In XII Prophetas

Εἰτα τεθνεῶτος Ἐζεκίου διαδέχεται τὴν βασιλείαν ὁ Μανασσῆς, νασσῆς, γεγονὼς ἐξ αὐτοῦ, ὃς ἦν οὕτω δυσσεβὴς, ὡς μηδένα τρόπον φαυλότητος ἀνεπιτήδευτον ἐᾶν. γέγραπται δὲ οὕτως περὶ αὐτοῦ ἐν τῇ τετάρτῃ τῶν βασιλειῶν “Καὶ ἐποίησε τὸ [*](d 4 Reg. xxi. 2-7.) πονηρὸν ἐν ὀφθαλμοῖς Κυρίου κατά τὰ βδελύγματα “ἐθνῶν ὧν ἐξῆρε κύριος ἀπὸ προσώπου τῶν υἱῶν “καὶ ἐπέστρεψε καὶ ᾠκοδόμησε τὰ ὑψηλὰ ἃ Εζεκίας ὁ πατὴρ αὐτοῦ, καὶ ἀνέστησε θυσιαστήριον τῆ “Βάαλ, καὶ ἐποίησεν ἄλση, καθὼς ἐποίησεν Ἀχαὰβ “λεὺς Ἰσραὴλ, καὶ προσεκύνησε πάσῃ τῆ δυνάμει τοῦ καὶ ἐδούλευσεν αὐτοῖς· καὶ ᾠκοδόμησε θυσιαστήριον “ἐν οἴκῳ Κυρίου, ᾧ εἶπεν Ἐν Ἱερουσαλὴμ θήσω μου, καὶ ᾠκοδόμησε θυσιαστήριον πάσῃ τῇ δυνάμει τοῦ [*](c) οὐρανοῦ ἐν ταῖς δυσὶν αὐλαῖς οἴκου κυρίου, καὶ διήγαγε “τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ ἐν πυρὶ, καὶ ἐκληδονίζετο καὶ καὶ ἐποίησε θελητὴν, καὶ γνώστας ἐπλήθυνε τοῦ ποιεῖν τὸ “πονηρὸν ἐν ὀφθαλμοῖς κυρίου παροργίσαι αὐτόν. “ἔθηκε τὸ γλυπτὸν τοῦ ἄλσους ἐν τῷ οἴκῳ ᾧ εἶπε “πρὸς Δαυεὶδ καὶ πρὸς Σολομῶνα τὸν υἱὸν αὐτοῦ Ἐν “ οἴκῳ τούτῳ καὶ ἐν Ἱερουσαλὴμ ἧ ἐξελεξάμην ἐκ “φυλῶν Ἰσραὴλ καὶ θήσοι τὸ ὄνομά μου ἐκεῖ εἰς “αἰῶνα.” αἰῶνα. ταῦτα δρῶντος ἀνοσίως τοῦ Μανασσῆ ἠγανάκτει, καὶ μάλα εἰκότως, ὁ τῶν ὅλων Θεὸς, καὶ τοῖς Ἰεροσολήμοις ἐποίσειν ἤδη τὰ ἐξ ὀργῆς ἠπείλει σαφῶς. γέγραπται δὲ οὕτω πάλιν “Καὶ ἐλάλησε κύριος ἐν χειρὶ δούλων αὐτοῦ [*](Ib. 10-15.) [*](1. εὐαριθμήτους] ὀλίγας D. 2. Haec ἐναργῆ—ἀναγκαῖον accesserunt ex B.D.E. 4. βασιλείαν] ἀρχὴν D. μανασσῆς ὁ inverso ordine D. 8. ἔναντι pro ἐν ὀφθαλμοῖς Pont. quod vidi in uno Codice recenti. Quae sequuntur abbrev. Pont. 15. Κυρίῳ Aub. Statim ᾧ B.D. (56. al.) ὡς Ε. Edd. 19—25. ἐποίησε—αἰῶνα B.D.E. τὰ ἑξῆς Edd. 21. γλυπτὸν D. λοιπὸν 22. πρὸς alt. accessit ex D.E. Σολομῶντα D. Σαλομωνα Ε. 26. Assumpta καὶ μάλα εἰκότως ex Β. Ε. ὁ τῶν ὅλων ex B.D.E. 27. τῆς pro ἐξ D. σαφῶς assumptum ex B.D.E. 28. οὕτω πόλιν hoc ovdine B.D.E. χειρὶ] + τῶν Β.)

Κατοιχομένου δὲ τοῦ Μανασσῆ ἤδη, βεβασίλευκεν Ἀμὼς υἱὸς αὐτοῦ, κατ᾿ οὐδὲν ἀποδέων τοῦ φύσαντος εἰς ἀνοσιότητα τρόπων, ἁμιλλώμενος δὲ οὕτω ταῖς ἐκείνου δυσσεβείαις, ὡς τάχα που καὶ ὑπερκεῖσθαι λοιπόν. ἐπειδὴ δὲ καὶ αὐτὸς ἀπεβίω, βεβασίλευκεν Ἰωσίας, υἱὸς μὲν αὐτοῦ, πλὴν τὴν [*](b) Ἐζεκίου ζηλώσας φιλοθεΐαν, καὶ τῶν ἐκείνου τρόπων ἄριστος ἐραστής καθεῖλε μὲν γὰρ βωμοὺς καὶ τεμένη, τὸν δὲ δὴ θεῖον ναὸν καθαρὸν ἀποφήνας τῶν Μανασσῆ βδελυγμάτων, τὰ συνήθη δρᾶν εἰς δόξαν Θεοῦ τοὺς κατὰ νόμον ἱερουργοὺς ἐκέλευεν· ἐνέπρησε πρὸς τούτῳ τοῦ ἡλίου τὸ ἅρμα, ἐξήλασε τῶν Ἱεροσολύμων ψευδομάντεις, οἰωνοσκόπους, καὶ τερατo- [*](1. Assumpta ὅσα ex B.D.E. ὁ ex Β. Ε. βασιλεὺς Ἰούδα ex B.D.E. 2—7. Assumpta ἀπὸ πάντων—τάδε λέγει Xύριος ex B.D.E. ὁ Θεὸς Ἰσραὴλ ex D.E. κοὶ Ἰούδαν ὥστε—τὰ ὦτα αὐτοῦ ex B.D.E. 3. ἀμοραἱος D.E. (158.) 8-12. κα τὸ —κληρονομίας μου assumpta ex Β.D.E. 9. ἀπολείψω (sic) D. 11, αὐτοῦ D. 12. αὐτοῦ Edd. (236,247.) Statim καὶ ἔσοντοι—ὀφθαλμοἱς μου assumptaex B.D.E. 14. ἐποίησε Β. 15. ὡς ἔφην assumpta ex E. post μακρὸν tr. Β. 16. τὴν assumptum ex iisd. 17. ἤδη accessit ex iisd. Ἀμὼν ut supra Β. 19. δυσσεβείας (preli err.) Aub. Haec ἁμιλλώμενος-λοιπόν et κα τῶν ἐκένου.ου τρόπων. ἄρ. ἐραστής ex E. assumpsit Aubertus. 23. μὲν om. E. δὴ accessit ex B.E. 27. τερματολογους Ε.)

Εκλείψει ἐκλιπέτω πατὰ ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς, λέγει Κύριος· ἐκλιπέτω ἂνθρωπος καὶ κτήνη, ἐκλιπέτω τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ οἱ ἰχθύες τῆς θαλάσσης, καὶ ἀσθενήσουσιν οἱ ἀσεβεῖς, καὶ ἐξαρῶ τοὺς ἀνόμους ἀπὸ προσώπου τῆς γῆς, λέγει Κύριος.

Ὡς ἐρήμου παντελῶς ἐσομένης αὐτοῖς τῆς χώρας, καὶ [*](1. μέντοι ex Ε. Aubertus, καὶ alt. ex Β.Ε. assumpsimus ipsi. 3. ἀνετρεψε Β.Ε. ἀνέστρεψε Edd. τε om. Ε. 4. τὸ Β.Ε. τῶν Edd. Βεθὴλ (sic) Edd. φιλόθεος οὕτω hoc ordine B.E. 5. καὶ ἀγαθὸς assumpta ex B.E. ἀνεβάλλετο E. 6. προεπηγγελμένων Ε. προηγγελμένων Β. ήπειλημένων Εdd. ἔπει δὲ Β. 7. Ἰωαχας Ε. 10. ό assumpsit ex E. Aub. deest in B. ὃς πάσαν καταδῃώσας τὴν χώραν assumpsit ex eodem Ε. Αub. ὃς om. B. 11. τε assumpsimus ex B.E. 12 δορύληπτον Edd. 13. Ἰούδᾳ Ε. 14. ὀναγκαῖον Β.Ε. χρὴ Edd. 15. θαλάσσῃ iid. 16. ἑτέρας] + δε φημι Ε. 17. τε Β.Ε. συνέτριψε Edd. Quae sequuntur καὶ διέθηκε κακῶς assumpsit Aubertus ex E. 19. ἐκλιπέτω (ter) B. ἐκλειπέτω E.F. Edd. πάντα assumptum ex Β. (22. al.))

Εἰ δὲ δή τις ἕλοιτο μεταπλάττειν ἀστείως εἰς ἤθη καὶ τρόπους, ἄνθρωπόν τε καὶ κτήνη καὶ τὰ λοιπὰ, νοήσει μὲν ἀνθρώπους τοὺς κατὰ σάρκα ζῶντας, καὶ γήινον ἔχοντας [*](c) φρόνημα, καὶ τοῖς προσκαίροις ἐντετηγμένους, οἷς καὶ ὁ [*](1. οὐδέπω Β.Ε. οὔπω Edd. 4. ὀρθῶς om. Pont. post νηκτοῖς invito Codice transp. Aub. νηκτοῖς τε pro καὶ νηκτοῖς Ε. καὶ πετεινοῖς assumpsit Aub. primus ex E. 5. Θεός Β.Ε. δεσπότης Edd. ἐννοεῖν ἀναπείθει τοὺς ἀκρ.] ἐννοεῖν χρὴ Pont. 7. Φειδως Ε. νηὸς Edd. 10. ἦν σφόδρα εἰκὸς Β.Ε. ἦν εἰκὸς D. εἰκὸς ἦν Edd. 11. καὶ prius accessit ex D.E. Haec εὐφυᾶ τε καὶ ἀξιάγ. ἐπησκ. τὴν πολιτείαν assumpsit Aub. ex Ε. desunt in B.D. 13. κοὶ ἀδιακρ. om. D. 14. μὲν ex B.E. τοῖς δὲ βεβ. καὶ ἀσ. συγκ. τὸν εὐσεβῆ assumpsit ex Ε. Aub. 16. ἐναργῆ Edd. invitis Β.Ε. ὃν pro ὧν iid. Statim ανειοι pro ἀν’ ἴοι Ε. 17. Haec καὶ ἐξαρῶ—ἀσθενήσουσι μὲν desunt in Pont. 18. καὶ accessit ex B.E. 19. οὖ ἢ Β.Ε. αὖ οἱ D. οἱ ἄνομοι ὡς Edd. 20. εἰρηκόσι Ε. 22. ἀστείως assumpsi ex D.E. 25. κατὰ τὸ pro τοῖς προσκ.—πάντες Pont.)

Καὶ ἐκτενῶ τὴν χεῖρά μου ἐπὶ Ἰούδαι καὶ ἐπὶ πάντας τοῦς [*](4) [*](2. δὴ om. Β. habent Ε, e quo assumpsit Aubertus, D. 5. κατὰ τὸ γεγραμμένον assumpsimus ex B.E. 7. ἀμαθεια Ε. συζῆν εἰωθότος Β.Ε. συζῶντας Edd. 9. παρεσυνεβλ.—αὐτοῖς] καὶ τὰ ἑξῆς Edd. Ε. (Alex.) παρασυνεβλ. Β. 12. Assumpta δὴ ex D., τε ex Β.Ε. ἐπ. τε καὶ οἱονεὶ om. D. 13. μὲν assumptum ex D. μεμελετηκότα—παραιτούμενον D.E. μεμελετηκότας—παραιτουμένους Β. Edd. 15. πὼς ὁ Ε. πᾶς Β. Edd. 16. ἐνησχ. Ε. ἐκδέξει Ε. 19. περιχεόμενοι Β.Ε. περιεχ. Edd. 20. αὐτῇ Β. αὐτῷ Ε. Edd. Statim πράξεων Edd. 22. δὴ om. D. 23. κολάζειν ᾑρημένου λοιπὸν Β.Ε. εἰρημένου pro more Ε.] κολάζειν θέλοντος ὡς ἀσελγεῖν omittens reliqua D. κολάζοντος (omittentes ᾑρ. λ.) Edd. καὶ ἀκόλαστον assumpta ex Β.Ε. 25. Ἰούδαν B.D.E. (ℵ XII.) Ἰούδα Edd.)

Kαταλευκαίνει λοιπὸν τὸ ἀμυδρῶς εἰρημένον, καὶ ὅτι κατὰ [*](b) τῆς Ἰούδα φυλῆς, κατά τε τῶν Ἱεροσολύμων τὰ ἐξ ὀργῆς συμβήσεται, διαγορεύει σαφῶς. ἐκταθήσεσθαι γὰρ κατ’ αὐτῆς τὴν ἑαυτοῦ χεῖρά φησιν, οἱονεὶ καταδραττομένην καὶ πλήττουσαν, καὶ ὑποτιθεῖσαν αὐτοὺς τοῖς ὅσον οὐδέπω προσδοκωμένοις, μέλλουσί τε καταδῃοῦν καὶ τῆς ἐνεγκούσης ἀποκομίζειν αὐτοὺς τοῖς τῆς δουλείας βρόχοις ἐνειλημμένους. ἀπογυμνοῖ δὲ δὴ τὰ ἐγκλήματα, καὶ ἐκ μέσου μὲν ἔσεσθαί φησι τὰ ἀνόματα τῶν Βάαλ, οἰχήσεσθαι δὲ σὺν αὐτοῖς τὰ [*](c) τῶν ἱερέων. καὶ ὅτι μὲν πολλὴ παρ’ αὐτοῖς ἡ τῶν σεβασμάτων πληθὺς, καὶ διάφορος ὁ τῆς πλανήσεως τρόπος, διὰ τούτου σημαίνει. ὅτι δὲ τῷ πολέμω δαπανηθήσονται, καὶ ὀλιγανδρίας εἰς τοῦτο τὰ τῶν Ἰουδαίων ἔθνη περιστήσεται, ὡς μὴ εἶναι τάχα που τοὺς ὀνομάζοντας τὴν Βάαλ, ἤγουν τοῖς τῶν εἰδώλων τεμένεσι προσιζῆσαι δυναμένους, ὑπεσήμηνεν εὐφυῶς, ἐξαρθήσεσθαι λέγων τὰ ἀνόματα τῶν εἰδώλων αὐτῶν, καὶ μέντοι τῶν ἱερέων. τὰ δὲ ἀνόματά φησιν ἀντὶ τοῦ [*](1. ἐν accessit ex Β. (42.) τὴν pro ἐν Ε. Neutrum habet D. 2. τῶν Βααλεὶμ Β. (22. al.) τῆς βαὰλ Ε. Edd. 3. μετὰ τῶν ἱερῶν assumpta ex Β. (42. al.) 4. στρατιᾷ Β. στρατειᾷ Ε. Aub. 5. ἐκκλίναντες Ε. τοῦ om. F. Edd. (XII.) Κυρίου] + τοῦ Θεοῦ F. Edd. (sol.) 7. Κυρίου] + αὐτοῦ F. (Co.) 10. σαφῶς accessit ex Β.Ε. 11, οἷον οἱ (sic) pro οἱονεὶ Ε. 1 2. οὐδέπω B.D.E. οὔπω Edd. 14. αὐτοὺς om. Β., ante καὶ τῆς ἐνεγκ. tr. D. 16. τῶν Β. τῆς Ε. Edd. 19. τούτου D.E. Edd. τοῦδε Β. 20. ὀλιγανδρειας Ε. τὰ τῶν Ἰουδαίων ἔθνη assumpsit Aub. primus ex Ε. περιστήσεται Β. Ε. παραστήσεται Aub. παραστήσονται Pont. 21. ἤγουν τοῖς τῶν εἰδ. τεμ. προσ. δυναμένους assumpsit Aub. primus ex Ε. 22. ὑπεσήμηνεν Ε. ὑπεσήμαινεν Β. ὑπεσήμανεν Edd. 24. Haec μέντοι accesserunt ex Β.Ε.)

Εἰδέναι δὲ ἀναγκαῖον, ὅτι ταῦτα μὲν τετέλεσται καὶ παρ’ αὐτοῦ τοῦ βασιλεύοντος ἐν τοῖς Ἱεροσολύμοις, Ἰωσίου φημὶ, [*](b) καθ’ ὃν καὶ ὁ τῆς προφητείας γέγονε λόγος. καθεῖλε γὰρ [*](4 Reg. xxiii. 24.) καὶ αὐτὸς βωμοὺς καὶ τεμένη καὶ τὰ χειρόκμητα· κατέσφαξε τοὺς ἱερουργοὺς, ψευδομάντεις, οἰωνοσκόπους. ἔοικε δὲ ὁ Προφήτης οὐχὶ δὴ πάντως τὰ ἐνεστηκότα δηλοῦν, καὶ περὶ τῶν ἤδη πεπραγμένων ποιεῖσθαι τοὺς λόγους, προαγγέλλειν δὲ μᾶλλον, ὡς ἔσται ταῦτα κατὰ καιροὺς, ἃ δὴ καὶ τετέλεσται διὰ τοῦ Ναβουχοδονόσορ, οὐκ εἰς δόξαν δρῶντος Θεοῦ· πῶς γὰρ ἢ πόθεν, ὅς γε καὶ τὸν θεῖον ἐνέπρησε ναόν; ἀνελόντος δὲ μᾶλλον καὶ κατεμπρήσαντος ὁμοῦ τοῖς εἰδώλοις τοὺς [*](c) προσκυνοῦντας αὐτά.