS. coet- I r. om. H)
ex[*](ex ego. de dT.om. ll. H) deiphinis[*](delphinus V (?) H) VIII[*](VIIII BS)
coluthia[*](coluthia S.cfr. § 84. 147. -tia FadT. colythia B (V?). -tia RH. -litia r) sive coryphia[*](coryphia BS. -ruphia dT. -rufia VFaRa. -ritia r. -rytia H) III[*](III BS. IV rH)
alcyoneum VII[*](an VI?)
thynnus V
menae XVI[*](XVI ego. XIII BVFaS. XII rH)
scolopendra II
saurus I
conchis I[*](conchis I J transp. voluit post bryon I (36). cfr. § 111)
siluro[*](siluro (praem. de) dT. -ru B. -rus rH) XV
strombo[*](strombus V(?)H) sive concha longa VI
tethea[*](tethea RTH. -tha E1. thetea B. -thea FE2. -phea Rad. -pea V.add. torpidine VII VFaRaT) V
olus[*](holus JD) marinum I[*](I om.BR)
myaces XXXV[*](XXXV ego. XXV ll.H)
mituli[*](mituli B(V?) H. -tillo R. tullo r) VIII[*](VIII BVFaRadTS. III rH.an VIIII?)
pelorides I
seriphum[*](seriphium VRTH) II
erythinis II
solea pisce I
rhombo I
blendia I
urtica marina II[*](III dT. VII BS)
pulmone[*](pulmo marinus V(?) H) marino IV[*](IV ego. VI ll.H)
onyches IIII
ex colubra[*](columbra B. -ba FRE) aquatica I
ex hydro I
mugile I
ex pelamyde IIII[*](IIII BS. III r H)
sciaena[*](sciana VFaRa. solana R. sola FE) I
perca IIII[*](IIII ll.H. an V?)
ex squatina[*](isquatina B. qua- r) III[*](III BS. I Ra)
zmarides[*](Zmarides BS. sma- H. zymma- VFaRadT. gymma- r) III
ophidio I
ex fibro IIII
bryon[*](bryo coni.J2coll.§110. 111) I
ex[*](ex (de d2T) asello pisce I d2TH. om. h. l. et post 16 pelamyde IIII pon. ll) asello pisce I
phagro[*](phagro BS. pa- rH) I
ex balaena[*](ballaena B (item § 144). bel- lano R. ballena r) I
polypo I
ex glano[*](glano BdTH. cla- r) I
glaucisco[*](glaucisco VFaRadTH. clau- r) I
rubellio[*](rubellio FaRadTH. -llo r) I
uva[*](uua- anguilla (add. marina B) I ll.D. ang- I. uua mar- I dT(?)H.cfr. §138) marina I
anguilla I
hippopotamio[*](hippotamio FaRadT. -opotamia FEH. hypot- R) I
crocodilo I
adarca sive calamochnus III
calamo VIII
animalium omnium in mari[*](mare BS) viventium nomina CLXXVI[*](CLXVI va.H. cfr. D UZp. 75)
Summa: medicinae et historiae et observationes DCCCCXC[*](DCCCCXC FREH. -XL dT. -XCV VFaRa. -XXVIII va.H. CCCCLXXXXII B)
EX AVCTORIBVS
Licinio Macro. Trebio Nigro[*](Trebio Nigro T(?)C. Trebioni B. Trebonio (The- E) Nigro rv).
Sextio Nigro qui Gracce scripsit[*](scripsit om.B). Ovidio poeta. Cassio Hemina. Maecenate. Iaccho[*](iaccho BS. Iacceo VFaRa. Iaceo FR. La- EdT. L. Ateio v). Sornatio[*](Sornatio om.va.H).EXTERNIS
Iuba. Andrea. Salpe. Apione. Pelope. Apelle. Thrasyllo[*](Thasillo R. Thasio E.om.Ra. Thasio, Thrasyllo dT (?) va.S). Nicandro.
metallorum naturae[*](natura BFaS).
de auro (2-25)
quae prima commendatio eius
de anulorum aureorum origine
de mo do auri apud antiques
de equestri ordine. de iure anulorum aureorum (6-9)
de decuriis iudicum
quotiens nomen[*](nomina FaFREva. H) equestris ordinis mutatum[*](muatat E1. -tu E2. immutatum V(?)H. -ta v)
de donis militaribus aureis et argenteis
quando primum corona aurea data
de reliquo usu auri[*](aurio B.an auri, luxu- ria?), feminarum
de nummo aureo
quando primum signatum[*](signatum om.B) aes[*]( aes BS. est rH),argentum, aurum. antequam ea signarentur[*](ea signa- rentur BVFaRadTH. signaretur rv(D)), quis mos[*](qui mos va.H). in aere[*](ea re FRE)
quae maxima pecunia primi census[*](primi census BS. -mo censu. (cessu R. censa E2) v(D))
quotiens et quibus temporibus aucta sit[*](aucta sit BS. -toritas rv) aeris aut[*](aeris aut (et D) nummi BS. aeris (iteris et FRE. aereis dTH) nummis rH. auri v) nummi signati[*](signati BVFaRaS. -tis dTH. segnitia r. del.v) aestimatio
de cupiditate auri
qui plurimum auri et argenti possederint[*](possederint VFaRadTH. -dit B. -ssidet E. -sset r)
quando primum argenti apparatus[*](argentum apparuerit BSJ) in harena, quando in scaena[*](cena FREdT)
quibus temporibus plurimum in aerario populi Romani auri et argenti fuerit
quando primum lacunaria inaurata
quibus de causis praecipua auctoritas auro
ratio inaurandi[*](inauranda VFaRa. naturandi FRE. -ralis [auri inueniendi] va.H)
de inveniendo auro
de auripigmento
de electro[*](de auripigmento. de electro om.FREva. H)
primae aureae statuae
medicinae ex auro[*](auro VIII-14 medicinae ex om.B) VIII[*](VIIII Fa)
de chrysocolla (26-29)
ratio eius in picturis
medicinae ex chrysocolla VII[*](VII S. un B.om.FRE. VI rv)
de aurificum chrysocolla sive santerna[*](saterna REH)
mirabilia naturae glutinandis inter se et perficiendis metallicis rebus
de argento
de argento vivo
de stimi sive[*](stimio siue stibio B) stibi sive alabastro[*](alabrasti (om. siue larbasi) B) sive larbasi[*](larbasi S. -so H. -baa VFaRa. labasi r) sive platyophthalmo. medicinae ex eo VII
de scoria argenti. medicinae ex ea VI[*](VI BS. om.rH)
de spuma[*](de spuma- VII BFaS. om..rH) argenti. medicinae ex ea VII
de minio (36-41)
quam religiosum apud antiquos fuerit
de inventione eius et origine
de cinnabari
ratio eius[*](eius ll.S. cinnabaris et minii dTH) in picturis et medicina[*](et medicina (-nae v) B. in (et in R) med- r.om.dTH. (in medi- cina et in picturis S)) (38. 39)
genera mini
ratio[*](ratio- picturis omE(?)dTH. add. in medicina D) eius in picturis
de hydrargyro
medicina[*](medicina (-ne T) ex minio TS coll. 124,post inaurando pon.ll, ante hydrargyro H(J). del.v(D)) ex minio
de argento inaurando
de coticulis aurariis
argenti genera et experimenta (44-55)
de speculis
de Aegyptio argento
de inmodica pecunia
quorum maximae opes fuerint[*](opes fuerint om.FRE)
quando primum populus Romanus
stipem sparseritde luxuria in vasis argenteis
frugalitatis antiquae in argento exempla
quando primum lectis argentum additum
quando lances inmodicae factae
quando repositoriis argentum additum
quando[*](quando BVFaRaS. -do primum dTH) tympana facta[*](quando lances—11 additum BS. quando lances—factae FREH. om.r. inFREpost factae deest tota huius indicis clausula,praetermissa, ut videtur, ab archetypi librario pagina una et erroredetecto, sed non correcto: nam continuatur indicis l. XXXIV dimi-dia pars altera (p. 112,43) nobilitates ex aere operum—Theomnesto (FeReEe) et sequitur deinde idem index integer)
inmodica argenti pretia[*](pecunia (pro pretia) d(?)H)
de statuis argenteis[*](argenteis BVFav (S). -ti dTH. om.Ra)
nobilitates operum et artificum in argento
de sile
qui primi sile pinxerint et qua ratione
de caeruleo. medicinae ex[*](ex eo II BS. ex com VFa (Ra?). ex caeruleo dTH) eo II (57. 58)
Summa: medicinae et historiae et observationes CCLXXXVIII[*](CCLXXXVIII BD. CCLXVII VFaRad. CCLX T. MCXXV v)
EX AVCTORIBVS
Domitiano Caesare. Iunio Gracchano. L. Pisone[*](L. Pisone BaS. medico Fa. om.r (auctorum nomina eadem fere atque in l. XXXIV exhibent v, partim cum his confusa, partim mutato ordine dat H)). M. Varrone[*](Verrio, M. Varrone SJ1cum v). Corvino. Attico Pomponio . Calvo Licinio. Cornelio Nepote. Muciano. Boccho[*](Bucch???o B. Butho va.H). Fetiale . Fenestella. Valerio Maximo , lulio Basso qui de medicina Graece scripsit. Sextio[*](Sexto VdT) Nigro qui item.
EXTERNIS
Theophrasto. Democrito.Iuba. Timaeo historico. Qui[*](qui Tv. om.r) de medicina metallica scrip[*](scripserunt D UZp. 76 (etdist.). scripsit VS. s. B. fecit FadT)- serunt: Heraclide. Andrea. Diagora. Botrye. Archedemo[*](Arche- demo BJ. Archid- rS). Dionysio. Aristogene. Demo[*](demode Fa)- cle. Mneside[*](Neside B). Attalo medico. Xenocrate item. Theomnesto. Nymphodoro. lolla. Apollodoro
. Pasitele qui mirabilia[*](mirabilias B) opera scripsit. Antigono qui de toreutice scripsit. Menaechmo qui[*](post qui item add. Menandro qui de toreutis VFadTD; ex ind. XXXIV add. Xenocrate qui item, Du- ride qui item, Menandro qui de toreutis, Heliodoro qui de Athe- niensium anathematis, Metrodoro Scepsio v. del D. cfr. UZ p. 77 n. 1) item.