Res Rustica
Columella, Lucius Junius Moderatus
Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.
Quod si cum sua terra plantam [*]()transferre [*]()non convenit, tum optimum est omni fronde privare truncum, atque levatis plagis caenoque [*]()et cinere oblitis,[*]()in [*]()scrobem vel sulcum deponere. Truncus autem aptior translationi est,[*]()qui bracchii crassitudinem habet. Poterit etiam longe maioris incrementi et robustioris transferri. Quem ita convenit poni, ut, si non periculum a pecore habeat, exiguus admodum supra scrobem emineat: laetius enim frondet. Si tamen incursus pecoris aliter vitari non poterit, celsior [*]()truncus constituetur, ut sit [*](constrictae terrae SAac ) [*](pilam SAac. ) [*](deponantur SAac. ) [*](confodere scripsi: copia fodere SAac. ) [*](mittere SAac. ) [*](si a: sic SAc. ) [*](constet SAac. ) [*](nusquam SAa: nunquam c. ) [*](plantam SAac. ) [*](transferre om. SAac. ) [*](caenoque S: cinoque A: acinoque ac. ) [*](obrutis SAac. ) [*]( in om. SAac. ) [*](truncus autem aptior translationi est Gesner: truncos gratus autem maturis SAac. ) [*](depressior codex Goesianus. )
innoxius ab iniuria pecorum. Atque etiam rigandae sunt plantae, cum siccitates incesserunt, nec nisi post biennium ferro tangendae.[*]()Ac primo surculari debent, ita ut simplex stilus altitudinem maximi bovis[*]()excedat; deinde arando ne [*]()coxam bos, aliamve partem corporis offendat, optimum est etiam constitutas plantas circummunire [*]()caveis. Deinde constitutum iam et maturum olivetum in duas partes dividere, quae alternis annis fructu induantur. Neque enim olea continuo biennio uberat. [*]()
Cum subiectus ager consitus non est, arbor [*]()coliculum agit: cum seminibus repletur, fructum affert; ita sic divisum olivetum omnibus annis aequalem reditum adfert.[*]()Sed id minime bis anno arari debet: et bidentibus alte circumfodiri. Nam post solstitium cum terra aestibus hiat, curandum est, ne per rimas sol ad radices arborum [*]()penetret.
Post aequinoctium autumnale ita sunt arbores ablaqueandae, ut a superiore parte, si olea in clivo [*]()sit, incilia [*]()excitentur, quae ad codicem deducant aquam. Omnis deinde soboles, quae ex imo stirpe nata est, quotannis extirpanda est, ac tertio quoque fimo pabulandae sunt oleae. Atque eadem ratione stercorabitur olivetum, quam in secundo libro pro- [*](tangeri de SA: tangi debeat a: tangi de hac c. ) [*](bovis Gesner: scrobis SAac. ) [*](ne post arando om. SAac. ) [*](circumvenire SAac. ) [*](eberat S: deberat Aa: debeat c. ) [*](arbori SAac. ) [*](ita sic—adfert om. Sa. ) [*](arborem SA: arborum ac. ) [*](clivoso SAa. ) [*](incilia S: incilicia Aac. )