Res Rustica

Cum deinde paulum induruere [*]()virgae, tum singulae [*]()detrahuntur. Ac ne quae relictae sunt procellis ventorum decutiantur, molli et laxo vinculo adsurgentes subsequi conveniet, dum claviculis suis quasi quibusdam manibus adminicula comprehendant.

Hoc si operarum penuria facere prohibebit [*]()in malleolo, quem et ipsum pampinare [*](plerique SAc.) [*](tricensimo SA: trigesimo acM. ) [*](malleolo SAac: malleolo seu viviradice vulgo ante Schn. ) [*](detrahamur Sa: detramur A: detrahantur M, et vulgo ante Schn. ) [*](quam om. Schn. ) [*](induere (sed corr. A) SAc. ) [*](sic SAacM, vett. edd.: deteriores singulae Ald., Gesn., Schn. ) [*](prohibebit SAcM: prohibet a, edd. a March 1st. )

Ad quam mensuram cum increverint, cacumina infringenda sunt, ut potius crassitudine convalescant quam supervacua longitudine attenuentur. Idem tamen sarmentum, quod in materiam summittimus, ab imo usque in tres pedes et semissem pampinabimus, [*]()et omnes eius intra id spatium nepotes enatos saepius decerpemus. [*]()

Quicquid deinde supra germinaverit, intactum relinqui oportebit. [*]()Magis enim convertet [*]()proximo autumno falce deputari superiorem partem quam aestivo tempore pampinari, quoniam ex eo loco, unde nepotem ademeris, confestim alterum fundit; quo enato, nullus relinquitur oculus in ipsa materia qui sequenti anno cum fructu germinet.

Omnis autem pampinationis ea 7 est tempestivitas, dum adeo teneri palmites sunt, ut levi tactu digiti decutiantur.Nam si vehementius induru- [*](efficiemus SAa. ) [*](eligere debebimus (debemus a) SAacM, Ald.: elicere debemus Schn. ) [*](ab imo pampinabimus om. SA. ) [*](discerpemus (des- a) SAa. ) [*](intractu relicto portavit SA. ) [*](conveniet acM: convenit Gesn., Schn.: om. SA. ) [*](ea om. S, add. man. ait. A. a Columella appears to use nepos to mean both " water-sprouts " or " stock-shoots,"sprouting from unfruitful )

Neque enim eatenus plaga constitit [*]()qua vestigium fecit acies; sed aestivis caloribus falce vulnus penitus impressum [*]()latius inarescit ita ut [*]()non minimam partem de ipso matris corpore necet.[*]()Atque ideo si iam caulibus duris falcem adhiberi necesse est, paulum ab ipsa matre reddendum [*]()est, et velut reseces relinquendi sunt, qui caloris excipiant iniuriam eatenus qua nascuntur a latere palmites; ultra enim non serpit vaporis violentia.

In malleolo similis ratio est pampinandi et in longitudinem eliciendi [*]()materiam, si eo velimus anniculo uti, quod ego saepe feci. Sed si propositum est utique recidere, ut bimo potius utamur, cum ad unum pampinum iam redegeris et is ipse excesserit pedalem longitudinem, decacuminare conveniet, ut in cervicem [*]()potius confirmetur et sit robustior. Atque haec positorum seminum prima cultura est.

Sequens deinde tempus, ut prodidit Celsus, et Atticus, quos iure maxime nostra aetas probavit, ampliorem curam deposcit.Nam post Idus Octobris, [*](sic SAaM: induruerint c, et vulgo. ) [*](constitit SAacM, vett. edd.: consistit vulgo. ) [*](impressum et latius SAac: i. in latum M. ) [*](ita ut] aut SA: ut om. a. ) [*](enecet M, et vulgo. ) [*](id paulum reddendum ac, vett. edd.; ii paulum recidendi (est om.) Ald., Gesn.; ii] paulum edendum (recedendum in Corrig.) Schn.: id (ii) paulum resices om. SA. ) [*](eligendi AacM, vett. edd. ) [*](inter vitem SAac: in cervice M. a See IV. 21. 3. )

Quare quicquid intra sesquipedem natum est, cum ablaqueaveris, recidendum est. Sed huius non eadem ratio est amputandi quae traditur in superiore parte vitis. Nam minime adlevanda [*]()plaga est, minimeque applicandum [*]()ferramentum ipsi matri; quoniam si iuxta truncum radicem praecideris, aut ex cicatrice plures enascentur, aut [*]()hiemalis, quae consistit in lacuscuhs[*]()ablaqueationis aqua, brumae congelationibus nova vulnera peruret et ad medullam penetrabit. Quod [*]()ne fiat, recedere [*]()ab ipso codice instar unius digiti spatio conveniet, atque ita [*]()radiculas praecidere; quae sic ademptae non amplius pullulant, et a cetera noxa truncum defendunt.

Hoc opere consummato, si est hiems in ea regione placida, patens vitis relinquenda est; sin violentior hoc [*]()facere nos pro- [*](invadunt M, Schn. ) [*](aesque frondes (frundens A) SA. ) [*](cecidit SAa: excidit M. ) [*](Caniculae ortu Sobel: ac niculae ortũ S: agniculae ortũ A: canicule in ortu M: canicule vehementer ortu c: in ortu caniculae a, edd. ) [*](adlevanda edd.: ablaqueanda SA: allaqueanda a: oblaqueanda cM. ) [*](adlevandum S: ad levandum A. ) [*](pube nascentur ut SA. ) [*](quae lacusculis om. SAac: ex pluviis post quae add. edd. ) [*](penetrabit, quod edd. ) [*]( recidere Aac, edd. ante Gesn.: recidererc M. ) [*]( ita om. SAcM. ) [*]( hoc M: hic SAac: id edd. )

Si vero etiam praegelida frigora regionis eius suspecta erunt, aliquid fimi, vel, si [*]()est commodius, columbini stercoris, aut in hunc usum praeparatae veteris urinae senos sextarios, antequam vitem adobruas, radicibus [*]()superfundes. Sed ablaqueare omnibus autumnis oportebit primo quinquennio, dum vitis convalescat: ubi vero truncus adoleverit, fere triennio intermittendus est eius operis labor. Nam et minus ferro crura vitium laeduntur,[*]()nec tam celeriter radiculae inveterato iam codice enascuntur.[*]()

Ablaqueationem deinde sequitur talis putatio, ut ex praecepto veterum auctorum vitis ad unam virgulam revocetur, duabus gemmis iuxta terram relictis. Quae putatio non debet secundum articulum fieri, ne reformidet oculus; sed medio fere internodio ea plaga obliqua falce fit, ne, si transversa fuerit cicatrix, caelestem superincidentem 5 aquam contineat.

Sed nec ad eam partem, qua est gemma, verum ad posteriorem declinatur, ut in terram [*]()potius devexa quam in germen delacrimet. Namque defluens [*]()umor caecat oculum nee patitur crescere. [*]()

Putandi autem duo sunt tempora:9 melius autem, ut ait Mago, vernum, antequam surculus progerminet, quoniam umoris plenus facilem plagam [*](quod cM, Schn. ) [*](radicis SA. ) [*](laedantur SA. ) [*](enascantur A. ) [*](supercidentem SAacM. ) [*](interdum SAacM. ) [*](depluens SA, Schn. ) [*](crescere SAaM: frondescere c, edd. ) [*](genera S. )

Sed primo quidem anno, quo sunt posita, frequentibus [*]()fossionibus omnibus mensibus dum frondent ac pampinationibus adiuvanda sunt, ut robur accipiant, nec plus quam uni materiae serviant. Quam ut educaverint, autumno vel vere, si magis competit,[*]()adradenda, et nepotibus, quos pampinator [*]()in superiore parte omiserat, liberanda censemus, atque ita in iugum imponenda. Ea enim levis et recta sine cicatrice vinea est quae se primi anni flagello supra iugum extulit, quod tamen apud paucos agricolas et raro contingit; ideoque praedicti auctores primitias vitis resecare censuerunt. [*]()

Sed nec utique verna omnibus regionibus melior putatio est: nam ubi caelum frigidum est, ea sine dubio eligenda est; ubi vero aprica loca sunt, mollesque hiemes, optima et maxime naturalis est autumnalis, quo tempore divina quadam lege et aeterna fructum cum fronde stirpes deponunt.

Hoc facere, sive viviradicem sive malleolum conseveris, censeo. Nam illam veterem opinionem damnavit usus non esse ferro tangendos 5 anniculos malleolos quoniam reformident. Quod frustra Vergilius et Saserna Stolonesque et Catones timuerunt; qui non solum in eo errabant, quod primi anni capil- [*](frequentius SA. ) [*](competit edd.: competent (con- SA) SAacM. ) [*](pampinatione SAa, vett. edd. ) [*](consuerunt A: consueverunt ac. ) [*](tangendos vulgo: frangendos SAacM. a Georg. II. 362-370. b Cato, 33. 2. )

Nos autem magister artium docuit usus, primi anni malleolorum formare incrementa, nec pati vitem supervacuis frondibus luxuriantem silvcscere; nec rursus in tantum coercere, quantum antiqui praecipiebant,[*]()ut totam superficiem amputemus.

Nam id quidem [*]()maxime contrarium est: primum quod cum ad terram decidens, semina, velut intolerabili adfecta vulnere, pleraque intereunt; nonnulla etiam, quae pertinaciter vixerunt, minus fecundas materias adferunt, siquidem e duro quae pullulant omnium confessione pampinaria saepissime fructu carent.

Media igitur ratio sequenda est, ut neque solo tenus malleolum reddamus, nec rursus in longiorem materiam provocemus; sed adnodato superioris anni pollice, iuxta [*]()ipsam commissuram veteris sarmenti unam vel duas gemmas relinquemus ex quibus germinet.