De Rerum Natura

Lucretius

-

  1. Umbra videtur item nobis in sole moveri
  2. et vestigia nostra sequi gestumque imitari,
  3. si credis privatum lumine posse
  4. indugredi, motus hominum gestumque sequentem;
  5. nam nihil esse potest aliud nisi lumine cassus
  6. id quod nos umbram perhibere .
  7. ni mirum, quia terra locis ex ordine certis
  8. lumine privatur solis qua cumque meantes
  9. officimus, repletur item quod liquimus eius,
  10. propterea fit uti videatur, quae fuit umbra
  11. corporis, e regione eadem nos usque secuta.
  12. semper enim nova se radiorum lumina fundunt
  13. primaque dispereunt, quasi in ignem lana trahatur.
  14. propterea facile et spoliatur lumine terra
  15. et repletur item nigrasque sibi abluit umbras.
  16. Nec tamen hic oculos falli concedimus hilum.
  17. nam quo cumque loco sit lux atque umbra tueri
  18. illorum est; eadem vero sint lumina necne,
  19. umbraque quae fuit hic eadem nunc transeat illuc,
  20. an potius fiat paulo quod diximus ante,
  21. hoc animi demum ratio discernere debet,
  22. nec possunt oculi naturam noscere rerum.
  23. proinde animi vitium hoc oculis adfingere noli.
  24. Qua vehimur navi, fertur, cum stare videtur;
  25. quae manet in statione, ea praeter creditur ire.
  26. et fugere ad puppim colles campique videntur,
  27. quos agimus praeter navem velisque volamus.
  28. Sidera cessare aetheriis adfixa cavernis
  29. cuncta videntur, et adsiduo sunt omnia motu,
  30. quandoquidem longos obitus exorta revisunt,
  31. cum permensa suo sunt caelum corpore claro.
  32. solque pari ratione manere et luna videtur
  33. in statione, ea quae ferri res indicat ipsa.
  34. Exstantisque procul medio de gurgite montis
  35. classibus inter quos liber patet exitus ingens,
  36. insula coniunctis tamen ex his una videtur.
  37. atria versari et circum cursare columnae
  38. usque adeo fit uti pueris videantur, ubi ipsi
  39. desierunt verti, vix ut iam credere possint
  40. non supra sese ruere omnia tecta minari.
  41. Iamque rubrum tremulis iubar ignibus erigere alte
  42. cum coeptat natura supraque extollere montes,
  43. quos tibi tum supra sol montis esse videtur
  44. comminus ipse suo contingens fervidus igni,
  45. vix absunt nobis missus bis mille sagittae,
  46. vix etiam cursus quingentos saepe veruti;
  47. inter eos solemque iacent immania ponti
  48. aequora substrata aetheriis ingentibus oris,
  49. interiectaque sunt terrarum milia multa,
  50. quae variae retinent gentes et saecla ferarum.
  51. At coniectus aquae digitum non altior unum,
  52. qui lapides inter sistit per strata viarum,
  53. despectum praebet sub terras inpete tanto,
  54. a terris quantum caeli patet altus hiatus,
  55. nubila despicere et caelum ut videare videre,
  56. corpora mirande sub terras abdita caelo.
  57. Denique ubi in medio nobis ecus acer obhaesit
  58. flumine et in rapidas amnis despeximus undas,
  59. stantis equi corpus transversum ferre videtur
  60. vis et in adversum flumen contrudere raptim,
  61. et quo cumque oculos traiecimus omnia ferri
  62. et fluere adsimili nobis ratione videntur.
  63. Porticus aequali quamvis est denique ductu
  64. stansque in perpetuum paribus suffulta columnis,
  65. longa tamen parte ab summa cum tota videtur,
  66. paulatim trahit angusti fastigia coni,
  67. tecta solo iungens atque omnia dextera laevis
  68. donec in obscurum coni conduxit acumen.
  69. In pelago nautis ex undis ortus in undis
  70. sol fit uti videatur obire et condere lumen;
  71. quippe ubi nil aliud nisi aquam caelumque tuentur;
  72. ne leviter credas labefactari undique sensus.
  73. at maris ignaris in portu clauda videntur
  74. navigia aplustris fractis obnitier undis.
  75. nam quae cumque supra rorem salis edita pars est
  76. remorum, recta est, et recta superne guberna;
  77. quae demersa liquore obeunt, refracta videntur
  78. omnia converti sursumque supina reverti
  79. et reflexa prope in summo fluitare liquore.
  80. Raraque per caelum cum venti nubila portant
  81. tempore nocturno, tum splendida signa videntur
  82. labier adversum nimbos atque ire superne
  83. longe aliam in partem ac vera ratione feruntur
  84. At si forte oculo manus uni subdita supter
  85. pressit eum, quodam sensu fit uti videantur
  86. omnia quae tuimur fieri tum bina tuendo,
  87. bina lucernarum florentia lumina flammis
  88. binaque per totas aedis geminare supellex
  89. et duplicis hominum facies et corpora bina.
  90. Denique cum suavi devinxit membra sopore
  91. somnus et in summa corpus iacet omne quiete,
  92. tum vigilare tamen nobis et membra movere
  93. nostra videmur, et in noctis caligine caeca
  94. cernere censemus solem lumenque diurnum,
  95. conclusoque loco caelum mare flumina montis
  96. mutare et campos pedibus transire videmur,
  97. et sonitus audire, severa silentia noctis
  98. undique cum constent, et reddere dicta tacentes.
  99. Cetera de genere hoc mirande multa videmus,
  100. quae violare fidem quasi sensibus omnia quaerunt,
  101. ne quiquam, quoniam pars horum maxima fallit
  102. propter opinatus animi, quos addimus ipsi,
  103. pro visis ut sint quae non sunt sensibus visa;
  104. nam nihil aegrius est quam res secernere apertas
  105. ab dubiis, animus quas ab se protinus addit.
  106. Denique nil sciri siquis putat, id quoque nescit
  107. an sciri possit, quoniam nil scire fatetur.
  108. hunc igitur contra minuam contendere causam,
  109. qui capite ipse suo in statuit vestigia sese.
  110. et tamen hoc quoque uti concedam scire, at id ipsum
  111. quaeram, cum in rebus veri nil viderit ante,
  112. unde sciat quid sit scire et nescire vicissim,
  113. notitiam veri quae res falsique crearit
  114. et dubium certo quae res differre probarit.
  115. invenies primis ab sensibus esse creatam
  116. notitiem veri neque sensus posse refelli.
  117. nam maiore fide debet reperirier illud,
  118. sponte sua veris quod possit vincere falsa.
  119. quid maiore fide porro quam sensus haberi
  120. debet? an ab sensu falso ratio orta valebit
  121. dicere eos contra, quae tota ab sensibus orta est?
  122. qui nisi sunt veri, ratio quoque falsa fit omnis.
  123. An poterunt oculos aures reprehendere, an aures
  124. tactus? an hunc porro tactum sapor arguet oris,
  125. an confutabunt nares oculive revincent?
  126. non, ut opinor, ita est. nam seorsum cuique potestas
  127. divisast, sua vis cuiquest, ideoque necesse est
  128. et quod molle sit et gelidum fervensve videre
  129. et seorsum varios rerum sentire colores
  130. et quae cumque coloribus sint coniuncta necessest.
  131. seorsus item sapor oris habet vim, seorsus odores
  132. nascuntur, seorsum sonitus. ideoque necesse est
  133. non possint alios alii convincere sensus.
  134. nec porro poterunt ipsi reprehendere sese,
  135. aequa fides quoniam debebit semper haberi.
  136. proinde quod in quoquest his visum tempore, verumst.