De Rerum Natura

Lucretius

-

  1. re veraque metus hominum curaeque sequaces
  2. nec metuunt sonitus armorum nec fera tela
  3. audacterque inter reges rerumque potentis
  4. versantur neque fulgorem reverentur ab auro
  5. nec clarum vestis splendorem purpureai,
  6. quid dubitas quin omnis sit haec rationis potestas,
  7. omnis cum in tenebris praesertim vita laboret?
  8. nam vel uti pueri trepidant atque omnia caecis
  9. in tenebris metuunt, sic nos in luce timemus
  10. inter dum, nihilo quae sunt metuenda magis quam
  11. quae pueri in tenebris pavitant finguntque futura.
  12. hunc igitur terrorem animi tenebrasque necessest
  13. non radii solis neque lucida tela diei
  14. discutiant, sed naturae species ratioque.
  15. Nunc age, quo motu genitalia materiai
  16. corpora res varias gignant genitasque resolvant
  17. et qua vi facere id cogantur quaeque sit ollis
  18. reddita mobilitas magnum per inane meandi,
  19. expediam: tu te dictis praebere memento.
  20. nam certe non inter se stipata cohaeret
  21. materies, quoniam minui rem quamque videmus
  22. et quasi longinquo fluere omnia cernimus aevo
  23. ex oculisque vetustatem subducere nostris,
  24. cum tamen incolumis videatur summa manere
  25. propterea quia, quae decedunt corpora cuique,
  26. unde abeunt minuunt, quo venere augmine donant.
  27. illa senescere, at haec contra florescere cogunt,
  28. nec remorantur ibi. sic rerum summa novatur
  29. semper, et inter se mortales mutua vivunt.
  30. augescunt aliae gentes, aliae minuuntur,
  31. inque brevi spatio mutantur saecla animantum
  32. et quasi cursores vitai lampada tradunt.
  33. Si cessare putas rerum primordia posse
  34. cessandoque novos rerum progignere motus,
  35. avius a vera longe ratione vagaris.
  36. nam quoniam per inane vagantur, cuncta necessest
  37. aut gravitate sua ferri primordia rerum
  38. aut ictu forte alterius. nam cum cita saepe
  39. obvia conflixere, fit ut diversa repente
  40. dissiliant; neque enim mirum, durissima quae sint
  41. ponderibus solidis neque quicquam a tergibus obstet.
  42. et quo iactari magis omnia materiai
  43. corpora pervideas, reminiscere totius imum
  44. nil esse in summa, neque habere ubi corpora prima
  45. consistant, quoniam spatium sine fine modoquest
  46. inmensumque patere in cunctas undique partis
  47. pluribus ostendi et certa ratione probatumst.
  48. quod quoniam constat, ni mirum nulla quies est
  49. reddita corporibus primis per inane profundum,
  50. sed magis adsiduo varioque exercita motu
  51. partim intervallis magnis confulta resultant,
  52. pars etiam brevibus spatiis vexantur ab ictu.
  53. et quae cumque magis condenso conciliatu
  54. exiguis intervallis convecta resultant,
  55. indupedita suis perplexis ipsa figuris,
  56. haec validas saxi radices et fera ferri
  57. corpora constituunt et cetera de genere horum.
  58. paucula quae porro magnum per inane vagantur,
  59. cetera dissiliunt longe longeque recursant
  60. in magnis intervallis; haec aera rarum
  61. sufficiunt nobis et splendida lumina solis.
  62. multaque praeterea magnum per inane vagantur,
  63. conciliis rerum quae sunt reiecta nec usquam
  64. consociare etiam motus potuere recepta.
  65. Cuius, uti memoro, rei simulacrum et imago
  66. ante oculos semper nobis versatur et instat.
  67. contemplator enim, cum solis lumina cumque
  68. inserti fundunt radii per opaca domorum:
  69. multa minuta modis multis per inane videbis
  70. corpora misceri radiorum lumine in ipso
  71. et vel ut aeterno certamine proelia pugnas
  72. edere turmatim certantia nec dare pausam,
  73. conciliis et discidiis exercita crebris;
  74. conicere ut possis ex hoc, primordia rerum
  75. quale sit in magno iactari semper inani.
  76. dum taxat, rerum magnarum parva potest res
  77. exemplare dare et vestigia notitiai.
  78. Hoc etiam magis haec animum te advertere par est
  79. corpora quae in solis radiis turbare videntur,
  80. quod tales turbae motus quoque materiai
  81. significant clandestinos caecosque subesse.
  82. multa videbis enim plagis ibi percita caecis
  83. commutare viam retroque repulsa reverti
  84. nunc huc nunc illuc in cunctas undique partis.
  85. scilicet hic a principiis est omnibus error.
  86. prima moventur enim per se primordia rerum,
  87. inde ea quae parvo sunt corpora conciliatu
  88. et quasi proxima sunt ad viris principiorum,
  89. ictibus illorum caecis inpulsa cientur,
  90. ipsaque proporro paulo maiora lacessunt.
  91. sic a principiis ascendit motus et exit
  92. paulatim nostros ad sensus, ut moveantur
  93. illa quoque, in solis quae lumine cernere quimus
  94. nec quibus id faciant plagis apparet aperte.
  95. Nunc quae mobilitas sit reddita materiai
  96. corporibus, paucis licet hinc cognoscere, Memmi.
  97. primum aurora novo cum spargit lumine terras
  98. et variae volucres nemora avia pervolitantes
  99. aera per tenerum liquidis loca vocibus opplent,
  100. quam subito soleat sol ortus tempore tali
  101. convestire sua perfundens omnia luce,
  102. omnibus in promptu manifestumque esse videmus.
  103. at vapor is, quem sol mittit, lumenque serenum
  104. non per inane meat vacuum; quo tardius ire
  105. cogitur, aerias quasi dum diverberat undas;
  106. nec singillatim corpuscula quaeque vaporis
  107. sed complexa meant inter se conque globata;