De Rerum Natura

Lucretius

-

  1. conciliantur ita ut debent animalia gigni.
  2. Deinde ex sensilibus qui sensile posse creari
  3. constituunt, porro ex aliis sentire sueti
  4. * * *
  5. mollia cum faciunt; nam sensus iungitur omnis
  6. visceribus nervis venis, quae cumque videmus
  7. mollia mortali consistere corpore creta.
  8. sed tamen esto iam posse haec aeterna manere;
  9. nempe tamen debent aut sensum partis habere
  10. aut similis totis animalibus esse putari.
  11. at nequeant per se partes sentire necesse est:
  12. namque animus sensus membrorum respuit omnis,
  13. nec manus a nobis potis est secreta neque ulla
  14. corporis omnino sensum pars sola tenere.
  15. linquitur ut totis animantibus adsimulentur,
  16. vitali ut possint consentire undique sensu.
  17. qui poterunt igitur rerum primordia dici
  18. et leti vitare vias, animalia cum sint,
  19. atque animalia sint mortalibus una eademque?
  20. quod tamen ut possint, at coetu concilioque
  21. nil facient praeter volgum turbamque animantum,
  22. scilicet ut nequeant homines armenta feraeque
  23. inter sese ullam rem gignere conveniundo.
  24. sic itidem quae sentimus sentire necessest.
  25. quod si forte suum dimittunt corpore sensum
  26. atque alium capiunt, quid opus fuit adtribui id quod
  27. detrahitur? tum praeterea, quod fudimus ante,
  28. quatinus in pullos animalis vertier ova
  29. cernimus alituum vermisque effervere terra,
  30. intempestivos quam putor cepit ob imbris,
  31. scire licet gigni posse ex non sensibus sensus.
  32. Quod si forte aliquis dicet, dum taxat oriri
  33. posse ex non sensu sensus mutabilitate,
  34. aut aliquo tamquam partu quod proditur extra,
  35. huic satis illud erit planum facere atque probare,
  36. non fieri partum nisi concilio ante coacto,
  37. nec quicquam commutari sine conciliatu.
  38. Principio nequeunt ullius corporis esse
  39. sensus ante ipsam genitam naturam animantis,
  40. ni mirum quia materies disiecta tenetur
  41. aere fluminibus terris terraque creatis,
  42. nec congressa modo vitalis convenientes
  43. contulit inter se motus, quibus omnituentes
  44. accensi sensus animantem quamque tuentur.
  45. Praeterea quamvis animantem grandior ictus,
  46. quam patitur natura, repente adfligit et omnis
  47. corporis atque animi pergit confundere sensus.
  48. dissoluuntur enim positurae principiorum
  49. et penitus motus vitales inpediuntur,
  50. donec materies omnis concussa per artus
  51. vitalis animae nodos a corpore solvit
  52. dispersamque foras per caulas eiecit omnis;
  53. nam quid praeterea facere ictum posse reamur
  54. oblatum, nisi discutere ac dissolvere quaeque?
  55. fit quoque uti soleant minus oblato acriter ictu
  56. reliqui motus vitalis vincere saepe,
  57. vincere et ingentis plagae sedare tumultus
  58. inque suos quicquid rursus revocare meatus
  59. et quasi iam leti dominantem in corpore motum
  60. discutere ac paene amissos accendere sensus;
  61. nam qua re potius leti iam limine ab ipso
  62. ad vitam possint conlecta mente reverti,
  63. quam quo decursum prope iam siet ire et abire?
  64. Praeterea, quoniam dolor est, ubi materiai
  65. corpora vi quadam per viscera viva per artus
  66. sollicitata suis trepidant in sedibus intus,
  67. inque locum quando remigrant, fit blanda voluptas,
  68. scire licet nullo primordia posse dolore
  69. temptari nullamque voluptatem capere ex se;
  70. quandoquidem non sunt ex ullis principiorum
  71. corporibus, quorum motus novitate laborent
  72. aut aliquem fructum capiant dulcedinis almae.
  73. haut igitur debent esse ullo praedita sensu.
  74. Denique uti possint sentire animalia quaeque,
  75. principiis si iam est sensus tribuendus eorum,
  76. quid, genus humanum propritim de quibus auctumst?
  77. scilicet et risu tremulo concussa cachinnant
  78. et lacrimis spargunt rorantibus ora genasque
  79. multaque de rerum mixtura dicere callent
  80. et sibi proporro quae sint primordia quaerunt;
  81. quando quidem totis mortalibus adsimulata
  82. ipsa quoque ex aliis debent constare elementis,
  83. inde alia ex aliis, nusquam consistere ut ausis;
  84. quippe sequar, quod cumque loqui ridereque dices
  85. et sapere, ex aliis eadem haec facientibus ut sit.
  86. quod si delira haec furiosaque cernimus esse
  87. et ridere potest non ex ridentibus auctus,
  88. et sapere et doctis rationem reddere dictis
  89. non ex seminibus sapientibus atque disertis,
  90. qui minus esse queant ea quae sentire videmus
  91. seminibus permixta carentibus undique sensu?
  92. Denique caelesti sumus omnes semine oriundi;
  93. omnibus ille idem pater est, unde alma liquentis
  94. umoris guttas mater cum terra recepit,
  95. feta parit nitidas fruges arbustaque laeta
  96. et genus humanum, parit omnia saecla ferarum,
  97. pabula cum praebet, quibus omnes corpora pascunt
  98. et dulcem ducunt vitam prolemque propagant;
  99. qua propter merito maternum nomen adepta est.
  100. cedit item retro, de terra quod fuit ante,
  101. in terras, et quod missumst ex aetheris oris,
  102. id rursum caeli rellatum templa receptant.
  103. nec sic interemit mors res ut materiai
  104. corpora conficiat, sed coetum dissupat ollis;
  105. inde aliis aliud coniungit et efficit, omnis
  106. res ut convertant formas mutentque colores
  107. et capiant sensus et puncto tempore reddant;