De Rerum Natura

Lucretius

-

  1. quandoquidem non sunt ex ullis principiorum
  2. corporibus, quorum motus novitate laborent
  3. aut aliquem fructum capiant dulcedinis almae.
  4. haut igitur debent esse ullo praedita sensu.
  5. Denique uti possint sentire animalia quaeque,
  6. principiis si iam est sensus tribuendus eorum,
  7. quid, genus humanum propritim de quibus auctumst?
  8. scilicet et risu tremulo concussa cachinnant
  9. et lacrimis spargunt rorantibus ora genasque
  10. multaque de rerum mixtura dicere callent
  11. et sibi proporro quae sint primordia quaerunt;
  12. quando quidem totis mortalibus adsimulata
  13. ipsa quoque ex aliis debent constare elementis,
  14. inde alia ex aliis, nusquam consistere ut ausis;
  15. quippe sequar, quod cumque loqui ridereque dices
  16. et sapere, ex aliis eadem haec facientibus ut sit.
  17. quod si delira haec furiosaque cernimus esse
  18. et ridere potest non ex ridentibus auctus,
  19. et sapere et doctis rationem reddere dictis
  20. non ex seminibus sapientibus atque disertis,
  21. qui minus esse queant ea quae sentire videmus
  22. seminibus permixta carentibus undique sensu?
  23. Denique caelesti sumus omnes semine oriundi;
  24. omnibus ille idem pater est, unde alma liquentis
  25. umoris guttas mater cum terra recepit,
  26. feta parit nitidas fruges arbustaque laeta
  27. et genus humanum, parit omnia saecla ferarum,
  28. pabula cum praebet, quibus omnes corpora pascunt
  29. et dulcem ducunt vitam prolemque propagant;
  30. qua propter merito maternum nomen adepta est.
  31. cedit item retro, de terra quod fuit ante,
  32. in terras, et quod missumst ex aetheris oris,
  33. id rursum caeli rellatum templa receptant.
  34. nec sic interemit mors res ut materiai
  35. corpora conficiat, sed coetum dissupat ollis;
  36. inde aliis aliud coniungit et efficit, omnis
  37. res ut convertant formas mutentque colores
  38. et capiant sensus et puncto tempore reddant;
  39. ut noscas referre earum primordia rerum
  40. cum quibus et quali positura contineantur
  41. et quos inter se dent motus accipiantque,
  42. neve putes aeterna penes residere potesse
  43. corpora prima quod in summis fluitare videmus
  44. rebus et interdum nasci subitoque perire.
  45. quin etiam refert nostris in versibus ipsis
  46. cum quibus et quali sint ordine quaeque locata;
  47. namque eadem caelum mare terras flumina solem
  48. significant, eadem fruges arbusta animantis;
  49. si non omnia sunt, at multo maxima pars est
  50. consimilis; verum positura discrepitant res.
  51. sic ipsis in rebus item iam materiai
  52. intervalla vias conexus pondera plagas
  53. concursus motus ordo positura figurae
  54. cum permutantur, mutari res quoque debent.
  55. Nunc animum nobis adhibe veram ad rationem.
  56. nam tibi vehementer nova res molitur ad auris
  57. accedere et nova se species ostendere rerum.
  58. sed neque tam facilis res ulla est, quin ea primum
  59. difficilis magis ad credendum constet, itemque
  60. nil adeo magnum neque tam mirabile quicquam,
  61. quod non paulatim minuant mirarier omnes,
  62. principio caeli clarum purumque colorem
  63. quaeque in se cohibet, palantia sidera passim,
  64. lunamque et solis praeclara luce nitorem;
  65. omnia quae nunc si primum mortalibus essent
  66. ex improviso si sint obiecta repente,
  67. quid magis his rebus poterat mirabile dici,
  68. aut minus ante quod auderent fore credere gentes?
  69. nil, ut opinor; ita haec species miranda fuisset.
  70. quam tibi iam nemo fessus satiate videndi,
  71. suspicere in caeli dignatur lucida templa.
  72. desine qua propter novitate exterritus ipsa
  73. expuere ex animo rationem, sed magis acri
  74. iudicio perpende, et si tibi vera videntur,
  75. dede manus, aut, si falsum est, accingere contra.
  76. quaerit enim rationem animus, cum summa loci sit
  77. infinita foris haec extra moenia mundi,
  78. quid sit ibi porro, quo prospicere usque velit mens
  79. atque animi iactus liber quo pervolet ipse.
  80. Principio nobis in cunctas undique partis
  81. et latere ex utroque supra supterque per omne
  82. nulla est finis; uti docui, res ipsaque per se
  83. vociferatur, et elucet natura profundi.
  84. nullo iam pacto veri simile esse putandumst,
  85. undique cum vorsum spatium vacet infinitum
  86. seminaque innumero numero summaque profunda
  87. multimodis volitent aeterno percita motu,
  88. hunc unum terrarum orbem caelumque creatum,
  89. nil agere illa foris tot corpora materiai;
  90. cum praesertim hic sit natura factus et ipsa
  91. sponte sua forte offensando semina rerum
  92. multimodis temere in cassum frustraque coacta
  93. tandem coluerunt ea quae coniecta repente
  94. magnarum rerum fierent exordia semper,
  95. terrai maris et caeli generisque animantum.