Carmina
Catullus
Catullus, Gaius Valerius. Carmina. Merrill, Elmer Truesdell, editor. Boston: Ginn, 1893.
- quem lapide illa diem candidiore notat.
- hoc tibi quod potui confectum carmine munus
- pro multis, Alli, redditur officiis,
- ne vestrum scabra tangat robigine nomen
- haec atque illa dies atque alia atque alia.
- huc addent divi quam plurima, quae Themis olim
- antiquis solita est munera ferre piis:
- sitis felices et tu simul et tua vita
- et domus, in qua nos lusimus et domina,
- et qui principio nobis † terram dedit aufert,
- a quo sunt primo omnia nata bona,
- et longe ante omnes mihi quae me carior ipso est,
- lux mea, qua viva vivere dulce mihi est.
- Noli admirari quare tibi femina nulla,
- Rufe, velit tenerum supposuisse femur,
- non si illam rarae labefactes munere vestis
- aut perluciduli deliciis lapidis.
- laedit te quaedam mala fabula, qua tibi fertur
- valle sub alarum trux habitare caper.
- hunc metuunt omnes. neque mirum: nam mala valde est
- bestia, nec quicum bella puella cubet.
- quare aut crudelem nasorum interfice pestem,
- aut admirari desine cur fugiunt.
- Nulli se dicit mulier mea nubere malle
- quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat.
- dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti
- in vento et rapida scribere oportet aqua.
- Si cui iure bono sacer alarum obstitit hircus,
- aut si quem merito tarda podagra secat,
- Aemulus iste tuus, qui vestrum exercet amorem,
- mirifice est a te nactus utrumque malum.
- nam quotiens futuit totiens ulciscitur ambos:
- illam adfligit odore, ipse perit podagra.
- Dicebas quondam solum te nosse Catullum,
- Lesbia, nec prae me velle tenere Iovem.
- dilexi tum te non tantum ut vulgus amicam,
- sed pater ut gnatos diligit et generos.
- nunc te cognovi: quare etsi impensius uror,
- multo mi tamen es vilior et levior.
- qui potis est? inquis. quod amantem iniuria talis
- cogit amare magis, sed bene velle minus.
- Desine de quoquam quicquam bene velle mereri
- aut aliquem fieri posse putare pium.
- omnia sunt ingrata, nihil fecisse benigne:
- immo etiam taedet, taedet obestque magis:
- ut mihi, quem nemo gravius nec acerbius urget
- Quam modo qui me unum atque unicum amicum habuit.
- Gellius audierat patruum obiurgare solere,
- si quis delicias diceret aut faceret.
- hoc ne ipsi accideret, patrui perdepsuit ipsam
- uxorem et patruum reddidit Harpocratem.
- quod voluit fecit: nam, quamvis irrumet ipsum
- nunc patruum, verbum non faciet patruus.
- Huc est mens deducta tua, mea Lesbia, culpa,
- atque ita se officio perdidit ipsa suo,
- ut iam nec bene velle queat tibi, si optuma fias,
- nec desistere amare, omnia si facias.
- Si qua recordanti benefacta priora voluptas
- est homini, cum se cogitat esse pium,
- nec sanctam violasse fidem, nec foedere in ullo
- divum ad fallendos numine abusum homines,
- multa parata manent in longa aetate, Catulle,
- ex hoc ingrato gaudia amore tibi.
- nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt
- aut facere, haec a te dictaque factaque sunt:
- omnia quae ingratae perierunt credita menti.
- quare cur tu te iam amplius excrucies?
- quin tu animo offirmas atque istinc teque reducis
- et dis invitis desinis esse miser?
- difficile est longum subito deponere amorem;
- difficile est, verum hoc qua libet efficias.
- una salus haec est, hoc est tibi pervincendum;
- hoc facias, sive id non pote sive pote.
- o di, si vestrum est misereri, aut si quibus unquam
- extremam iam ipsa in morte tulistis opem,
- me miserum adspicite et, si vitam puriter egi,
- eripite hanc pestem perniciemque mihi!
- hei mihi subrepens imos ut torpor in artus
- expulit ex omni pectore laetitias.
- non iam illud quaero, contra ut me diligat illa,
- aut, quod non potis est, esse pudica velit:
- ipse valere opto et taetrum hunc deponere morbum.
- o di, reddite mi hoc pro pietate mea.
- Rufe mihi frustra ac nequiquam credite amice
- (frustra? immo magno cum pretio atque malo),
- sicine subrepsti mi atque intestina perurens
- hei misero eripuisti omnia nostra bona?
- eripuisti, eheu nostrae crudele venenum
- vitae, eheu nostrae pestis amicitiae.
- Gallus habet fratres, quorum est lepidissima coniunx
- alterius, lepidus filius alterius.
- Gallus homo est bellus: nam dulces iungit amores,
- cum puero ut bello bella puella cubet.
- Gallus homo est stultus nec se videt esse maritum,
- qui patruus patrui monstret adulterium.
- ---
- Sed nunc id doleo quod purae pura puellae
- savia comminxit spurca saliva tua.
- verum id non impune feres: nam te omnia saecla
- noscent et qui sis fama loquetur anus.
- Lesbius est pulcher: quid ni? quem Lesbia malit
- quam te cum tota gente, Catulle, tua.
- sed tamen hic pulcher vendat cum gente Catullum,
- si tria notorum savia reppererit.
- Quid dicam, Gelli, quare rosea ista labella
- Hiberna fiant candidiora nive,
- mane domo cum exis et cum te octava quiete
- e molli longo suscitat hora die?
- nescio quid certe est: an vere fama susurrat
- grandia te medii tenta vorare viri?
- sic certe est: clamant Victoris rupta miselli
- ilia, et emulso labra notata sero.
- Nemone in tanto potuit populo esse, Iuventi,
- bellus homo quem tu diligere inciperes
- praeterquam iste tuus moribunda ab sede Pisauri
- hospes inaurata pallidior statua?
- qui tibi nunc cordi est, quem tu praeponere nobis
- audes et nescis quod facinus facias.
- Quinti, si tibi vis oculos debere Catullum
- aut aliud si quid carius est oculis,
- eripere ei noli multo quod carius illi
- est oculis seu quid carius est oculis.
- Lesbia mi praesente viro mala plurima dicit:
- haec illi fatuo maxima laetitia est.
- mule, nihil sentis. si nostri oblita taceret,
- sana esset: nunc quod gannit et obloquitur,
- non solum meminit, sed, quae multo acrior est res,
- irata est: hoc est, uritur et loquitur.
- Chommoda dicebat, si quando commode vellet
- dicere, et insidias Arrius hinsidias,
- et tum mirifice sperabat se esse locutum
- cum quantum poterat dixerat hinsidias.
- credo, sic mater, sic liber avunculus eius,
- sic maternus avus dixerat atque avia
- hoc misso in Syriam requierant omnibus aures:
- audibant eadem haec leniter et leviter,
- nec sibi postilla metuebant talia verba,
- cum subito adfertur nuntius horribilis
- Ionios fluctus, postquam illuc Arrius isset,
- iam non Ionios esse, sed Hionios.
- Odi et amo. quare id faciam fortasse requiris
- nescio, sed fieri sentio et excrucior.
- Quintia formosa est multis, mihi candida, longa,
- recta est. haec ego sic singula confiteor,
- totum illud “formosa” nego: nam nulla venustas,
- nulla in tam magno est corpore mica salis.
- Lesbia formosa est, quae cum pulcherrima tota est,
- tum omnibus una omnis subripuit Veneres.
- Nulla potest mulier tantum se dicere amatam
- vere, quantum a me Lesbia amata mea es
- nulla fides ullo fuit unquam in foedere tanta
- quanta in amore tuo ex parte reperta mea est.
- Quid facit is, Gelli, qui cum matre atque sorore
- prurit et abiectis pervigilat tunicis?
- quid facit is patruum qui non sinit esse maritum?
- ecquid scis quantum suscipiat sceleris?
- suscipit, o Gelli, quantum non ultima Tethys
- nec genitor nympharum abluit Oceanus:
- nam nihil est quicquam sceleris quo prodeat ultra,
- non si demisso se ipse voret capite.
- Gellius est tenuis: quid ni? cui tam bona mater
- tamque valens vivat tamque venusta soror
- tamque bonus patruus tamque omnia plena puellis
- cognatis, quare is desinat esse macer?
- qui ut nihil attingat, nisi quod fas tangere non est,
- quantumvis quare sit macer invenies.
- Nascatur magus ex Gelli matrisque nefando
- coniugio et discat Persicum haruspicium:
- nam magus ex matre et gnato gignatur oportet,
- si vera est Persarum impia religio,
- gratus ut accepto veneretur carmine divos
- omentum in flamma pingue liquefaciens.
- Non ideo, Gelli, sperabam te mihi fidum
- in misero hoc nostro, hoc perdito amore fore
- quod te cognossem bene constantemve putarem
- aut posse a turpi mentem inhibere probro,
- sed neque quod matrem nec germanam esse videbam
- hanc tibi cuius me magnus edebat amor;
- et quamvis tecum multo coniungerer usu,
- non satis id causae credideram esse tibi.
- tu satis id duxti: tantum tibi gaudium in omni
- culpa est in quacumque est aliquid sceleris.
- Lesbia mi dicit semper male nec tacet unquam
- de me: Lesbia me dispeream nisi amat.
- quo signo? quia sunt totidem mea: deprecor illam
- adsidue, verum dispeream nisi amo.
- Nil nimium studeo, Caesar, tibi velle placere,
- nec scire utrum sis albus an ater homo.
- Mentula moechatur. moechatur mentula certe.
- hoc est quod dicunt, ipsa olera olla legit.
- Zmyrna mei Cinnae nonam post denique messem
- quam coepta est nonamque edita post hiemem,
- milia cum interea quingenta Hortensius uno
- ---
- Zmyrna cavas Satrachi penitus mittetur ad undas,
- Zmyrnam cana diu saecula pervolvent.
- at Volusi annales Paduam morientur ad ipsam
- et laxas scombris saepe dabunt tunicas.
- parva mei mihi sint cordi monumenta sodalis:
- at populus tumido gaudeat Antimacho.
- Si quicquam mutis gratum acceptumve sepulcris
- accidere a nostro, Calve, dolore potest,
- quo desiderio veteres renovamus amores
- atque olim missas flemus amicitias,
- certe non tanto mors immatura dolori est
- Quintiliae, quantum gaudet amore tuo.
- Non (ita me di ament) quicquam referre putavi
- utrumne os an culum olfacerem Aemilio.
- nilo mundius hoc, nihiloque immundius illud,
- verum etiam culus mundior et melior:
- nam sine dentibus est. hoc dentis sesquipedalis,
- gingivas vero ploxeni habet veteris,
- praeterea rictum qualem diffissus in aestu
- meientis mulae cunnus habere solet.
- hic futuit multas et se facit esse venustum,
- et non pistrino traditur atque asino?
- quem si qua attingit, non illam posse putemus
- aegroti culum lingere carnificis?
- In te, si in quemquam, dici pose, putide Victi,
- id quod verbosis dicitur et fatuis:
- ista cum lingua, si usus veniat tibi, possis