de Natura Deorum

Cicero, Marcus Tullius

Cicero. M. Tulli Ciceronis. Scripta Quae Manserunt Omnia. Plasberg, Otto, editor. Leipzig: Teubner, 1917.

quorum contemplatione nullius expleri potest animus naturae constantiam videre cupientis.

  1. extremusque adeo duplici de cardine vertex
  2. dicitur esse polus."
p.91
Hunc circum Arctoe duae feruntur numquam occidentes.
  1. ex is altera apud Graios Cynosura vocatur,
  2. altera dicitur esse Helice,
cuius quidem clarissimas stellas totis noctibus cernimus, quas
  1. nostri Septem soliti vocitare Triones;

paribusque stellis similiter distinctis eundem caeli verticem lustrat parva Cynosura.

  1. hac fidunt duce nocturna Phoenices in alto.
  2. sed prior illa magis stellis distincta refulget
  3. et late prima confestim a nocte videtur.
  4. haec vero parva est, sed nautis usus in hac est;
  5. nam cursu interiore brevi convertitur orbe.
Et quo sit earum stellarum admirabilior aspectus,
  1. has inter veluti rapido cum gurgite flumen
  2. torvus Draco serpit supter supraque revolvens
  3. sese conficiensque sinus e corpore flexos.

eius cum totius est praeclara species tum in primis aspicienda est figura capitis atque ardor oculorum:

  1. huic non una modo caput ornans stella relucet,
  2. verum tempora sunt duplici fulgore notata
  3. e trucibusque oculis duo fervida lumina flagrant
  4. atque uno mentum radianti sidere lucet;
  5. opstipum caput, at tereti cervice reflexum
  6. optutum in cauda maioris figere dicas.

et relicum quidem corpus Draconis totis noctibus cernimus,

  1. hoc caput hic paulum sese subitoque recondit,
  2. ortus ubi atque obitus parti admiscetur in una.
p.92
Id autem caput attingens
  1. defessa velut maerentis imago
  2. vertitur,
quam quidem Graeci
  1. Engonasin vocitant, genibus quia nixa feratur.
  1. hic illa eximio posita est fulgore Corona.
Atque haec quidem a tergo, propter caput autem Anguitenens,
  1. quem claro perhibent Ophiuchum nomine Graii.

  1. hic pressu duplici palmarum continet Anguem,
  2. atque eius ipse manet religatus corpore torto;
  3. namque virum medium Serpens sub pectora cingit.
  4. ille tamen nitens graviter vestigia ponit
  5. atque oculos urget pedibus pectusque Nepai.
Septentriones autem sequitur
  1. Arctophylax, vulgo qui dicitur esse Bootes,
  2. quod quasi temone adiunctam prae se quatit Arctum.
Dein quae sequuntur:

"huic" enim Booti

  1. subter praecordia fixa videtur
  2. stella micans radiis, Arcturus nomine claro;
cuius pedibus subiecta fertur
  1. Spicum inlustre tenens splendenti corpore Virgo.
Atque ita demetata signa sunt, ut in tantis descriptionibus divina sollertia appareat:
  1. et Natos Geminos invisses sub caput Arcti;
  2. subiectus mediaest Cancer, pedibusque tenetur
  3. magnus Leo tremulam quatiens e corpore flammam.
p.93
Auriga
  1. sub laeva Geminorum obductus parte feretur.
  2. adversum caput huic Helicae truculenta tuetur.
  3. at Capra laeum umerum clara obtinet.
Tum quae secuntur:
  1. verum haec est magno atque inlustri praedita signo,
  2. contra Haedi exiguum iaciunt mortalibus ignem.
Cuius sub pedibus
  1. corniger est valido conixus corpore Taurus.
eius caput stellis conspersum est frequentibus;

  1. has Graeci stellas Hyadas vocitare suerunt
a pluendo (u(/ein enim est pluere), nostri imperite Suculas, quasi a subus essent non ab imbribus nominatae. Minorem autem Septentrionem Cepheus passis palmis post terga subsequitur;
  1. namque ipsum ad tergum Cynosurae vertitur Arcti.
Hunc antecedit
  1. obscura specie stellarum Cassiepia.
  1. Hanc autem inlustri versatur corpore propter
  2. Andromeda aufugiens aspectu maesta parentis.
  1. Huic Equos ille iubam quatiens fulgore micanti
  2. summum contingit caput alvo, stellaque iungens
  3. una tenet duplices communi lumine formas
  4. aeternum ex astris cupiens conectere nodum.
  1. exin contortis Aries cum cornibus haeret.
quem propter
  1. Pisces, quorum alter paulum praelabitur ante
  2. et magis horriferis aquilonis tangitur auris.
p.94

Ad pedes Andromedae Perseus describitur,

  1. quem summa a regione aquilonis flamina pulsant.
cuius
  1. propter laeum genum
  1. Vergilias tenui cum luce videbis.
  1. inde Fides leviter posita et convexa videtur.
inde
  1. est ales Avis lato sub tegmine caeli.
Capiti autem Equi proxima est Aquari dextra totusque deinceps Aquarius. Tum
  1. gelidum valido de pectore frigus anhelans
  2. corpore semifero magno Capricornus in orbe;
  3. quem cum perpetuo vestivit lumine Titan,
  4. brumali flectens contorquet tempore currum.