Carmina

Catullus

Catullus, Gaius Valerius. Carmina. Merrill, Elmer Truesdell, editor. Boston: Ginn, 1893.

  1. Super alta vectus Attis celeri rate maria
  2. Phrygium ut nemus citato cupide pede tetigit
  3. adiitque opaca silvis redimita loca deae,
  4. stimulatus ibi furenti rabie, vagus animis
  5. devolvit ili acuto sibi pondera silice.
  6. itaque ut relicta sensit sibi membra sine viro,
  7. etiam recente terrae sola sanguine maculans
  8. niveis citata cepit manibus leve typanum,
  9. typanum, tubam Cybelles, tua, mater, initia,
  10. quatiensque terga tauri teneris cava digitis
  11. canere haec suis adorta est tremebunda comitibus
  12. “agite ite ad alta, Gallae, Cybeles nemora simul,
  13. simul ite, Dindymenae dominae vaga pecora,
  14. aliena quae petentes velut exsules loca
  15. sectam meam exsecutae duce me mihi comites
  16. rapidum salum tulistis truculentaque pelagi
  17. et corpus evirastis Veneris nimio odio,
  18. hilarate erae citatis erroribus animum.
  19. mora tarda mente cedat; simul ite, sequimini
  20. Phrygiam ad domum Cybelles, Phrygia ad nemora deae,
  21. ubi cymbalum sonat vox, ubi tympana reboant,
  22. tibicen ubi canit Phryx curvo grave calamo,
  23. ubi capita maenades vi iaciunt hederigerae,
  24. ubi sacra sancta acutis ululatibus agitant,
  25. ubi suevit illa divae volitare vaga cohors,
  26. quo nos decet citatis celerare tripudiis.”
  27. simul haec comitibus Attis cecinit notha mulier,
  28. thiasus repente linguis trepidantibus ululat,
  29. leve tympanum remugit, cava cymbala recrepant,
  30. viridem citus adit Idam properante pede chorus.
  31. furibunda simul anhelans vaga vadit animam agens
  32. comitata tympano Attis per opaca nemora dux,
  33. veluti iuvenca vitans onus indomita iugi:
  34. rapidae ducem secuntur Gallae properipedem.
  35. itaque, ut domum Cybelles tetigere lassulae,
  36. nimio e labore somnum capiunt sine Cerere.
  37. piger his labante langore oculos sopor operit:
  38. abit in quiete molli rabidus furor animi.
  39. sed ubi oris aurei Sol radiantibus oculis
  40. lustravit aethera album, sola dura, mare ferum,
  41. pepulitque noctis umbras vegetis sonipedibus,
  42. ibi Somnus excitam Attin fugiens citus abiit:
  43. trepidante eum recepit dea Pasithea sinu.
  44. ita de quiete molli rapida sine rabie
  45. simul ipsa pectore Attis sua facta recoluit,
  46. liquidaque mente vidit sine quis ubique foret,
  47. animo aestuante rusum reditum ad vada tetulit.
  48. ibi maria vasta visens lacrimantibus oculis
  49. patriam adlocuta maesta est ita voce miseriter:
  50. “patria o mei creatrix, patria o mea genetrix,
  51. ego quam miser relinquens, dominos ut erifugae
  52. famuli solent, ad Idae tetuli nemora pedem,
  53. ut apud nivem et ferarum gelida stabula forem
  54. et earum omnia adirem furibunda latibula,
  55. ubinam aut quibus locis te positam, patria, reor?
  56. cupit ipsa pupula ad te sibi derigere aciem,
  57. rabie fera carens dum breve tempus animus est.
  58. egone a mea remota haec ferar in nemora domo?
  59. patria, bonis, amicis, genitoribus abero?
  60. abero foro, palaestra, stadio, et gymnasiis?
  61. miser ah miser, querendum est etiam atque etiam, anime.
  62. quod enim genus figurae est ego non quod obierim?
  63. ego mulier, ego adulescens, ego ephebus, ego puer,
  64. ego gymnasi fui flos, ego eram decus olei:
  65. mihi ianuae frequentes, mihi limina tepida,
  66. mihi floridis corollis redimita domus erat,
  67. linquendum ubi esset orto mihi sole cubiculum.
  68. ego nunc deum ministra et Cybeles famula ferar?
  69. ego maenas, ego mei pars, ego vir sterilis ero?
  70. ego viridis algida Idae nive amicta loca colam?
  71. ego vitam agam sub altis Phrygiae columinibus,
  72. ubi cerva silvicultrix, ubi aper nemorivagus?
  73. iam iam dolet quod egi, iam iamque paenitet.”
  74. roseis ut huic labellis sonitus citus abiit
  75. geminas deorum ad aures nova nuntia referens,
  76. ibi iuncta iuga resoluens Cybele leonibus
  77. laevumque pecoris hostem stimulans ita loquitur.
  78. “Agedum,” inquit, “age ferox i, fac ut hunc furor agitet,
  79. fac uti furoris ictu reditum in nemora ferat,
  80. mea libere nimis qui fugere imperia cupit.
  81. age caede terga cauda, tua verbera patere,
  82. fac cuncta mugienti fremitu loca retonent,
  83. rutilam ferox torosa cervice quate iubam.”
  84. ait haec minax Cybelle religatque iuga manu.
  85. ferus ipse sese adhortans rabidum incitat animo,
  86. vadit, fremit, refringit virgulta pede vago.
  87. at ubi umida albicantis loca litoris adiit
  88. tenerumque vidit Attin prope marmora pelagi,
  89. facit impetum: ille demens fugit in nemora fera:
  90. ibi semper omne vitae spatium famula fuit.
  91. dea magna, dea Cybelle, dea domina Dindymi,
  92. procul a mea tuus sit furor omnis, era, domo:
  93. alios age incitatos, alios age rabidos.
  1. Peliaco quondam prognatae vertice pinus
  2. dicuntur liquidas Neptuni nasse per undas
  3. Phasidos ad fluctus et fines Aeeteos,
  4. cum lecti iuvenes, Argivae robora pubis,
  5. auratam optantes Colchis avertere pellem
  6. ausi sunt vada salsa cita decurrere puppi,
  7. caerula verrentes abiegnis aequora palmis.
  8. diva quibus retinens in summis urbibus arces
  9. ipsa levi fecit volitantem flamine currum,
  10. pinea coniungens inflexae texta carinae.
  11. illa rudem cursu prima imbuit Amphitriten.
  12. quae simul ac rostro ventosum proscidit aequor
  13. tortaque remigio spumis incanduit unda,
  14. emersere freti candenti e gurgite vultus
  15. aequoreae monstrum Nereides admirantes.
  16. illa, siqua alia, viderunt luce marinas
  17. mortales oculis nudato corpore nymphas
  18. nutricum tenus exstantes e gurgite cano.
  19. tum Thetidis Peleus incensus fertur amore,
  20. tum Thetis humanos non despexit hymenaeos,
  21. tum Thetidi pater ipse iugandum Pelea sensit.
  22. o nimis optato saeclorum tempore nati
  23. heroes, salvete, deum genus, o bona matrum
  24. progenies, salvete iterum
  25. vos ego saepe meo, vos carmine compellabo,
  26. teque adeo eximie taedis felicibus aucte
  27. Thessaliae columen Peleu, cui Iuppiter ipse,
  28. ipse suos divum genitor concessit amores.
  29. tene Thetis tenuit pulcherrirma Nereine?
  30. tene suam Tethys concessit ducere neptem
  31. Oceanusque, mari totum qui amplectitur orbem?
  32. quae simul optatae finito tempore luces
  33. advenere, domum conventu tota frequentat
  34. Thessalia, oppletur laetanti regia coetu:
  35. dona ferunt prae se, declarant gaudia vultu.
  36. deseritur Cieros, linquunt Phthiotica Tempe
  37. Crannonisque domos ac moenia Larisaea,
  38. Pharsalum coeunt, Pharsalia tecta frequentant.
  39. rura colit nemo, mollescunt colla iuvencis,
  40. non humilis curvis purgatur vinea rastris,
  41. non glaebam prono convellit vomere taurus,
  42. non falx attenuat frondatorum arboris umbram,
  43. squalida desertis robigo infertur aratris.
  44. ipsius at sedes, quacumque opulenta recessit
  45. regia, fulgenti splendent auro atque argento.
  46. candet ebur soliis, conlucent pocula mensae,
  47. tota domus gaudet regali splendida gaza.
  48. pulvinar vero divae geniale locatur
  49. sedibus in mediis, Indo quod dente politum
  50. tincta tegit roseo conchyli purpura fuco.
  51. haec vestis priscis hominum variata figuris
  52. heroum mira virtutes indicat arte.
  53. namque fluentisono prospectans litore Diae
  54. Thesea cedentem celeri cum classe tuetur
  55. indomitos in corde gerens Ariadna furores,
  56. necdum etiam sese quae visit visere credit,
  57. ut pote fallaci quae tunc primum excita somno
  58. desertam in sola miseram se cernat harena.
  59. immemor at iuvenis fugiens pellit vada remis,
  60. irrita ventosae linquens promissa procellae.
  61. quem procul ex alga maestis Minois ocellis
  62. saxea ut effigies bacchantis prospicit, eheu,
  63. prospicit et magnis curarum fluctuat undis,
  64. non flavo retinens subtilem vertice mitram,
  65. non contecta levi velatum pectus amictu,
  66. non tereti strophio lactentis vincta papillas,
  67. omnia quae toto delapsa e corpore passim
  68. ipsius ante pedes fluctus salis adludebant.
  69. sic neque tum mitrae neque tum fluitantis amictus
  70. illa vicem curans toto ex te pectore, Theseu,
  71. toto animo, tota pendebat perdita mente.
  72. ah misera, adsiduis quam luctibus exsternavit
  73. spinosas Erycina serens in pectore curas
  74. illa tempestate, ferox quo ex tempore Theseus
  75. egressus curvis e litoribus Piraei
  76. attigit iniusti regis Gortynia tecta.
  77. nam perhibent olim crudeli peste coactam
  78. Androgeoneae poenas exsolvere caedis
  79. electos iuvenes simul et decus innuptarum
  80. Cecropiam solitam esse dapem dare Minotauro.
  81. quis angusta malis cum moenia vexarentur,
  82. ipse suum Theseus pro caris corpus Athenis
  83. proicere optavit potius quam talia Cretam
  84. funera Cecropiae nec funera portarentur.
  85. atque ita nave levi nitens ac lenibus auris
  86. magnanimum ad Minoa venit sedesque superbas.
  87. hunc simul ac cupido conspexit lumine virgo
  88. regia, quam suavis exspirans castus odores
  89. lectulus in molli complexu matris alebat,
  90. quales Eurotae progignunt flumina myrtos
  91. aurave distinctos educit verna colores,
  92. non prius ex illo flagrantia declinavit
  93. lumina quam cuncto concepit corpore flammam
  94. funditus atque imis exarsit tota medullis.
  95. heu misere exagitans immiti corde furores,
  96. sancte puer, curis hominum qui gaudia misces,
  97. quaeque regis Golgos quaeque Idalium frondosum,
  98. qualibus incensam iactastis mente puellam
  99. fluctibus in flavo saepe hospite suspirantem!
  100. quantos illa tulit languenti corde timores,
  101. quanto saepe magis fulgore expalluit auri,
  102. cum saevum cupiens contra contendere monstrum
  103. aut mortem appeteret Theseus aut praemia laudis.
  104. non ingrata tamen frustra munuscula divis
  105. promittens tacito succendit vota labello.
  106. nam velut in summo quatientem bracchia Tauro
  107. quercum aut conigeram sudanti cortice pinum
  108. indomitus turbo contorquens flamine robur
  109. eruit (illa procul radicitus exturbata
  110. prona cadit, † lateque cum eius obvia frangens),
  111. sic domito saevum prostravit corpore Theseus
  112. nequiquam vanis iactantem cornua ventis.
  113. inde pedem sospes multa cum laude reflexit
  114. errabunda regens tenui vestigia filo,
  115. ne labyrintheis e flexibus egredientem
  116. tecti frustraretur inobservabilis error.
  117. sed quid ego a primo digressus carmine plura
  118. commemorem, ut linquens genitoris filia vultum,
  119. ut consanguineae complexum, ut denique matris,
  120. quae misera in gnata deperdita laetabatur,
  121. omnibus his Thesei dulcem praeoptarit amorem,
  122. aut ut vecta rati spumosa ad litora Diae
  123. venerit, aut ut eam devinctam lumina somno
  124. liquerit immemori discedens pectore coniunx?
  125. saepe illam perhibent ardenti corde furentem
  126. clarisonas imo fudisse ex pectore voces,
  127. ac tum praeruptos tristem conscendere montes
  128. unde aciem in pelagi vastos protenderet aestus,
  129. tum tremuli salis adversas procurrere in undas
  130. mollia nudatae tollentem tegmina surae,
  131. atque haec extremis maestam dixisse querelis,
  132. frigidulos udo singultus ore cientem:
  133. “sicine me patriis avectam, perfide, ab aris,
  134. perfide, deserto liquisti in litore, Theseu?
  135. sicine discedens neglecto numine divum
  136. immernor ah devota domum periuria portas?
  137. nullane res potuit crudelis flectere mentis