Panarion (Adversus Haereses)

ὡς δὲ οἱ τὴν καυστικὴν ὕλην παραβάλλειν τῷ πυρὶ ἐπιτεταγμένοι φημὶ δὲ ῥῶπας εἴτ᾿ οὖν φρύγανα) τῷ Ἰωσήπῳ τὸ πραχθὲν ἐσήμαναν, δηχθεὶς τὴν φρένα ὁ ἀνὴρ καὶ ζήλῳ ἀρθεὶς τῷ πρὸς τὸν κύριον ἔδραμεν ἔξω τῆς πόλεως καὶ ὕδωρ κελεύσας ἐνεχθῆναι ἐν ἀγγείῳ, ἐν καψάκῃ φημί κακούβιον δὲ τοῦτο οἱ ἐπιχώριοι καλοῦσι), λαβών <τε> τὸ αὐτὸ ἄγγος τοῦ ὕδατος ἐνώπιον συνηθροίσθη δὲ πλῆθος Ἰουδαίων ἐπὶ τὴν θέαν, καὶ τὸ ἀποβησόμενον ἰδεῖν σπουδάζοντες καὶ ὅ τι ἐπιχειρήσειεν Ἰώσηπος πράττειν) μεγάλῃ τῇ φωνῇ ὁ ἀνὴρ σταυροῦ σφραγῖδα ἐπιθεὶς τῷ ἀγγείῳ διὰ τοῦ ἰδίου δακτύλου καὶ ἐπικαλεσάμενος τὸ ὄνομα Ἰησοῦ εἶπεν οὕτως ἐν ὀνόματι Ἰησοῦ τοῦ Ναζωραίου,

οὑ ἐσταύρωσαν οἱ πατέρες μου καὶ τούτων πάντων τῶν περιεστώτων, γένηται δύναμις ἐν τούτῳ τῷ ὕδατι εἰς ἀθέτησιν πάσης φαρμακείας καὶ μαγείας ἧς οὗτοι ἔπραξαν καὶ εἰς ἐνέργειαν δυνάμεως τῷ πυρὶ εἰς τὸ ἐπιτελεσθῆναι τὸν οἶκον κυρίου«.

καὶ οὕτως λαμβάνει τὸ ὕδωρ ἐν τῇ χειρὶ καὶ ῥαίνει ἑκάστῳ φούρνακι ἐκ τοῦ υδατος. καὶ ἀνελύετο μὲν τὰ φάρμακα, τὸ πῦρ δὲ ἐνώπιον πάντων ἀνεβλύστανεν. οἱ δὲ παρόντες ὄχλοι κραυγάσαντες »εἷς θεός, ὁ βοηθῶν τοῖς Χριστιανοῖς« ἀνεχώρησαν.

πολλάκις δὲ κακούντων τὸν ἄνδρα ἐκείνων, εἰς ὕστερον μέρος τι τοῦ ναοῦ ἐν Τιβεριάδι οἰκοδομήσας καὶ μικρὰν ἐκκλησίαν ἀποτελέσας οὕτως ἐκεῖθεν ἀνεχώρησεν, ἐν Σκυθοπόλει δὲ ἐλθὼν κατέμεινεν. ἐν Διοκαισαρείᾳ δὲ καὶ ἄλλαις τισὶ τελείως ᾠκοδόμησε.

ταῦτα δὲ πραχθέντα καὶ ἐνταῦθά μοι ἐπιμνησθέντα ἕνεκεν τῆς τῶν βίβλων ἑρμηνείας, πῶς ἀπὸ Ἑλληνίδος τὸ εὐαγγέλιον τὸ κατὰ Ἰωάννην εἰς Ἑβραΐδα μετέπεσε καὶ αἱ Πράξεις τῶν ἀποστόλων, ἔως ὡδε τὰ τῆς ἱστορίας καὶ ὑφηγήσεως ἐχέτω.

13. Ἐπάνειμι δὲ τὴν κατὰ Ἐβίωνος ποιούμενος ἀκολουθίαν· διὰ γὰρ τὸ κατὰ Ματθαῖον εὐαγγέλιον προϊὼν ὁ λόγος τὴν ἀκολουθίαν [*](V Μ 2 τῆς, ῆς auf Rasur u. nachher Rasur v. 4 — 5 Buchstaben V | γενομένης Μ | αγκανείας Μ 4 γεννᾶδες Μ 6 ἐγίνετο M 7 ῥῶπας εἴτουν] οὐ πᾶσι τοῖν Μ 8 φρέναν Μ 10 κα///ψάκη, μ ausradiert Vcorr καμψάκη Μ 11 <τε> * 14 ἄγγει V 21f vor τὸ πῦρ ein καὶ ausradiert V 22 V 27 ἀκολουθίαν] ἱστορίαν Μ)

ἐν τῷ γοῦν παρ᾿ αὐτοῖς εὐαγγελίῳ κατὰ Ματθαῖον ὀνομαζομένῳ, οὐχ ὅλῳ δὲ πληρεστάτῳ, ἀλλὰ νενοθευμένῳ καὶ ἠκρωτηριασμένῳ Ἑβραϊκὸν δὲ τοῦτο καλοῦσιν) ἐμφέρεται ὅτι »ἐγένετό τις ἀνὴρ ὀνόματι Ἰησοῦς, καὶ αὐτὸς ὡς ἐτῶν τριάκοντα, ὃς ἐξελέξατο ἡμᾶς. καὶ ἐλθὼν εἰς Καφαρναοὺμ εἰσῆλθεν εἰς τὴν οἰκίαν Σίμωνος τοῦ ἐπικληθένος Πέτρου καὶ ἀνοίξας τὸ στόμα αὐτοῦ εἶπεν·

παρερχόμενος παρὰ τὴν λίμηνη Τιβεριάδος ἐξελεξάμην Ἰωάννην καὶ Ἰάκωβον, υἱοὺς Ζεβεδαίου, καὶ Σίμωνα καὶ Ἀνδρέαν καὶ * Θαδδαῖον καὶ Σίμωνα τὸν ζηλωτὴν καὶ Ἰούδαν τὸν Ἰσκαριώτην, καὶ σὲ τὸν Ματθαῖον καθεζόμενον ἐπὶ τοῦ τελωνίου ἐκάλεσα καὶ [*](1—4 die Wortstellung verbietet es keineswegs, παρ’ αὐτοῖς zu ὀνομαζομένῳ zu ziehen u. zu übersetzen »in dem bei ihnen sogenannten äusevangelium«, vgl. die Beispiele im Index (gegen Zahn, Forsch. I 24 A. 1 Gesch. d. neutest. Kan. 11 2, 729). Der Titel äusevangelium taucht neben dem von Origenes (hom. I in Luc. bei Zahn, Gesch. d. neutest. Kan. II 2, 625. 627) bezeugten »Evangelium der ölf« auch bei Hieronymus auf c. Pelag. III 2; Migne 23, 570 B sccundum ajjostolos sive ut plerique auiumant iuxta Matthaeum (beachte auch unten c. 23, 1 S. 364, 19). — Der von Epiph. nachgebrachte Titel Ἑβραϊκὸν (vgl. das ipsum Hcbraieum des Hieronymus vir. ill. 3) ist wohl nur Folge des bei S. 337, 9 fest- gestellten ßverständnisses, ß das Ebionitenevangelium mit dem äerevangelium zusammenfalle u. auf den hebräischen Matthäus ist nicht sicher, ob οἱ Ἐβιωναῖοι zu καλοῦσιν zu änzen ist; das Subjekt kann auch unbestimmt = man sein. — Der sprachlich ößige Ausdruck οὐχ ὅλῳ δὲ πληρεστάτῳ (= nicht in allem ganz ängid) blickt ück auf haer. 29, 9, 4 u. 28, 5, 1; zur Sache vgl. c. 14; S. 351, 12ff — 4ff vgl. Zahn, Gesch. d. neutest. Kan. II 724ff — 5 vgl. Luk. 3, 23 — 5f vgl. Matth. 8, 14. 5; 4, 18 — 7 vgl. Matth. 5, 2 — Luk. 5, 1 Matth. 4, —22 — 8 ff vgl. Matth. 10, 3 ff— 10 vgl. Matth. 9, 9 u. beachte, ß auch in dem Apostelverzeichnis dement. Recogn. 1 55ff äus voransteht V M) [*](2f die Dative ὅλω, πληρεστάτω, νενθευμένω, ἠκρωτηριασμένω aus Genitiven hergestellt Vcorr ὅλου, πληρεστάτου usw. M 9 * 4 Namen sind ausgefallen. Das aus dement. Recogn. I 55ff zu erhebende Apostelverzeichnis ßt sich an Matth. 10, 3f an; nur, ß statt Judas Ischarioth Barnahus qiii et Matthias eingesetzt u. äus äus übrigens schwankt hier bei Matth. selbst die Lesart) genannt wird. Darnach äre zu ergänzen <Φίλιππον Ἰάκωβον Ἀλφαίου καὶ Θμᾶν> * 9f καὶ Ἰούδαν τὸν Ἰσκαριώτην <)