Naturalis Historia

Pliny, the Elder

Pliny, the Elder, creator; Mayhoff, Karl Friedrich Theodor, 1841-1914, editor

medicinae ex aquatilibus. aquarum mirabilia

aquarum differentiae

medicinae. Observationes CCLXVI (3-17)

quales oculis aquae prosint[*](quales-prosint EaaD.om.rv)

quales fecunditatem faciant quales insaniae medeantur[*](medeantur RaH. rem- VdT. -diantur Fa. lenmma om.r)

quales ealculosis

quales volneribus

quales partum custodiant[*](quales- custodiant om.FRE)

quales vitiliginem tollant

quae colorem lanis faciant

quae bominibus

quae memoriam, quae oblivionem

quae sensus subtilitatem, quae tarditatem, quae canoram vocem

quae vini taedium, quae inebrient

quae olei vicem praestent

quae salsae et amarae[*](quae - amarae FaRdH. om.r)

saxa[*](saxa VRadTH. sax Fa. X.exs E. Xes R. X. F) egerentes, risum aut ploratum facientes

quae amorem sanare dicantur

per triduum calentes haustus

aquarum miracula (18-20)

in quibus omnia mergantur, in quibus nihil

aquae necantes[*](nicantes FE. mic- R); pisces venenati[*](uenenati TH. uenanti (-tis d) ll)

quae lapideae fiant aut lapidem faciant

de salubritate aquarum

de vitiis aquarum

probatio aquarum

de aqua Marcia

de aqua Virgine

aquas inveniendi ratio

sign a aquarum

differentia[*](differentia FaFRD. -tiae rH) aquarum per genera terrae

ratio aquarum per tempora anni

aquarum subito nascentium aut desinentium observatio historica

ratio aquae ducendae

quo modo medicatis utendum et ad quae[*](et ad quae J. om.FREH. et aquae r) genera valitudinum[*](ualitudinum Ra 2EaaD.om.FREH. -nis rJ)

item marinis XXVIIII[*](XXIIII Fa. om.VH)

quid prosit navigatio V

quo modo marina aqua in mediterraneis possit fieri[*](fieri om.FRE. fieri possit H(D)) I[*](I FD. om.rH)

quo modo thalassomeli I[*](I om.FRaH)

quo modo hydromeli I[*](I om.RaRH)

remedium contra peregrin as aquas

ex musco medicinae VI

medicinae ex harenis

de salis generibus et confecturis et medicinis[*](medicinis H. -cinis et E. -cis r) observations[*](ob- seruationes H. -nibus ll (item infra 35)) CCIIII (39-45)

de salis auctoritate historica CXX

spuma salis[*](spuma salis om.V.postv. 29 pon.dT) (41. 45)

flos salis XX. salsugo II

de garo XV

de muria[*](de muria post v. 24 pon.dTH(J), post v. 22 S) XV

de allece[*](alleco R. alece VdH) VIII

de natura salis[*](de natura salis V(?)H.om.r)

de nitri generibus et confecturis et medicinis observationes CCXXI

de spongeis. medicinae et observations XCII

Summa: medicinae et historiae et observations DCCCCXXIIII

EX AVCTORIBVS

M. Varrone. Cassio Parmense Cicerone. Muciano. Caelio. Celso. Trogo. Ovidio. Polybio[*](de Polybio cfr. DKNp. 4.5). Sornatio.

EXTERNIS

Callimacho[*](Callimacho S. -cho Caecilio ll.v). Ctesia. Eudico[*](Lydico R. Lid- F. Licido E). Theophrasto. Eudoxo. Theopompo . Polyclito[*](Polyclito FaEv (D). -clyto rH. -crito Seconi.H. cfr. Brunn p. 40). luba. Lyco. Apione. Epigene. Pelope. Apelle. Democrito. Thrasyllo. Nicandro.Menandrocomoedo. Attalo. Sallustio Dionysio. Andrea. Nicerato. Hippocrate. Anaxilao.

medicinae ex aquatilibus. summa naturae[*](naturae uis BS. -ra eius r.om.v) vis in antipathia

de echenaide[*](echenaide BVFa. echin- Ra. echyn- d. echenatio E. echin- FR. echeneide Tv.cfr. § 148) II

de torpedine VII

de lepore marino V

mirabilia Rubri maris

de ingeniis pisciuni

proprietates piscium mirabiles (5-9)

ubi responsa dentur ex piscibus[*](ubi– piscibus post agnoscant pon.dTH. post edant v(SJ))

ubi ex manu edant

ubi vocem agnoscant

ubi amari[*](ubi amari—aurata h. l. om. et in fine ind. XXXI pon.dT) sint; ubi salsi, ubi[*](ubi non muti om.H) dulces, ubi non muti[*](muti S e coni.J. multi B. muli r). esse et locorum sympathiam vel[*](uel ll. et H) antipathiam

quando marini pisces in usu P. R.[*](P. R. om.BdT. pri- mum H) esse coeperint

Numae regis constitutio de piscibus

de curalio[*](curhalio B. tura- E). medicinae et observationes XLIII[*](XLIII BS. om.FR. -IIII rH(D))

de discordia inter se marinorum pastinaca VIIII. galeo, mullo XV[*](galeo XV VFadTS)

de iis quibus in aqua et in terra victus est

de castoreis. medicinae et observationes LVI[*](LVI VFadTD.om.B. LXVI rH. an XLVI?) (13. 14)

de testudine. medicinae et observationes LXVI[*](an LXXI?)

aurata IIII[*](IIII BS. III ri. om.dT. an I? cfr. §43 37 III BVFadTS. om.rH). stella marina VII

dracone marino III

salsamento XXV[*](XXII VFaRa. an XVIII?)

sardis I. cybia[*](cibia FaE.add. XII VFa. XI FREH.an VII?)

rana marina VI[*](VI ll.H. an III?). fluviatiles LII[*](LII BS.VFadT. LI rH. an XLII?)

rana rubeta[*](rubeta BVS. -ta I H. -bet I FE. -bet et R. -beta & Fa. -ta I et dT.an -ta X?)

observationes circa eas XXXII[*](XXXV FREH)

enhydris[*](enhydri R. -riae B) III[*](III ego. VI ll.H)

cancri fluviatiles XLV[*](XLV ego. VII FREH. XIV rS) . cancri[*](cancri marini VII BdTS.; coracini IIII. cancri marini VII FRE. coracini VII r. om. H) marini VII

ex[*](ex ego. etdT.om.ll.H) cocleis[*](cochleae dTH. om.R(?)) fluviatilibus[*](fluvia- tiles FEdTH. om.R(?)) VII

coracinis[*](coracinis ego. -ni BTS. om.rH) IIII

porco[*](porco pisce II BS. porcelli siue porci II rH) pisce II

vituio marino X

murena I

liippocampo VIIII

echinis XI[*](XI (pro IX) FRE)

ostreorum genera et observationes et medieinae LVIIII purpura[*](LVIIII purpura om.FREH) VIIII[*](an VII pro VIIII?)

alga marina II

mus marinus II

ex[*](ex ego. de dT.om.ll.H) scorpione marino[*](scorpio marinus V(?) H) XI[*](XI B. XII rH)

sanguisugis[*](sanguisucus Fa. -sugae H) VI[*](VI BS. VII rH)

murices XIII[*](XIII ll.H.an XII?)

conchylia V

piscium adips[*](adeps E1dTH) II[*](I FREH)

callionymi[*](cal- lionymi S. -mus H. caloponymi B. callionum (gall- FE) r) III[*](III BFaRaS. II dT. IV rH)

coracini fel I

pectunculi I[*](pectunculi I h. l. inseruit J,in fine indicis ante Summa habent Peciuncul. I B. petunculi (-la dT) r)

sepiae[*](saepiae FaFE) XXIIII[*](XXIII RH. XIIII T.an XVlIII?)

ichtyocolla V

batia I

bacchus sive mizyes[*](mizyes VFad. mies B. maxies Ra. obsties E. -thies FR. mizion T. myxon (B)H. cfr. §77) II

marini peduculi II[*](an II?)

canicula IIII

cetum I[*](cetum I BS. coet- I r. om. H)

ex[*](ex ego. de dT.om. ll. H) deiphinis[*](delphinus V (?) H) VIII[*](VIIII BS)

coluthia[*](coluthia S.cfr. § 84. 147. -tia FadT. colythia B (V?). -tia RH. -litia r) sive coryphia[*](coryphia BS. -ruphia dT. -rufia VFaRa. -ritia r. -rytia H) III[*](III BS. IV rH)

alcyoneum VII[*](an VI?)

thynnus V

menae XVI[*](XVI ego. XIII BVFaS. XII rH)

scolopendra II

saurus I

conchis I[*](conchis I J transp. voluit post bryon I (36). cfr. § 111)

siluro[*](siluro (praem. de) dT. -ru B. -rus rH) XV

strombo[*](strombus V(?)H) sive concha longa VI

tethea[*](tethea RTH. -tha E1. thetea B. -thea FE2. -phea Rad. -pea V.add. torpidine VII VFaRaT) V

olus[*](holus JD) marinum I[*](I om.BR)

myaces XXXV[*](XXXV ego. XXV ll.H)

mituli[*](mituli B(V?) H. -tillo R. tullo r) VIII[*](VIII BVFaRadTS. III rH.an VIIII?)

pelorides I

seriphum[*](seriphium VRTH) II

erythinis II

solea pisce I

rhombo I

blendia I

urtica marina II[*](III dT. VII BS)

pulmone[*](pulmo marinus V(?) H) marino IV[*](IV ego. VI ll.H)

onyches IIII

ex colubra[*](columbra B. -ba FRE) aquatica I

ex hydro I

mugile I

ex pelamyde IIII[*](IIII BS. III r H)

sciaena[*](sciana VFaRa. solana R. sola FE) I

perca IIII[*](IIII ll.H. an V?)

ex squatina[*](isquatina B. qua- r) III[*](III BS. I Ra)

zmarides[*](Zmarides BS. sma- H. zymma- VFaRadT. gymma- r) III

ophidio I

ex fibro IIII

bryon[*](bryo coni.J2coll.§110. 111) I

ex[*](ex (de d2T) asello pisce I d2TH. om. h. l. et post 16 pelamyde IIII pon. ll) asello pisce I

phagro[*](phagro BS. pa- rH) I

ex balaena[*](ballaena B (item § 144). bel- lano R. ballena r) I

polypo I

ex glano[*](glano BdTH. cla- r) I

glaucisco[*](glaucisco VFaRadTH. clau- r) I

rubellio[*](rubellio FaRadTH. -llo r) I

uva[*](uua- anguilla (add. marina B) I ll.D. ang- I. uua mar- I dT(?)H.cfr. §138) marina I

anguilla I

hippopotamio[*](hippotamio FaRadT. -opotamia FEH. hypot- R) I

crocodilo I

adarca sive calamochnus III

calamo VIII

animalium omnium in mari[*](mare BS) viventium nomina CLXXVI[*](CLXVI va.H. cfr. D UZp. 75)

Summa: medicinae et historiae et observationes DCCCCXC[*](DCCCCXC FREH. -XL dT. -XCV VFaRa. -XXVIII va.H. CCCCLXXXXII B)

EX AVCTORIBVS

Licinio Macro. Trebio Nigro[*](Trebio Nigro T(?)C. Trebioni B. Trebonio (The- E) Nigro rv).

Sextio Nigro qui Gracce scripsit[*](scripsit om.B). Ovidio poeta. Cassio Hemina. Maecenate. Iaccho[*](iaccho BS. Iacceo VFaRa. Iaceo FR. La- EdT. L. Ateio v). Sornatio[*](Sornatio om.va.H).

EXTERNIS

Iuba. Andrea. Salpe. Apione. Pelope. Apelle. Thrasyllo[*](Thasillo R. Thasio E.om.Ra. Thasio, Thrasyllo dT (?) va.S). Nicandro.

metallorum naturae[*](natura BFaS).

de auro (2-25)

quae prima commendatio eius

de anulorum aureorum origine

de mo do auri apud antiques

de equestri ordine. de iure anulorum aureorum (6-9)

de decuriis iudicum

quotiens nomen[*](nomina FaFREva. H) equestris ordinis mutatum[*](muatat E1. -tu E2. immutatum V(?)H. -ta v)

de donis militaribus aureis et argenteis

quando primum corona aurea data

de reliquo usu auri[*](aurio B.an auri, luxu- ria?), feminarum

de nummo aureo

quando primum signatum[*](signatum om.B) aes[*]( aes BS. est rH),argentum, aurum. antequam ea signarentur[*](ea signa- rentur BVFaRadTH. signaretur rv(D)), quis mos[*](qui mos va.H). in aere[*](ea re FRE)

quae maxima pecunia primi census[*](primi census BS. -mo censu. (cessu R. censa E2) v(D))

quotiens et quibus temporibus aucta sit[*](aucta sit BS. -toritas rv) aeris aut[*](aeris aut (et D) nummi BS. aeris (iteris et FRE. aereis dTH) nummis rH. auri v) nummi signati[*](signati BVFaRaS. -tis dTH. segnitia r. del.v) aestimatio

de cupiditate auri

qui plurimum auri et argenti possederint[*](possederint VFaRadTH. -dit B. -ssidet E. -sset r)

quando primum argenti apparatus[*](argentum apparuerit BSJ) in harena, quando in scaena[*](cena FREdT)

quibus temporibus plurimum in aerario populi Romani auri et argenti fuerit

quando primum lacunaria inaurata

quibus de causis praecipua auctoritas auro

ratio inaurandi[*](inauranda VFaRa. naturandi FRE. -ralis [auri inueniendi] va.H)

de inveniendo auro

de auripigmento

de electro[*](de auripigmento. de electro om.FREva. H)

primae aureae statuae

medicinae ex auro[*](auro VIII-14 medicinae ex om.B) VIII[*](VIIII Fa)

de chrysocolla (26-29)

ratio eius in picturis

medicinae ex chrysocolla VII[*](VII S. un B.om.FRE. VI rv)

de aurificum chrysocolla sive santerna[*](saterna REH)

mirabilia naturae glutinandis inter se et perficiendis metallicis rebus

de argento

de argento vivo

de stimi sive[*](stimio siue stibio B) stibi sive alabastro[*](alabrasti (om. siue larbasi) B) sive larbasi[*](larbasi S. -so H. -baa VFaRa. labasi r) sive platyophthalmo. medicinae ex eo VII

de scoria argenti. medicinae ex ea VI[*](VI BS. om.rH)

de spuma[*](de spuma- VII BFaS. om..rH) argenti. medicinae ex ea VII

de minio (36-41)

quam religiosum apud antiquos fuerit

de inventione eius et origine

de cinnabari

ratio eius[*](eius ll.S. cinnabaris et minii dTH) in picturis et medicina[*](et medicina (-nae v) B. in (et in R) med- r.om.dTH. (in medi- cina et in picturis S)) (38. 39)

genera mini

ratio[*](ratio- picturis omE(?)dTH. add. in medicina D) eius in picturis

de hydrargyro

medicina[*](medicina (-ne T) ex minio TS coll. 124,post inaurando pon.ll, ante hydrargyro H(J). del.v(D)) ex minio

de argento inaurando

de coticulis aurariis

argenti genera et experimenta (44-55)

de speculis

de Aegyptio argento

de inmodica pecunia

quorum maximae opes fuerint[*](opes fuerint om.FRE)

quando primum populus Romanus

stipem sparserit

de luxuria in vasis argenteis

frugalitatis antiquae in argento exempla

quando primum lectis argentum additum

quando lances inmodicae factae

quando repositoriis argentum additum

quando[*](quando BVFaRaS. -do primum dTH) tympana facta[*](quando lances—11 additum BS. quando lances—factae FREH. om.r. inFREpost factae deest tota huius indicis clausula,praetermissa, ut videtur, ab archetypi librario pagina una et erroredetecto, sed non correcto: nam continuatur indicis l. XXXIV dimi-dia pars altera (p. 112,43) nobilitates ex aere operum—Theomnesto (FeReEe) et sequitur deinde idem index integer)

inmodica argenti pretia[*](pecunia (pro pretia) d(?)H)

de statuis argenteis[*](argenteis BVFav (S). -ti dTH. om.Ra)

nobilitates operum et artificum in argento

de sile

qui primi sile pinxerint et qua ratione

de caeruleo. medicinae ex[*](ex eo II BS. ex com VFa (Ra?). ex caeruleo dTH) eo II (57. 58)

Summa: medicinae et historiae et observationes CCLXXXVIII[*](CCLXXXVIII BD. CCLXVII VFaRad. CCLX T. MCXXV v)

EX AVCTORIBVS

Domitiano Caesare. Iunio Gracchano. L. Pisone[*](L. Pisone BaS. medico Fa. om.r (auctorum nomina eadem fere atque in l. XXXIV exhibent v, partim cum his confusa, partim mutato ordine dat H)). M. Varrone[*](Verrio, M. Varrone SJ1cum v). Corvino. Attico Pomponio . Calvo Licinio. Cornelio Nepote. Muciano. Boccho[*](Bucch???o B. Butho va.H). Fetiale . Fenestella. Valerio Maximo , lulio Basso qui de medicina Graece scripsit. Sextio[*](Sexto VdT) Nigro qui item.

EXTERNIS

Theophrasto. Democrito.Iuba. Timaeo historico. Qui[*](qui Tv. om.r) de medicina metallica scrip[*](scripserunt D UZp. 76 (etdist.). scripsit VS. s. B. fecit FadT)- serunt: Heraclide. Andrea. Diagora. Botrye. Archedemo[*](Arche- demo BJ. Archid- rS). Dionysio. Aristogene. Demo[*](demode Fa)- cle. Mneside[*](Neside B). Attalo medico. Xenocrate item. Theomnesto. Nymphodoro. lolla. Apollodoro

. Pasitele qui mirabilia[*](mirabilias B) opera scripsit. Antigono qui de toreutice scripsit. Menaechmo qui[*](post qui item add. Menandro qui de toreutis VFadTD; ex ind. XXXIV add. Xenocrate qui item, Du- ride qui item, Menandro qui de toreutis, Heliodoro qui de Athe- niensium anathematis, Metrodoro Scepsio v. del D. cfr. UZ p. 77 n. 1) item.