Historia Ecclesiastica
Eusebius of Caesarea
Eusebius. Eusebii Caesariensis Opera, Volume 4. Dindorf, Luwdig, editor. Leipzig: Teubner, 1871.
γράφει δὲ οὕτως “καὶ μὴ λε- “γέτω ἐν τῷ αὐτῷ λόγῳ τῷ κατὰ Ἀστέριον Οὐρβανὸν “τὸ διὰ Μαξιμίλλης πνεῦμα ῾διώκομαι ὡς λύκος ἐκ “προβάτων· οὐκ εἰμὶ λύκος· ῥῆμά εἰμι καὶ πνεῦμα καὶ “δύναμις᾿, ἀλλὰ τὴν ἐν τῷ πνεύματι δύναμιν ἐναργῶς “δειξάτω καὶ ἐλεγξάτω, καὶ ἐξομολογεῖσθαι διὰ τοῦ “πνεύματος καταναγκασάτω τοὺς τότε παρόντας εἰς “τὸ δοκιμάσαι καὶ διαλεχθῆναι τῷ πνεύματι λαλοῦντι, “ἄνδρας δοκίμους καὶ ἐπισκόπους, Ζωτικὸν ἀπὸ Κο- “μάνης κώμης καὶ Ἰουλιανὸν ἀπὸ Ἀπαμείας, ὧν οἱ “περὶ Θεμίσωνα τὰ στόματα φιμώσαντες οὐκ εἴασαν “τὸ ψευδὲς καὶ λαοπλάνον πνεῦμα ὑπ᾿ αὐτῶν ἐλεγ- “χθῆναι.”
ἐν ταὐτῷ δὲ πάλιν ἕτερα μεταξὺ πρὸς ἔλεγχον τῶν τῆς Μαξιμίλλης ψευδοπροφητειῶν εἰ-
“καὶ “πῶς οὐ καταφανὲς ἤδη γέγονε καὶ τοῦτο τὸ ψεῦδος; “πλείω γὰρ ἢ τρισκαίδεκα ἔτη εἰς ταύτην τὴν ἡμέ- “ραν, ἐξ οὗ τετελεύτηκεν ἡ γυνὴ, καὶ οὔτε μερικὸς “οὔτε καθολικὸς κόσμῳ γέγονε πόλεμος, ἀλλὰ καὶ “Χριστιανοῖς μᾶλλον εἰρήνη διάμονος ἐξ ἐλέου θεοῦ”. καὶ ταῦτα δὲ ἐκ τοῦ δευτέρου συγγράμματος
καὶ ἀπὸ τοῦ τρίτου δὲ σμικρὰς παραθήσομαι λέξεις, δι᾿ ὧν πρὸς τοὺς αὐχοῦντας, ὡς ἄρα πλείους καὶ αὐτῶν μεμαρτυρηκότες εἶεν, ταῦτά φησιν “ὅταν τοίνυν ἐν “πᾶσι τοῖς εἰρημένοις ἐλεγχθέντες ἀπορήσωσιν, ἐπὶ “τοὺς μάρτυρας πειρῶνται καταφεύγειν, λέγοντες “πολλοὺς ἔχειν μάρτυρας, καὶ τοῦτο εἶναι τεκμήριον “πιστὸν τῆς δυνάμεως τοῦ παρ᾿ αὐτοῖς λεγομένου “προφητικοῦ πνεύματος. τὸ δ᾿ ἔστιν ἄρα, ὡς ἔοικε, “παντὸς μᾶλλον οὐκ ἀληθές.
καὶ γὰρ τῶν ἄλλων “αἱρέσεών τινες πλείστους ὅσους ἔχουσι μάρτυρας, “καὶ οὐ παρὰ τοῦτο δήπου συγκαταθησόμεθα, οὐδὲ “ἀλήθειαν ἔχειν αὐτοὺς ὁμολογήσομεν. καὶ πρῶτοί “γε οἱ ἀπὸ τῆς Μαρκίωνος αἱρέσεως Μαρκιωνισταὶ “καλούμενοι πλείστους ὅσους ἔχειν Χριστοῦ μάρτυ- “ρας λέγουσιν, ἀλλὰ τόν γε Χριστὸν αὐτὸν κατ᾿ ἀλήθειαν οὐχ ὁμολογοῦσι.” καὶ μετὰ βραχέα τούτοις ἐπιφέρει λέγων
“ὅθεν τοι καὶ ἐπειδὰν οἱ ἐπὶ τὸ “τῆς κατ᾿ ἀλήθειαν πίστεως μαρτύριον κληθέντες “ἀπὸ τῆς ἐκκλησίας τύχωσι μετά τινων τῶν ἀπὸ τῆς “τῶν Φρυγῶν αἱρέσεως λεγομένων μαρτύρων, δια- “φέρονταί τε πρὸς αὐτοὺς καὶ μὴ κοινωνήσαντες αὐ- “τοῖς τελειοῦνται, διὰ τὸ μὴ βούλεσθαι συγκαταθέ-
[Nic. H. E. IV, 24] Ἐν τούτῳ δὲ τῷ συγγράμματι καὶ Μιλτιάδου συγγραφέως μέμνηται, ὡς λόγον τινὰ καὶ αὐτοῦ κατὰ τῆς προειρημένης αἱρέσεως γεγραφότος. παραθἑμενος γοῦν αὐτῶν λέξεις τινὰς ἐπιφέρει λέγων “ταῦτα εὑρὼν ἔν τινι συγγράμ- “ματι αὐτῶν ἐνισταμένων τῷ Μιλτιάδου τοῦ ἀδελ- “φοῦ συγγράμματι, ἐν ᾧ ἀποδείκνυσι περὶ τοῦ μὴ “δεῖς προφήτην ἐν ἐκστάσει λαλεῖν, ἐπετεμόμην.”
ὑποκαταβὰς δὲ ἐν αὐτῷ τοὺς κατὰ τὴν καινὴν διαθήκην προπεφητευκότας καταλέγει, ἐν οἷς καταριθμεῖ Ἀμμίαν τινὰ καὶ Κοδρᾶτον, λέγων οὕτως “ἀλλ᾿ ὅ γε ψευδοπροφήτης ἐν παρεκστάσει, ᾧ ἕπεται “ἄδεια καὶ ἀφοβία, ἀρχόμενος μὲν ἐξ ἑκουσίου ἀμα- “θίας, καταστρέφων δὲ εἰς ἀκούσιον μανίαν ψυχῆς, “ὡς προείρηται.
τοῦτον δὲ τὸν τρόπον οὔτε τινὰ “τῶν κατὰ τὴν παλαιὰν, οὕτε τῶν κατὰ τὴν καινὴν “πνευματοφορηθέντα προφήτην δεῖξαι δυνήσονται, “οὔτε Ἄγαβον, οὔτε Ἰούδαν, οὔτε Σίλαν, οὔτε τὰς “Φιλίππου θυγατέρας, οὔτε τὴν ἐν Φιλαδελφείᾳ Ἀμ- “μίαν, οὔτε Κοδρᾶτον, οὔτε γε δή τινας ἄλλους μη- “δὲν αὐτοῖς προσήκοντας καυχήσονται.”