In XII Prophetas

Cyril of Alexandria

Cyril of Alexandria. Cyrilli Archiepiscopi Alexandrini In XII Prophetas, Vol 1-2. Pusey, Philip Edward, editor. Oxford: Clarendon Press, 1868.

Καὶ νῦν τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ Τάξατε δὴ τὰς καρδίας ὑμῶ εἰς τὰς ὁδοὺς ὑμῶν. ἐσπείρατε πολλὰ καὶ εἰσηνέγκατε ὀλίγα. ἐφάγετε καὶ οὐκ εἰς πλησμονήν. επίετε καὶ οὐκ εἰς μέθΗν. περιεβάλεσθε καὶ οὐκ ἐθερμάνθτε ἐν αὐτοῖς. καὶ ὁ τοὺς μισθοὺς συνάγων συνήγαγεν εἰς δεσμὸν τετρυπημένον.

Ἠφειδηκότες, ὡς ἔφην, τῶν προὐργιαιτέρων οἱ ἐξ Ἰσραὴλ, καὶ τῶν εἰς δόξαν Θεοῦ κατημεληκότες, ἐτράποντο ἐτράποντο μὲν εἰς [*](d) φροντίδας τὰς ἐπί γε σφίσιν αὐτοῖς, οἴκους ἀνιστάντες πολυτελῶς κατεσκευασμένους. μένους· εἶτα λέγοντες ἀμαθῶς “ οὐχ ἥκει [*](supra ver. 2.) “ ὁ καιρὸς τοῦ οἰκοδομῆσαι τὸν οἶκον ρίου.” ἐπειδὴ γὰρ ἦν ἀναγκαῖον προσάγειν αὐτοὺς τὰ εἰς τὴν τοῦ θείου ναοῦ κατασκευὴν, εἶτα τοῦτο δρᾶν οὐκ ἤθελον, ταύτῃτοι χρημάτων ἔνδειαν προισχόμενοι, χρῆναι μὲν ἕφασκον προσυναγείρειν [*](1. μετὸν γὰρ οὕτω] μετὰ γὰρ τοῦτο Edd. 2. ποιεῖσθαι iid. 6. ἤδη om. Β. habent D.b. 7. ἐναβρυνομένων B.D.b. ἐνευρυνομένων Edd. τὸ γἀρτοι D. τοιγ. iid. καὶ om. Β. habet D. 10. ἔχον Β. ἔχομεν D. Edd. II. δευτέροις ποιοίμεθα D. δευτέρῳ ποιούμεθα Edd. 13. τὰς assmnptura ex B.D.F. ℵ Alex. XII.) 14. εἰσηγάγετε pro εἰσηνέγκατε D. 16. περιεβάλλεσθε D. (26, 228.) 18. Ἀφειδηκότες D. Edd. ante Migne. Statim ὡς ἔφην om. D. 19. ἐτράποντο D. ἐτρέπ. Edd. 20. τὰς assumptum ex B.D. ἀνιστῶντες D. 24. καὶ pro εἶτα D.)

248
[*](e) αὐτοὺς, καὶ οἱονεὶ προαποτρίβεσθαι τὴν πτωχείαν, γηπονοῦντας τέως, ἤγουν ἐμπορευομένους, ἢ θρεμμάτων ἀγέλας συναγηγερκότας, ἤγουν ἕτερόν τι τῶν τοιούτων ἐπιτηδεύοντας. ἀλλ’ ἦν ἄμεινον ἐπιθαρσῆσαι Θεῷ, τῷ καὶ ἐξ ἀμηχάνων εὑρίσκοντι μηχανὰς, καὶ πλουτίζειν ἰσχύοντι καὶ γηπονοῦντας εὐλογεῖν, καὶ τὰς τῶν ὁσίων πορισμῶν ἀνευρεύνοντα τρίβους. ἐπειδὴ δὲ τῶν εἰς εὐσέβειαν ἀμοιρήσαντες λογισμῶν, καὶ τῆς ἄνωθεν εὐμενείας ἀποπεπτώκασι, κατ’ οὐδένα τρόπον πεπραχότες [*](631 Α. a) δεξιῶς, ταύτῃτοί φησιν ἀναγκαίως τάξατε δὴ τὰς καρδιας ὑμῶν εἰς τὰς ὁδοὺς ὑμῶν. ὅμοιον ὡς εἰ λέγοι Κατανοήσατε λεπτῶς, ποίας ἐβαδίσατε τοῦ βίου τρίβους, ἢ τί τῶν εἰς φιλοκέρδειαν ἐπιτηδεύσαντες, ἐπράξατε κατ’ εὐχήν. ἐσπείρατε πολλα καὶ εἰσηνεγκατε ὀλίγα. ἀλλ’ ἦν ἄμεινον, εὐλογοῦντος Θεοῦ σπείρειν μὲν ὀλίγα, συγκομίζεσθαι δὲ πολλά. ἐπειδὴ δὲ ἀπῆν ὅπερ ἦν ἀναγκαῖον, πολλοὶ μὲν οἱ κόποι, βραχεῖς δὲ λίαν οἱ καρποί. εφάγετε καὶ οὐκ εἰς πλησμονήν. [*](b) πάνδεινον τοῦτο, καὶ τῆς ἐσχάτης ἐνδείας τε ὁμοῦ καὶ ταλαιπωρίας ἀπόδειξιν ἔχον, εἰ πολλὰ μὲν τὰ ἐσπαρμένα, καρποὶ δὲ τοσοῦτοι, ὥστε τοῖς πεπονηκόσι λιμοῦ κατηρτῆσθαι δίκην, καὶ κόρου κατόπιν ἰέναι τὰς τροθάς. ἐπίετε καὶ οὐκ εἰς μεθην. οὐ γὰρ ἦν εὔβοτρυς ἀμπελών. συγκατηῤῥώστησε δὲ τοῖς ληΐοις καὶ τὰ λίαν εὐκληματοῦντα τῶν ξύλων. περιεβάλεσθε καὶ οὐκ ἐθερμάνθητε ἐν αὐτοῖς, λοιμοῦ τάχα που καὶ ταῖς οἰῶν ἀγέλαις ἐνσκήψαντος, ὡς ἐν ἐνδεία γενέσθαι περιβλημάτων καὶ τοὺς πολλὰ κεκτημένους. ἀλλὰ [*](c) καὶ ὁ τοὺς μισθοὺς συνάγων συνήγαγεν εἰς δεσμὸν τετρυπημένον. σημαίνει δὲ διὰ τούτων τοὺς ἐμπορικὸν ἔχοντας ἐπιτήδευμα, οἳ τρόπον τινὰ τοὺς τῆς ἐμπορίας μισθοὺς συλλέγουσι, [*](1. αὐτοὺς om. D. 5. Haec καὶ πλουτ. ἰσχύοντι accesserunt ex B.D. Stalim καὶ — τρίβους om. Β. 6. ἀνευρύνοντα D. ἀνερευνᾶν τὰς Edd. 12. ἐπιτηδεύσαντες D. ἐπιτηδεύοντες Edd. 13. εἰσηνέγκατε] εἰσηγάγετε (ut supra) D. 14. συγκομίζεσθαι D. συγκομίζειν Edd. 15. ἦν om. D. κόποι D. πόνοι Edd. 16. λίαν om, D. 17. τοῦτο assumptum ex D. δὲ pro τοῦτο B. 18. ἀπόδ. ἔχον hoc ordine B.D. 21. συγκατηῤῥώστησε Β. συγκατηῤῤώστησαν D. Edd. Statim δὲ assumptum ex B.D. 23. λοιμοῦ habent D.b. 24. που oin. D. 28. οἳ] ὃν D.)
249
πλεονασμοὺς ἑκάστῳ τῶν ἠγορασμένων ἐπιρριπτοῦντες ἀεὶ, καὶ ταῖς τῶν τιμημάτων προσθήκαις ἁδρὰ ποιοῦντες τὰ βαλάντια. ἀλλ’ ἦν οὐδὲ τούτοις τὸ ἀπόνασθαι, φησὶν, τῆς φιλοκερδείας. ζημίαις γὰρ τάχα που καὶ ναυαγίοις ἀδοκήτοις περιπίπτοντες, οὐδὲν διαφέρειν ἐδόκουν τῶν ἀργύριον ἱέντων εἰς δεσμὸν τετρυπημένον. ἄμεινον οὖν ἄρα καὶ σοφὸν τὸ [*](d) εὐλογεῖσθαι ζητεῖν ὑπὸ τοῦ πάντα ἡμῖν ὀρέγοντος Θεοῦ. προσγένοιτο δ᾿ ἂν καὶ τοῦτο ῥᾳδίως τοῖς τὰ αὐτοῦ ᾑρημένοις, καὶ τὰ εἰς δόξαν αὐτοῦ τῶν ἰδίων προτετιμηκόσιν. οὕτω που καὶ αὐτὸς ἡμῖν εἴρηκεν ὁ Σωτῆρ’ “ Μῆ μεριμνᾶτε [*](S.Matth. vi. 25, 33.) “ τῇ ψυχῇ ὑμῶν τί φάγητε, καὶ τῷ σώματι ὑμῶν τί ἐνδύσεσθε. ζητεῖτε δὲ μᾶλλον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ “ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται “ὕμιν.”

Διαρκῆ δὲ οἶμαι τῆς ἱστορίας ἐχούσης ἐφ’ ἑαυτῇ τὴν ἀφήγησιν, ’φερε τοῖς πνευματικοῖς θεωρήμασιν ἐνιέντες τὸν [*](e) νοῦν, ἐκεῖνο καταθρήσωμεν, ὅτι τῆς καθόλου καὶ γενικωτάτης οἰκονομίας τῆς διὰ Χριστοῦ γεγενημένης τύπος ἂν εἶεν, καὶ μάλα σαφὴς, τὰ τοῖς Ἰουδαίοις συμβεβηκότα. οἱ μὲν γὰρ ἦσαν ἐν Βαβυλῶνι τῷ τῆς ἀβουλήτου δουλείας κατηχθισμένοι ζυγῷ, καὶ δίκας ἐκτίνυντες τῶν σφισιν ἡμαρτημένων· ταύτης τε ἕνεκεν τῆς αἰτίας τεθειμένοι τε καὶ πράττοντες ὑπὸ χεῖρας ἐχθρῶν, λελύτρωνται δὲ κατὰ καιροὺς Θεοῦ κατοικτείροντος, καὶ οἴκαδε πάλιν ἀνεκομίζοντο, καὶ τὴν ἁγίαν κατῳκήκασι [*](a 632 Α.) γῆν, ἡγουμένων τε καὶ προεστηκότων Ζοροβάβελ τε καὶ Ἰησοῦ. καὶ Δαρεῖος μὲν, καίτοι ταῖς τῶν εἰδώλων λατρείαις ἔτι προσκείμενος, ὅτι χρὴ τὸν θεῖον ἀναδείμασθαι [*](2. ποιοῦντας Edd. ante Migne. 3. φησὶν om. Β. habent D.b. 4. γὰρ om. D. 5. ἱέντων b. Migne. ἱέντων D. Edd. 8. δὲ pro δ’ ἃν D. lo. ἡμῖν assumptum ex B.D. 11. καὶ τῷ σ. ὑμῶν τί ἐνδύσεσθε accesserunt ex B.D. 12. Α τὴν ad transilit D. τοῦ assumptum ex Β. 13. αὐτῆς pro αὐτοῦ Edd. 15. μᾶλλον pro οἶμοι D. 17. καταθρήσομεν D. καθολικῆς D. 18. ἐστι pro ἀν’ εἰεν D. 19. συμβεβ. τοῖς Ἰουδ. inv. ord. D. 20. ἀβουλήτου D. Edd. ἀφορήτου Β. κατηχθισμένοι Β. καταχημένοι D. κατηχθημένοι Εdd. 21. ἐκτίνυτες] Sic correxi ex D. qiii ἐκτιννῦντες dat. ἐκτίνοντες Edd. 25. τε prius om. B. habet D. 26. τῶν et ἔτι assumpta ex D. )

250
νεὼν ὁρᾶται προστεταχὼς, ξύλα τε προσεπιδοὺς τὰ ἐκ τοῦ Λιβάνου καὶ χρημάτων πόρους· οἱ δὲ ὀκνηροὶ καὶ βραδεῖς ἦσαν ἔτι περὶ τὸ χρῆναι πληροῦν τὰ θυμήρη Θεῷ. ἡλίσκοντο δὲ καὶ προφὰς ἱστᾶί λέγοντες οὐχ ἥκει ὁ καιρὸς τοῦ οίκοδομῆσαι [*](b) τὸν οἶκον κυρίου. ὑπέστρωτο δὲ καὶ ἡ σύμπασα γῆ τῷ πεπλανηκότι καὶ τυραννήσαντι σατανᾳ, καὶ ἦν αἰχμάλωτος, σεσαγηνευμένη πρὸς τοῦτο διὰ τῆς ἁμαρτίας, καὶ ὑπό γε τοῦ μὴ εἰδέναι τὸν φύσει τε καὶ ἀληθῶς ὄντα Θεὸν καὶ τῶν ὅλων Δημιουργόν. ἀλλ’ ἐξείλετο Θεὸς ἐν Χριστῷ τὰ τῆς δουλείας διαρρήξας δεσμά. δι’ αὐτοῦ γὰρ πεποδηγήμεθα, καὶ διατριβὰς ἀφείντες τὰς παρ’ ἐχθροῖς, καὶ τὴν πολύθεον πλάνησιν οἷά τινα γῆν ἀλλοφύλων ἀπολελοιπότες, ἀνεδράμομεν εἰς Σιῶν, τὴν νοητὴν δηλονότι, τουτέστι τὴν ἐκκλησίαν.

[*](c)

Ἅθρει γὰρ ὅπως ἡμῖν ὡς ἐν Ἰησοῦ τε καὶ Ζοροβάβελ διαγράφεται Χριστός. ἦν μὲν γὰρ, ὡς ἔφην, ὁ Ζοροβάβελ ἐκ τῆς Ἰούδα φυλῆς. ἀνατέταλκε δὲ ἐξ αὐτῆς καὶ ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς χριστός. τοιγάρτοι καὶ βεβασίλευκεν ἐπὶ τὸν [*](Ps.ii.6, 7.) Ἰσραήλ. οὕτω γάρ που φησὶ διὰ φωνῆς τοῦ Δαυείδ ô Ἐγὼ “ δὲ κατεστάθην βασιλεὺς ὑπ’ αὐτοῦ ἐπὶ Σιῶν ὄρος τὸ ἅγιον " αὐτοῦ, διαγγέλλων τὸ πρόσταγμα Κυμίου.” ἦν δὲ δὴ καὶ ὁ Ἰησοῦς ἐκ φυλῆς τε καὶ αἴματος τοῦ Λευὶ, δὲ καὶ μέγας ἱερεύς· γέγονε δὲ καὶ ἡμῶν ἀρχιερεὺς ὁ Χριστὸς, ἑαυτὸν ὑπὲρ ἡμῶν ἱερουργῶν, ὡς ἄμωμον ἱερεῖον, ὡς ἀμνὸν [*](d) ἀληθινὸν εἰς ὀσμὴν εὐωδίας ἀνατιθεὶς τῷ Θεῷ καὶ Πατρί. πιστώσεται ’δε πὼς τὸν ἐπὶ τῶδε λόγον ἰσχνοεπεῖν ἑλομένοις καὶ αὐτὴ τῶν ὀνομάτων ἡ διασάφησις, ἤγουν ἑρμηνεία. [*](1.νεὼν D. Edd. ναὸν Β. προσεπιδοὺς Β. προσεπιδιδοὺς iid. προεπιδιδοὺς (sic) D. 3. ἔτι om. D. πληροῦν] + καὶ πονεῖν D. 4. λέγοντες post ὁ καιρὸς transponimt Edd. 7 αἰκμαλωτος] + καὶ D. τούτῳ 8. τε assumptum ex B.D. πλάνην D. Statim οἶ(??) Edd. ἀλλοφύλων accessit ex B.D. τῶν praemittit D. 13. τουτεστι om. 16. γράφεται Β. μὲν om. D. 17. ἐξ αὐτῆς κα D. οὐχ ἐτέραιθεν Edd. iS. Haec ἡμῶν Ἰησοῦς χριστός accessemnt ex B.D. 20. ὐπ’ — πρόσταγμα κυρίου B.D. καὶ rh ἔτης Edd. 22 ὀ assumptlim ex D. κατωνὐμασται Edd. 26. πὼς retinui ex Edd. aeest m B. ὅθεν πιστώσεται pro π. δέ πὼς D.)

251
δηλοῖ μὲν γὰρ ὁ Ζοροβάβελ Ῥύσις μετατεθειμένη· Σαλαθὴλ γεγὴν Ἕκκλισις Θεοῦ. ἔφη ’δε που καὶ ὁ Χριστός “ Ἴδου [*](Esai.lxxi. 12.) ἐγὼ ἐκκλίνω ἐπ’ αὐτοὺς ὡς ποταμὸς εἰρήνης, καὶ ὡς Χει- “ μάῤῥους ἐπικλύζων δόξαν ἐθνῶν.” ἔστι μὲν γὰρ ὁμολογουμένως αὐτὸς ὁ χειμάρρους τῆς τρυφῆς, καὶ οἷον τῆς [*](Ps. xxxv. 9.) εἰρήνης ἡ ῥύσις. ἀλλ’ ἐκκέκλικεν εἰς ἡμᾶς, καὶ μονονουχὶ μετατέθειται καταλελοιπὼς τὸν Ἰσραήλ. κεχώρηκε δὲ, ὡς [*](e) ἔφην, εἰς τοὺς ἐξ ἐθνῶν κεκλημένους, τοῖς ἄνωθεν καὶ πνευματικοῖς ἀγαθοῖς ἀμφιλαφῆ τὴν χύσιν εὖ μάλα δωρούμενος. Ἰησοῦς δὲ πάλιν “ἰαὼ σωτηρίαν” ὑποδηλοῖ, καὶ μὴν καὶ Ιωσεδὲκκ “ Ἱαὼ δικαιοσύνην.” ἰαὼ δὲ ἐστὶν ὁ τῶν ὅλων Θεός. γέγονε δὲ ἡμῖν ὁ Χριστὸς σωτηρία τε καὶ δικαιοσύνη παρὰ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός. σεσώσμεθα γὰρ ἐν αὐτῷ τὸ τοῦ θανάτου φυγόντες λίνον, καὶ δεδικαιώμεθα διὰ πίστεως, τὴν καθ’ ἡμῶν τυραννήσασαν ἁμαρτίαν ἀποσεισάμενοι. οὐκοῦν. [*](a 633 Α) ἀνακομιῶ γὰρ αὖθις εἰς τὸ ἐν ἀρχαῖς τὸν λόγον· βασιλέα μὲν αὐτὸν ἐν τῷ Ζοροβάβελ, ἀρχιερέα γεμὴν ὡς ἔν γε τῶ Ιησοῦ καταθρήσομεν. πλὴν ὁράτω πάλιν ὁ χρηστομαθὴς τὸ τῶν Ἰουδαίων ἀναπεπτωκὸς εἰς τὸ ῥᾴθυμον καὶ εἰς τὸ ἑλέσθαι πονεῖν τὰ πρὸς σύστασιν τοῦ θείου ναοῦ, τῆς Ἐκκλησίας χριστοῦ. προσεπαθρείτω δὲ τούτοις καὶ τὸ πρόθυμον τῶν ἐθνῶν, καὶ τὸ πολὺ λίαν διεγηγερμένον εἰς [*](b) φιλεργίας. Δαρεῖος μὲν γὰρ, ὡς ἔφην, ἐγείρεσθαί τε προστέταχε τὸν νεὼν, καὶ τὰ εἰς δόξαν πληροῦσθαι τοῦ πάντων κρατοῦντος Θεοῦ· οἱ δὲ ἦσαν ὀκνηροὶ καὶ ἀφιλεργέστατοι, καὶ τῶν ἁνδανόντων Θεῷ τὰ οἰκεῖα προτιθέντες, καὶ πολὺ [*](1. ὁ assumptum ex D. 6. 6. ἡμᾶς D. ὑμᾶς Edd. 8. τοῖς ἄνωθεν καὶ πνευματικοῖς ἀγαθοῖς D. τοῖς ἄνωθεν καὶ πνεματικοῖς ἀγαθοῖς Β. τούτοις ἅν. καὶ πνευματικοῖς ἀγαθοῖς Edd. 9. δωρούμενος] διορθούμενος D. 10. πόλιν assumptura ex D. κα. alt. om. D. 11. ἰαὼ prius] + καὶ Edd. invitis B.D. δέστιν (sic) D. 12. τε assumptum ex D. 13. τοῦ prius om. D. ἐν δἰ δι’ αὐτοῦ D. 15. ἡμᾶς Edd. ἀποσεισάμενοι B.D, ἀποδυσάμενοι iid. 16. ἀρχῇ iid. 17. δὲ pro γεμὴν D. ὡς et γε accesserunt ex B.D. 18. χριστομαθὴς Β. 19. εἰς τὸ ῥᾴθυμον καὶ εἰς, τὸ Β.D. ἐς τὸ ῥάθυμον, καὶ εἰς τὸ μὴ Edd. 21. προσαθρείτω Β. 22. εἰς Φιλ. διεγηγερμένον imerso ordine D. 23. τε om. D. )
252
λίαν διανενευκότες ἐπὶ τὰ γεωδέστερα. οἴκους γάρ φησι κατεσκεύαζον κοιλοστάθμους. τοιγάρτοι φησὶν ὁ θεσπέσιος [*](Ps. ix. 38) Δαυείδ περὶ τῶν ἐθνῶν “ τὴν ἐπιθυμίαν τῶν πενήτων εἰσή- “ κουσας Κύριε. κύριε· τῇ ἑτοιμασίᾳ τῆς καρδίας αὐτῶν προσέσχε “ τὸ οὖς σου.” ἑτοιμότεροι γὰρ εἰς τὸ πιστεύειν οἱ ἐξ ἐθνῶν, [*](c) ὀκνηροὶ δὲ λίαν οἱ ἐξ Ἰσραήλ. ἴδοις δ’ ἃν ὅ φημι καὶ ἐν [*](S. Luc. xiv. 16-24.) εὐαγγελικοῖς συγγράμμασιν, ἤτοι παραβολαῖς. ἔτρεχον μὲν γὰρ οἱ δειπνοκλήτορες, συναγείροντες εἰς τοὺς γάμους· οἱ δὲ [*](Ps. cxl. 4. S. Luc. xiv. 18, 20.) οὐκ ἤθελον ἐλθεῖν, ἐπλάττοντο δὲ " προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις. ὁ μὲν γὰρ ἔφασκεν “ Ἀγρὸν ἠγόρασα.” ὁ ’δε “ Γυναῖκα ἔγημα· ᾤχοντο δὲ καὶ ἕτεροι πρὸς τὴν ἐμπορίαν ἀυτῶν. [*](S. Matth. xxii. 5.) οὐκοῦν κέκληνται καὶ εἰσέδραμον εἰς τοὺς γάμους οἱ ἐν ταῖς ὁδοῖς, οἱ παρὰ τοῖς φραγμοῖς ηὑρημένοι, καὶ γεγόνασιν ἀληθῶς [*](Ib.xxx.16. d) οἱ πρῶτοι ἔσχατοι, καὶ οἱ ἔσχατοι πρῶτοι. οὕτω καὶ ἔφασκεν ὁ Χριστὸς διὰ φωνῆς Δαυεὶδ περί τε τῶν ἐξ αἵματος Ἰσραὴλ [*](Ps. xvii. 44-46.) καὶ τῶν ἐθνῶν " Λαὸς ὃν οὐκ ἔγνων ἐδούλευσέ μοι, εἰς ἀκοὴν " ὠτίου ὑπήκουσε μου· υἱοὶ ἀλλότριοι ἐψεύσαντο μοι, υἱοὶ “ ἀλλότριοι ἐπαλαιώθησαν καὶ ἐχώλαναν ἀπὸ τῶν τρίβων “ αὐτῶν.