Res Rustica
Columella, Lucius Junius Moderatus
Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.
Est autem ulmus longe laetior et procerior, quam nostra,[*]()frondemque iucundiorem bubus praebet: [*]()qua [*]()cum assidue pecus paveris, et postea generis alterius frondem dare institueris, fastidium bubus afferes.[*]()Itaque si fieri poterit, totum agrum genere uno Atiniae ulmi conseremus:
si minus, dabimus operam, ut in ordinibus disponendis pari numero vernaculas et Atinias alter-nemus. Ita semper mixta fronde utemur, et quasi hoc condimento illectae pecudes fortius iusta [*]()cibariorum confident. Sed vitem maxime populus videtur alere, deinde ulmus, post etiam fraxinus.
Populus, quia raram, neque idoneam frondem pecori praebet, a plerisque repudiata est. Fraxinus, quia capris et ovibus gratissima est, nec inutilis bubus, locis asperis et [*](quod ac: quo SA. ) [*](sine ac: semini SA. ) [*](nostras SAc: nostra a. ) [*](praebet ac: om. 8A. ) [*](qua a: -que SA: quia c. ) [*](afferes SAa: adfert c. ) [*](iusta c: iuxta SAa. a From the town of Atina in Cispadane Gaul. b A contemporary of Varro and one of the speakers in Varro's agricultural treatise. )
Igitur pingui solo et modice humido bipalio terram pastinabimus, ac diligenter occatam et resolutam humum verno tempore in areas componemus. Sameram deinde, quae iam rubicundi coloris erit, et compluribus diebus insolata iacuerit, ut aliquem tamen succum et lentorem habeat, iniciemus areis, et eas totas seminibus spisse contegemus, atque ita cribro putrem terram duos alte digitos incernemus, et modice rigabimus, stramentisque areas cooperiemus, ne prodeuntia cacumina seminum ab avibus praerodantur.
Ubi deinde prorepserint [*]()plantae, stramenta colligemus, et manibus herbas carpemus: idque leviter et curiose faciendum est, ne adhuc tenerae brevesque radiculae ulmorum convellantur. Atque ipsas quidem areas ita anguste compositas habebimus, ut qui runcaturi sunt, medias partes earum facile manu contingant: nam si latiores fuerint, ipsa semina [*]()proculcata noxam capient.
Aestate deinde prius quam sol oriatur, aut ad vesperum, seminaria [*](si S: eui ac: om. A. ) [*](prorepserit SAac. ) [*](ipsa semina Schneider: ipsiseminibus S: ipsi seminibus Aac. )
Possunt etiam collectae cum stirpibus plantae eadem ratione disponi: quod in Atinia ulmo fieri necesse est, quae non seritur e samera. Sed haec ulmus autumni tempore melius quam vere disponitur; paulatimque ramuli eius manu detorquentur, quoniam primo biennio ferri reformidat ictum. Tertio demum anno acuta falce abraditur,[*]()atque ubi translationi iam idonea est, ex eo tempore autumni, quo terra imbribus permaduerit, usque in vernum tempus, antequam radix ulmi in eximendo delibretur, recte seritur.