Carmina
Catullus
Catullus, Gaius Valerius. Carmina. Merrill, Elmer Truesdell, editor. Boston: Ginn, 1893.
- illa, siqua alia, viderunt luce marinas
- mortales oculis nudato corpore nymphas
- nutricum tenus exstantes e gurgite cano.
- tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,
- tum Thetis humanos non despexit hymenaeos,
- tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.
- o nimis optato saeclorum tempore nati
- heroes, salvete, deum genus, o bona matrum
- progenies, salvete iterum
- vos ego saepe meo, vos carmine compellabo,
- teque adeo eximie taedis felicibus aucte
- Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,
- ipse suos divum genitor concessit amores.
- tene Thetis tenuit pulcherrirma Nereine?
- tene suam Tethys concessit ducere neptem
- Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?
- quae simul optatae finito tempore luces
- advenere, domum conventu tota frequentat
- Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:
- dona ferunt prae se, declarant gaudia vultu.
- deseritur Cieros, linquunt Phthiotica Tempe
- Crannonisque domos ac moenia Larisaea,
- Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant.
- rura colit nemo, mollescunt colla iuvencis,
- non humilis curvis purgatur vinea rastris,
- non glaebam prono convellit vomere taurus,
- non falx attenuat frondatorum arboris umbram,
- squalida desertis robigo infertur aratris.
- ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit
- regia, fulgenti splendent auro atque argento.
- candet ebur soliis, conlucent pocula mensae,
- tota domus gaudet regali splendida gaza.
- pulvinar vero divae geniale locatur
- sedibus in mediis, Indo quod dente politum
- tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.
- haec vestis priscis hominum variata figuris
- heroum mira virtutes indicat arte.
- namque fluentisono prospectans litore Diae
- Thesea cedentem celeri cum classe tuetur
- indomitos in corde gerens Ariadna furores,
- necdum etiam sese quae visit visere credit,
- ut pote fallaci quae tunc primum excita somno
- desertam in sola miseram se cernat harena.
- immemor at iuvenis fugiens pellit vada remis,
- irrita ventosae linquens promissa procellae.
- quem procul ex alga maestis Minois ocellis
- saxea ut effigies bacchantis prospicit, eheu,
- prospicit et magnis curarum fluctuat undis,
- non flavo retinens subtilem vertice mitram,
- non contecta levi velatum pectus amictu,
- non tereti strophio lactentis vincta papillas,
- omnia quae toto delapsa e corpore passim
- ipsius ante pedes fluctus salis adludebant.
- sic neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
- illa vicem curans toto ex te pectore, Theseu,
- toto animo, tota pendebat perdita mente.
- ah misera, adsiduis quam luctibus exsternavit
- spinosas Erycina serens in pectore curas
- illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
- egressus curvis e litoribus Piraei
- attigit iniusti regis Gortynia tecta.
- nam perhibent olim crudeli peste coactam
- Androgeoneae poenas exsolvere caedis
- electos iuvenes simul et decus innuptarum
- Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.
- quis angusta malis cum moenia vexarentur,
- ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
- proicere optavit potius quam talia Cretam
- funera Cecropiae nec funera portarentur.
- atque ita nave levi nitens ac lenibus auris
- magnanimum ad Minoa venit sedesque superbas.
- hunc simul ac cupido conspexit lumine virgo
- regia, quam suavis exspirans castus odores
- lectulus in molli complexu matris alebat,
- quales Eurotae progignunt flumina myrtos
- aurave distinctos educit verna colores,
- non prius ex illo flagrantia declinavit
- lumina quam cuncto concepit corpore flammam
- funditus atque imis exarsit tota medullis.
- heu misere exagitans immiti corde furores,
- sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,
- quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
- qualibus incensam iactastis mente puellam
- fluctibus in flavo saepe hospite suspirantem!
- quantos illa tulit languenti corde timores,
- quanto saepe magis fulgore expalluit auri,
- cum saevum cupiens contra contendere monstrum
- aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis.
- non ingrata tamen frustra munuscula divis
- promittens tacito succendit vota labello.
- nam velut in summo quatientem bracchia Tauro
- quercum aut conigeram sudanti cortice pinum
- indomitus turbo contorquens flamine robur
- eruit (illa procul radicitus exturbata
- prona cadit, † lateque cum eius obvia frangens),
- sic domito saevum prostravit corpore Theseus
- nequiquam vanis iactantem cornua ventis.
- inde pedem sospes multa cum laude reflexit
- errabunda regens tenui vestigia filo,
- ne labyrintheis e flexibus egredientem
- tecti frustraretur inobservabilis error.
- sed quid ego a primo digressus carmine plura
- commemorem, ut linquens genitoris filia vultum,
- ut consanguineae complexum, ut denique matris,
- quae misera in gnata deperdita laetabatur,
- omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem,
- aut ut vecta rati spumosa ad litora Diae
- venerit, aut ut eam devinctam lumina somno
- liquerit immemori discedens pectore coniunx?
- saepe illam perhibent ardenti corde furentem
- clarisonas imo fudisse ex pectore voces,
- ac tum praeruptos tristem conscendere montes
- unde aciem in pelagi vastos protenderet aestus,
- tum tremuli salis adversas procurrere in undas
- mollia nudatae tollentem tegmina surae,
- atque haec extremis maestam dixisse querelis,
- frigidulos udo singultus ore cientem:
- “sicine me patriis avectam, perfide, ab aris,
- perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
- sicine discedens neglecto numine divum
- immernor ah devota domum periuria portas?
- nullane res potuit crudelis flectere mentis
- consilium? tibi nulla fuit clementia praesto
- immite ut nostri vellet miserescere pectus?
- at non haec quondam blanda promissa dedisti
- voce mihi, non haec miserae sperare iubebas,
- sed conubia laeta, sed optatos hymenaeos:
- quae cuncta aerii discerpunt irrita venti.
- nunc iam nulla viro iuranti femina credat,
- nulla viri speret sermones esse fideles:
- quis dum aliquid cupiens animus praegestit apisci,
- nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt:
- sed simul ac cupidae mentis satiata libido est,
- dicta nihil meminere, nihil periuria curant.
- certe ego te in medio versantem turbine leti
- eripui et potius germanum amittere crevi
- quam tibi fallaci supremo in tempore deessem:
- pro quo dilaceranda feris dabor alitibusque
- praeda neque iniecta tumulabor mortua terra.
- quaenam te genuit sola sub rupe leaena,
- quod mare conceptum spumantibus exspuit undis.
- quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae vasta Charybdis,
- talia qui reddis pro dulci praemia vita?
- si tibi non cordi fuerant conubia nostra,
- saeva quod horrebas prisci praecepta parentis,
- at tamen in vestras potuisti ducere sedes
- quae tibi iucundo famularer serva labore
- candida permulcens liquidis vestigia lymphis
- purpureave tuum constemens veste cubile.
- sed quid ego ignaris nequiquam conqueror auris
- exsternata malo, quae nullis sensibus auctae
- nec missas audire queunt nec reddere voces?
- ille autem prope iam mediis versatur in undis,
- nec quisquam adparet vacua mortalis in alga.
- sic nimis insultans extremo tempore saeva
- fors etiam nostris invidit questibus auris.
- Iuppiter omnipotens, utinam ne tempore primo
- Gnosia Cecropiae tetigissent litora puppes,
- indomito nec dira ferens stipendia tauro
- perfidus in Creta religasset navita funem,
- nec malus hic celans dulci crudelia forma
- consilia in nostris requiesset sedibus hospes!
- nam quo me referam? quali spe perdita nitor?
- Idaeosne petam montes? ah, gurgite lato
- discernens ponti truculentum ubi dividit aequor?
- an patris auxilium sperem, quemne ipsa reliqui
- respersum iuvenem fraterna caede secuta?
- coniugis an fido consoler memet amore,
- quine fugit lentos incurvans gurgite remos?
- praeterea nullo litus, sola insula, tecto,
- nec patet egressus pelagi cingentibus undis:
- nulla fugae ratio, nulla spes: omnia muta,
- omnia sunt deserta, ostentant omnia letum.