De Rerum Natura

Lucretius

-

  1. unde anima atque animi constet natura necessumst,
  2. nonne vides quam sint subtilia quamque minuta?
  3. praeterea quaecumque suo de corpore odorem
  4. expirant acrem, panaces absinthia taetra
  5. habrotonique graves et tristia centaurea,
  6. quorum unum quidvis leviter si forte duobus
  7. ---
  8. quin potius noscas rerum simulacra vagari
  9. multa modis multis, nulla vi cassaque sensu?
  10. Sed ne forte putes ea demum sola vagari,
  11. quae cumque ab rebus rerum simulacra recedunt,
  12. sunt etiam quae sponte sua gignuntur et ipsa
  13. constituuntur in hoc caelo, qui dicitur aer,
  14. quae multis formata modis sublime feruntur,
  15. ut nubes facile inter dum concrescere in alto
  16. cernimus et mundi speciem violare serenam
  17. mulcentes motu; nam saepe Gigantum
  18. ora volare videntur et umbram ducere late,
  19. inter dum magni montes avolsaque saxa
  20. montibus ante ire et solem succedere praeter,
  21. inde alios trahere atque inducere belua nimbos.
  22. nec speciem mutare suam liquentia cessant
  23. et cuiusque modi formarum vertere in oras.
  24. Nunc ea quam facili et celeri ratione genantur
  25. perpetuoque fluant ab rebus lapsaque cedant
  26. ---
  27. semper enim summum quicquid de rebus abundat,
  28. quod iaculentur. et hoc alias cum pervenit in res,
  29. transit, ut in primis vestem; sed ubi aspera saxa
  30. aut in materiam ligni pervenit, ibi iam
  31. scinditur, ut nullum simulacrum reddere possit.
  32. at cum splendida quae constant opposta fuerunt
  33. densaque, ut in primis speculum est, nihil accidit horum;
  34. nam neque, uti vestem, possunt transire, neque autem
  35. scindi; quam meminit levor praestare salutem.
  36. qua propter fit ut hinc nobis simulacra redundent.
  37. et quamvis subito quovis in tempore quamque
  38. rem contra speculum ponas, apparet imago;
  39. perpetuo fluere ut noscas e corpore summo
  40. texturas rerum tenuis tenuisque figuras.
  41. ergo multa brevi spatio simulacra genuntur,
  42. ut merito celer his rebus dicatur origo.
  43. et quasi multa brevi spatio summittere debet
  44. lumina sol, ut perpetuo sint omnia plena,
  45. sic ab rebus item simili ratione necessest
  46. temporis in puncto rerum simulacra ferantur
  47. multa modis multis in cunctas undique partis;
  48. quandoquidem speculum quo cumque obvertimus oris,
  49. res ibi respondent simili forma atque colore.
  50. Praeterea modo cum fuerit liquidissima caeli
  51. tempestas, perquam subito fit turbida foede,
  52. undique uti tenebras omnis Acherunta rearis
  53. liquisse et magnas caeli complesse cavernas.
  54. usque adeo taetra nimborum nocte coorta
  55. inpendent atrae Formidinis ora superne;
  56. quorum quantula pars sit imago dicere nemost
  57. qui possit neque eam rationem reddere dictis.
  58. Nunc age, quam celeri motu simulacra ferantur,
  59. et quae mobilitas ollis tranantibus auras
  60. reddita sit, longo spatio ut brevis hora teratur,
  61. in quem quaeque locum diverso numine tendunt,
  62. suavidicis potius quam multis versibus edam;
  63. parvus ut est cycni melior canor, ille gruum quam
  64. clamor in aetheriis dispersus nubibus austri.
  65. Principio persaepe levis res atque minutis
  66. corporibus factas celeris licet esse videre.
  67. in quo iam genere est solis lux et vapor eius,
  68. propterea quia sunt e primis facta minutis,
  69. quae quasi cuduntur perque intervallum
  70. non dubitant transire sequenti concita plaga;
  71. suppeditatur enim confestim lumine lumen
  72. et quasi protelo stimulatur fulgere fulgur.
  73. qua propter simulacra pari ratione necessest
  74. inmemorabile per spatium transcurrere posse
  75. temporis in puncto, primum quod parvola causa
  76. est procul a tergo quae provehat atque propellat,
  77. quod super est, ubi tam volucri levitate ferantur,
  78. deinde quod usque adeo textura praedita rara
  79. mittuntur, facile ut quasvis penetrare queant res
  80. et quasi permanare per intervallum.
  81. Praeterea si quae penitus corpuscula rerum
  82. ex altoque foras mittuntur, solis uti lux
  83. ac vapor, haec puncto cernuntur lapsa diei
  84. per totum caeli spatium diffundere sese
  85. perque volare mare ac terras caelumque rigare.
  86. quid quae sunt igitur iam prima fronte parata,
  87. cum iaciuntur et emissum res nulla moratur?
  88. quone vides citius debere et longius ire
  89. multiplexque loci spatium transcurrere eodem
  90. tempore quo solis pervolgant lumina caelum?
  91. Hoc etiam in primis specimen verum esse videtur,
  92. quam celeri motu rerum simulacra ferantur,
  93. quod simul ac primum sub diu splendor aquai
  94. ponitur, extemplo caelo stellante serena
  95. sidera respondent in aqua radiantia mundi.
  96. iamne vides igitur quam puncto tempore imago
  97. aetheris ex oris in terrarum accidat oras?
  98. quare etiam atque etiam mitti fateare necessest
  99. corpora quae feriant oculos visumque lacessant.
  100. perpetuoque fluunt certis ab rebus odores,
  101. frigus ut a fluviis, calor ab sole, aestus ab undis
  102. aequoris, exesor moerorum litora circum,
  103. nec variae cessant voces volitare per auras.
  104. denique in os salsi venit umor saepe saporis,
  105. cum mare versamur propter, dilutaque contra
  106. cum tuimur misceri absinthia, tangit amaror.
  107. usque adeo omnibus ab rebus res quaeque fluenter
  108. fertur et in cunctas dimittitur undique partis
  109. nec mora nec requies interdatur ulla fluendi,
  110. perpetuo quoniam sentimus et omnia semper
  111. cernere odorari licet et sentire sonare.
  112. Praeterea quoniam manibus tractata figura
  113. in tenebris quaedam cognoscitur esse eadem quae
  114. cernitur in luce et claro candore, necessest
  115. consimili causa tactum visumque moveri.
  116. nunc igitur si quadratum temptamus et id nos
  117. commovet in tenebris, in luci quae poterit res
  118. accidere ad speciem quadrata, nisi eius imago?
  119. esse in imaginibus qua propter causa videtur
  120. cernundi neque posse sine his res ulla videri.
  121. Nunc ea quae dico rerum simulacra feruntur
  122. undique et in cunctas iaciuntur didita partis;
  123. verum nos oculis quia solis cernere quimus,
  124. propterea fit uti, speciem quo vertimus, omnes
  125. res ibi eam contra feriant forma atque colore.
  126. et quantum quaeque ab nobis res absit, imago
  127. efficit ut videamus et internoscere curat;
  128. nam cum mittitur, extemplo protrudit agitque
  129. qui inter se cumque est oculosque locatus,
  130. isque ita per nostras acies perlabitur omnis
  131. et quasi perterget pupillas atque ita transit.
  132. propterea fit uti videamus quam procul absit
  133. res quaeque. et quanto plus ante agitatur
  134. et nostros oculos perterget longior aura,
  135. tam procul esse magis res quaeque remota videtur.
  136. scilicet haec summe celeri ratione geruntur,
  137. quale sit ut videamus, et una quam procul absit.
  138. Illud in his rebus minime mirabile habendumst,