Res Rustica

Columella, Lucius Junius Moderatus

Columella. On agriculture, Volume 1-2. Ash, Harrison Boyd; Foster, Edward Seymour; Heffner, Edward H., editors. Cambridge, MA; London: Harvard University Press; William Heinemann, Ltd., 1941.

experti praecipimus.[*]()Silente luna fabam vellito ante lucem; deinde cum in area exaruerit, confestim, prius quam luna incrementum capiat, excussam refrigeratamque in granarium conferto. Sic condita a curculionibus erit innoxia, maximeque ex leguminibus ea sine iumentis teri, sine vento purgari expedi- [*](matura R, edd. ante Schn. ) [*](Graec. om., spat, relict., R plerique. ) [*](laetior SAR: grandior M, codd. Verg. ) [*](maderet S, Schn. ) [*](praecepimus vel praecipiemus R plerique. a Vergil, Georg. I. 195-196. b Palladius (VII. 3.2) gives similar directions for the pulling of beans luna minuente, when the moon is waning.In connec- )

v.1.p.164

tissime sic poterit. Modicus [*]()fasciculorum numerus resolutus in extrema parte areae colligetur, [*]()quem per longissimum eius mediumque spatium tres vel quattuor homines promoveant pedibus et baculis furcisve [*]()contundant;[*]()deinde cum ad alteram partemareaepervenerint,inacervum culmos regerant.

Nam semina excussa in area iacebunt,[*]()superque ea paulatim eodem modo reliqui fasciculi excutientur, ac durissimae quidem acus reiectae separataeque erunt a cudentibus, minutae vero, quae de siliquis cum faba resederint,[*]()aliter secernentur. Nam cum acervus paleis granisque mixtus in unum fuerit congestus, paulatim ex eo ventilabris per longius spatium iactetur, quo pacto [*]()palea, quae levior est, citra decidet, faba, quae longius emittitur, pura eo perveniet, quo ventilator eam iaculabitur.

Lentim modo semediata [*]()luna usque in duodecimam solo tenui et resoluto vel pingui, sed [*]()sicco maxime loco seri convenit; nam in flore facile luxuria et umore corrumpitur. Quae ut celeriter prodeat et ingrandescat, ante quam seritur,[*]()fimo arido permisceri debet, et cum ita quatriduo[*]()aut quinque diebus requieverit, spargi. Sationes eius duas servamus, alteram maturam per mediam sementim,

seriorem alteram mense Februario.Iugerum agri [*](modius SA. ) [*](collocetur R aliquot, edd. ante Lundström. ) [*](furcillisve R aliquot, Ald., Gesn., Schn. ) [*](contundat SA. ) [*](iacebant SA. ) [*](resederunt E, edd. ante Schn. ) [*](facto Gesn., Schn., praeeunte Ursino. ) [*](sic Lundström: lenti modo semediata SA: Lentem semente (Lentis sementem M) media crescente R, et vulgo: Lentim modo a dimidiata Schn. ) [*](sic Lundström: pingius et SA: pinguis sed o: pingui et E, et vulgo. ) [*](seratur Ald., Gesn., Schn. ) [*]( quattuor vel quatuor vel IIII R plerique: quatuor Ald., Gesn. )

v.1.p.166

paulo plus quam modius occupat. Ea ne curculionibus absumatur—nam etiam dum est in siliqua exestur—curandum[*]()erit, ut cum extrita sit, in aquam demittatur et ab inani, quae protinus innatat, separetur solida; tum in sole siccetur et radice silphi trita cum aceto adspargatur defriceturque [*]()atque ita rursus in sole siccata et mox refrigerata recondatur, si maior est modus, in horreo, si minor, in vasis oleariis salsamentariisque; quae repleta cum confestim gypsata sunt, quandoque in usus prompserimus, integram lentim [*]()reperiemus. Potest tamen etiam citra istam medicationem cineri mixta commode servari.

Lini semen, nisi si [*]()magnus est eius in ea regione, quam colis, proventus et pretium proritat, serendum non est; agris enim praecipue noxium est. Itaque pinguissimum locum et modice umidum poscit. Seritur a Kalendis Octobribus in ortum Aquilae, qui est VII Idus Decembris. Iugerum agri octo modiis obseritur. Non nullis placet macro solo et quam spississimum semen eius committi, quo terruius[*]()linum proveniat. Idem etiam, si laeto solo seratur mense Februario, decem modios in iugerum iaci oportere dicunt.

Sesama, quae rigantur, maturius, quae carent umore, ab aequinoctio autumnali serenda sunt in [*](extercorandum R: editur curandum M. ) [*](oleo post defricetur add. Schn. ex Catone 116. ) [*](lentem R aliquot, edd. ante Lundstrōm. ) [*](ei om. R, edd. ante Schn. ) [*](tenuius Schn., Lundstrōm: tenui ut SA1: tenue A2R, et vulgo. a Identified by Columella (VI. 17. 7; cf. XII. 7. 4, 59. 4) with laserpitium, laserwort. Pliny (N.H. XIX. 38-46) gives a long account of the history and uses of the plant. )

v.1.p.168

Idus Octobres. Putre solum, quod Campani pullum vocant, plerumque desiderant; non deterius tamen etiam pinguibus harenis vel congesticia humo proveniunt, tantumque seminis quantum milium panicumque, interdum etiam duobus sextariis amplius in iugerum spargitur. Sed hoc idem semen Ciliciae Syriaeque regionibus ipse vidi mense Iunio Iulioque conseri et per autumnum, cum permaturuit, tolli.[*]()

Cicer aut [*]()cicercula, quae piso est similis, mense Ianuario aut Februario seri debet laeto loco caelo umido; quibusdam tamen [*]()Italiae locis ante Kalendas Novembris seritur. Tres modii iugerum implent. Nec ullum legumen minus agro nocet, sed raro respondet, quoniam nec siccitates nec austros in flore sustinet; quae utraque incommoda fere eo tempore anni sunt, quo deflorescit.

Cicer, quod arietillum [*]()vocatur, itemque alterius generis, quod Punicum, seri mense Martio toto potest caelo umido, loco quam laetissimo; nam etiam id terram laedit atque ideo improbatur a callidioribus agricolis. Quod tamen si seri debeat, pridie macerandum erit, ut celerius enascatur. Iugero modii tres abunde sunt.

Cannabis solum pingue stercoratumque et riguum vel planum atque umidum et alte subactum deposcit. In quadratum pedem seruntur grana sex eius [*](colligi M: et per tolli om. SA. ) [*](Cicer aut om. R plerique, Ald., Gesn., Schn. ) [*](tamen om. SA. ) [*](arietillum Lundstrōm cum codd.: arietinum vulgo. a Oct. 15th. b Congesticia, earth brought together from different places; cf. II. 15. 4-5; Palladius X. 7; Theophrastus, De Caus. Plant. III. 25. )

v.1.p.170

seminis Arcturo exoriente, quod est ultimo mense Februario, circa sextum aut quintum Kalendas Martias; nec tamen usque in aequinoctium vernum, si sit pluvius caeli status, improbe seretur.

Ab his leguminibus ratio est habenda napi[*]()raporumque, [*]()nam utraque rusticos implent. Magis tamen utilia rapa sunt, quia et maiore incremento proveniunt et non hominem solum, verum etiam boves pascunt, praecipue in Gallia, ubi hiberna cibaria praedictis pecudibus id holus praebet. Solum putre et solutum res utraque desiderat nec densa nascitur humo.

Sed rapa campis et locis umidis laetantur, napus devexam amat et siccam tenuique propiorem terram; itaque glareosis sabulosisque arvis melior exit,[*]()locique proprietas utriusque semen commutat; namque in alio solo rapa biennio sata convertuntur in napum, in alio napus raporum accipit speciem. Riguis locis utrumque recte ab solstitio seritur, siccis ultima parte mensis Augusti vel prima Septembris. Subactum solum pluribus iterationibus aratri vel rastri largoque stercore satiatum postulant;

nam id plurimum refert, non solum quod melius ea proveniunt, sed quod etiam post fructum eorum sic tractatum etiam [*]()solum segetes opimas facit. Iu- [*](naporum R, edd. ante Schn., qui naporum legit, napi defendit in not. ) [*](raparumque Lundstrōm, cum SA et R aliquot ut videtur. ) [*](meliorescit M. ) [*](etiam om. edd. ante Lundstrōm. a I.e. Feb. 24th or 25th. b Cf. Palladius, VIII. 2. 2. Pliny remarks that the Greeks (N.H. XVIII. 129) and medical men (N.H. XIX. 75) distinguished between "male" (round) and "female" (elongated) turnips or navews, the original sex and change of nature being determinable by thickness of sowing and quality of soil. )

v.1.p.172

gerum agri non amplius quattuor sextariis raporum seminis obserendum est; quarta parte amplius napi[*]()spargendum, quia [*]()non in ventrem latescit, sed tenuem radicem deorsum agit. Atque haec hominum causa serenda censemus, illa deinde pecudum pabulorum genera complura, sicut Medicam, viciam, farraginem quoque hordeaceam et avenam, faenum Graecum nec minus ervum et ciceram; nam cetera neque enumerare et minus serere dignamur, excepta tamen cytiso, de qua dicemus [*]()in iis libris, quos de generibus surculorum conscripsimus.

Sed ex iis, quae placent, eximia est herba Medica, quod semel seritur, decem annis omnibus deinde recte quater,[*]()interdum etiam sexiens demetitur, quod agrum stercorat, quod omne emaciatum armentum ex ea pinguescit, quod aegrotanti pecori remedium est, quod iugerum eius toto anno tribus equis abunde sufficit.

Seritur ut deinceps praecipiemus. Locum, in quo Medicam proximo vere saturus es, proscindito circa Kalendas Octobris et eum tota hieme putrescere sinito; deinde Kalendis Februariis diligenter iterato et lapides omnes eligito [*]()glaebasque offringito; postea circa Martium mensem tertiato et occato. Cum sic terram subegeris, in morem horti areas latas pedum denum, longas [*](napis AR, omnes ante Gesn. ) [*](qui AR, vett. edd. ) [*](diximus M. ) [*](Medica, quod cum semel seritur, decem annis durat; quod per annum deinde recte quater Ald., Gesn., Schn. ) [*](eligito SAR, vett. edd., Schn.: elegito Lundstrōm: egerito Ald., Gesn. a Medic clover or lucem (alfalfa) is said to have come to Italy from Greece, where it was introduced from Media at the )

v.1.p.174

pedum quinquagenum facito, ut per semitas aqua ministrari possit aditusque utraque parte runcantibus pateat.

Deinde vetus stercus inicito, atque ita mense ultimo Aprili serito tantum, quantum ut singuli cyathi seminis locum occupent decem pedum longum et quinque latum. Quod ubi feceris, ligneis rastris—id enim multum confert—statim iacta semina obruantur; nam celerrime sole aduruntur. Post sationem ferro tangi locus non debet; atque, ut dixi, ligneis rastris sariendus et identidem runcandus est, ne alterius generis herba invalidam Medicam perimat.[*]()Tardius messim [*]()primam eius facere oportebit, cum iam seminum aliquam partem eiecerit.

Postea quam voles teneram, cum prosiluerit, deseces licet et iumentis praebeas, sed inter initia parcius, dum consuescant, ne novitas pabuli noceat; inflat enim et multum creat sanguinem. Cum secueris autem, saepius eam rigato; paucos deinde post dies, ubi coeperit fruticare,[*]()omnis alterius generis herbas eruncato. Sic culta sexiens anno [*]()demeti poterit et permanebit annis decem.

Viciae autem duae sationes sunt: prima, qua [*]()pabuli causa circa aequinoctium autumnale serimus septem modios eius in unum iugerum; secunda, qua sex modios mense Ianuario vel etiam serius iacimus semini progenerando. Utraque satio potest cruda terra fieri, sed melius proscissa; idque genus prae- [*](peremat S1A, Lundström: perveniat M. ) [*](messem R aliquot, edd. ante Lundström. ) [*](fructificare AR. ) [*](sexies in anno R aliquot, edd. ante Lundström. ) [*](qua omnes post Ursinum: quam codd. a 1 cyathus = about one-twelfth of a pint. )

v.1.p.176

cipue non amat rores, cum seritur. Itaque post secundam diei horam vel tertiam spargendum est, cum iam omnis umor sole ventove detersus est, neque amplius proici debet, quam quod eodem die possit operiri; nam si nox incessit, quantumcumque umore, prius quam obruatur, corrumpitur. Observandum erit ne ante quintam et vicesimam lunam terrae mandetur; aliter satae fere limacem nocere comperimus.

Farraginem in restibili stercoratissimo loco et altero sulco serere convenit. Ea fit optima, cum cantherini hordei decem modiis iugerum obseritur circa aequinoctium autumnale, sed impendentibus pluviis, ut consita rigataque imbribus celeriter prodeat et confirmetur ante hiemis violentiam. Nam frigoribus cum alia pabula defecerunt, ea bubus ceterisque pecudibus optime desecta praebetur, et si depascere saepius voles, usque in mensem Maium sufficit.