De materia medica

3 ὁ δὲ αὐστηρὸς οὐρητικώτερος, κεφαλαλγίας τε καὶ μέθης ποιητικός. ὁ δὲ στρυφνὸς εὐθετώτατος πρὸς ἀνάδοσιν σιτίων, κοιλίας τε στατικὸς καὶ τῶν ἄλλων ῥευματισμῶν. ὁ δὲ ἁπαλὸς ἦττον ἅπτεται τοῦ νευρώδους, ἦττον δʼ ἐστὶν οὐρητικός. ὁ δὲ τεθαλασσωμένος κακοστόμαχος, διψοποιός, νεύρων κακωτικός, εὐκοίλιος, ἀνεπιτήδειος τοῖς ἐξ ἀσθενείας ἀναλαμβάνουσι χρονίας.

4 ὁ δὲ ἐκ τῆς θειλοπεδευθείσης σταφυλῆς ἢ ἐπὶ τῶν κλημάτων ὀπτηθείσης καὶ τριβομένης γινόμενος γλυκύς, καλούμενος δὲ Κρητικὸς ἡ πρότροπος ἢ Πράμνειος, ἢ καθεψομένου τοῦ γλεύκους σίραιος ἢ ἕψημα καλούμενος· ὁ μὲν μέλας, καλούμενος δὲ μελαμψίθιος, παχύς ἐστι καὶ πολύτροφος, ὁ δὲ λευκὸς λεπτότερος, ὁ δὲ μέσος μέσην ἔχει καὶ τὴν δύναμιν. στυπτικὸς δὲ πᾶς ἐστι, σφυγμῶν ἀνακλητικός, ποιῶν πρὸς πάντα τὰ θανάσιμα, ὅσα κατὰ ἕλκωσιν ἀναιρεῖ, πινόμενος σὺν ἐλαίῳ καὶ ἐξεμούμενος, καὶ πρὸς μηκώνιον δὲ καὶ φαρικὸν καὶ τοξικὸν [*](10 SIM. Pl. XIV 126; XXIII 46. Ath. I 32 d.) [*](14 SIM. Pl. XlV 85.) [*](17 SIM. Pl. XIV 80. XXIII 29. 62.) [*](1 ἑκάτερα QDi ὑγείᾳ HE 2 ταῖς ἀαθενίαις E 3 ἔτι τε Q παρὰ] πρὸς Spr. 7 οὐρητικώτερος μὲν E post οὐρητικ. add. καὶ FE κε- φαλαλγὴς E τε om. PFΕ 9 οτατικὸς 0E: σταλτικὸς Di 10 ἧττον δὲ] μετρίως E: καὶ ἦττον Di δὲ (pr.)]τε H 11 τεθαλαττωμένος E 12 ἀναλαμβά. νουσι χρονίας addidi coll. p. 11, 2 14 θείοπαιδευθείσης P: θηλοπαιδεν- θείσης Q (corr. H2) 15 ὀπτηθείσης om. (spat. rel.) καὶ] ἢ E τριβόμε- νος E γινόμενος Di: om. reliqui δὲ om. Di 16 ad πρότροπος cf. 0rib. I 595 D., Poll. VI 17 πράμνιος E, ad rem cf. Pl. XIV 54. Ath. I 30 b. Poll. VI 82 post πράμνειος add ἢ μελάμψινθος· ἢ μελάνθιος //////// (c. 11 litt. del. E2)E ἢ (tert.) om. E 17 σίρεος P: σείραιον (ν in ras) E2: siraeum Pl., cf. Poll. VI 16, Οrib I 356 ad ἕψημα cf. Orib. I 567 D. καλούμεν /// (2 litt. del.) μέλαν (ν in ras.) τε καὶ παχὺν (ν in ras. ) καί. γλυκύν (ν in ras.) ἐστιν καὶ πολύτροφον (ν in ras.) E2 18 μελανψίθιος Q: μελαψίθιος P (7, 4 μελαμψί θιος PF): melampsithium Pl. 20 ἀνακτητικὸς ἢ ἀνακλητικός E (ἀνακτητι- κὸς ἢ del. E2): ἀνακτητικὸς (ut videtur) reliqui, at cf. p. 7, 13 τὰ om. L 21 καθʼ E 22 καὶ φαρικὸν om. E (at post τοξ. καὶ c. 8 litt. del. E2))

εἰσὶ δὲ πνευματικώτατοι 5 καὶ κακοστόμαχοι· ἰδίως δὲ ἐπὶ τῶν τὴν κοιλίαν ῥευματιζομένων ἁρμόζει ὀ μελαμψίθιος, ὁ δὲ λευκὸς μαλακτικώτερος κοιλίας τῶν λοιπῶν μᾶλλον. ὁ δὲ τὴν γύψον ἔχων κακωτικὸς τοῦ νευρώδους, καρηβαρικός, πυρώδης, κύστει ἄθετος, πρὸς δὲ τὰ θανάσιμα τῶν ἄλλων εὐθετώτερος. οἱ δὲ πίτταν ἢ ῥητίνην πιτυίνην ἔχοντες θερμαντικοὶ καὶ πεπτικοί, ἄθετοι δὲ τοῖς ἐμετικοῖς. οἱ δὲ καλούμενοι ἀπαράχυτοι, ἔχοντες δὲ ἕψημα μεμειγμένον, κεφαλῆς εἰσι πληκτικοὶ καὶ πυρωτικοί, μέθης γεννητικοί, φυσώδεις, δυσδιάπνευστοι, κακοστόμαχοι.

ὁ μὲν οὖν δοκῶν πρωτεύειν τῶν ἐν Ἰταλίᾳ οἴνων, Φαλερῖνος 6 δὲ καλούμενος, παλαιωθεὶς ἄγαν εὔπεπτος, σφυγμῶν ἀνακλητικός, κοιλίας στεγνωτικὸς καὶ εὐστόμαχος, κύστει ἄθετος καὶ ἀμβλυωπός, πρὸς δὲ πολυποσίαν ἀνάρμοστος. ὁ δʼ Ἀλβανὸς ἁδρομερέστερος τοῦ Φαλερίνου, ἔγγλυκυς, ἐμπνευματῶν στόμαχον, κοιλίαν τε μαλάττων, πέψει τε οὐχ ὁμοίως συνεργῶν, τοῦ δὲ νευρώδους ἧττον κακωτικός· παλαιωθεὶς δὲ καὶ οὗτος αὐστηρὸς γίνεται.

ὁ δὲ Καίκουβος, γλυκὺς ὤν, ἁδρομερέστερός 7 ἐστι τοῦ Ἀλβανοῦ, σαρκῶν τε καὶ εὐχροίας γεννητικός, πέψει δὲ ἄθετος· ὁ δὲ Συρεντῖνος αὐστηρὸς ἱκανῶς ἐστιν, [*](5 SIM. Pl. XIV 120; XXIII 45) [*](7 SIM. Pl. XXlII 46. 47.) [*](12 SIM. Pl. XIV 60 sq.; XXIII 33sq.: Ath. I 26 c, 33 a; Gal. VI 800 XIV 15 sq. Cael. Aur. A. M. II 37.) [*](1 ἐνθρομβωθὲν E 2 ὀδαξωμένους Ε (ου superscr. E2) ἑλκωθέντας Ε: ἡλ. κωμένους QDi πνευματωτικοὶ E: πνευματικοὶ Di 3 καὶ om. PF 4 με- λαμψίνθιος ἢ ////// (c. 8 litt. del. ἢ μελάνθιος? E2)E 4 μαλακτικώτερος] E: μαλακ- τικὸς reliqui 5 ἄλλων QDi 6 νεύρους Di 7 ἢ add. E2 8 πιτυίνην om. E 9 ἐμετικοῖς E: αἱμοπτυ(Vel o)ικοῖς reliqui. at cf, Pl, non eœpedire uomitionibus: Dl nomitibus et emptoicis contrarius est παράχυτοι libri: uinu aparacytu Dl, cf. Gal. XIII 721 τὸν ἀπαράχυτον οῖνον, τουτέστιν ᾧ μὴ μέμικται θάλαττα, Pl. ΧIV 84 (ubi corrige adiachyton) ἕψεμα P 10 καὶ κεφαλῆς E εἰσι om. E πληκτικοὶ καὶ πυρωτικοί EDl: πληρωτικοί 0 11 φυσώδεις om. H 12 οἴνων om. Di φαλερίνος PFDi: φαλλερίνος H: φαλερινός E (φαλερῖνος corr. E2) 13 εὔποτος Di 14 καὶ om. E 15 ἀμβλυωπίᾳ L (chart. laes. P): ἀμβλυω F: ἀμβλυωπίαις H: ἁμβλυωπής E: ἀμβλυωποῦσι Di: corr. coll. Pl.: creditum est obscuritatem visus facere καὶ πρὸς Di τε E: δὲ reliqui ἀνάρμοστος] ἄθετος E 16 ἔνγλυ- κυς E post ἔγγλυκυς add. καὶ Q ἐμπνευματῶν QE: πνευματῶν P 17 μα- λάττει PF 19 κεκοῦβος Q: καικυβός E (καίκυβος corr. E2): κίκκυβος Di 20 ἐστι—εὐχροίας om. mg. add. E2 21 πέψει—Συρεντῖνο om. L συρεντἴνος] σουρεντινὸς Ε)

8 ὁ δὲ Πραιτυτιανός, καὶ αὐτὸς ἐκ τῶν κατʼ Ἀδρίαν κομιζόμενος τόπων, εὐώδης καὶ λειότερός ἐστιν, ὅθεν λανθάνει μὲν πολύς πινόμενος, φυλάττει δὲ ἐφ ἱκανὸν τὴν μέθην. καὶ ὁ Πστρικὸς δὲ λεγόμενος ἔοικε τῷ Πραιτυτιανῷ, οὐρητικώτερος ὑπάρχων. ὁ μέντοι Χῖος, Ἀριούσιος δὲ καλούμενος, ἁπαλώτερος τῶν προειρημένων, εὔποτος, τρόφιμος, ἦττον μεθύσκων, ῥεύματος σταλτι κός, χρήσιμος εἰς τὰ ὀφθαλμικά.

9 ὁ δὲ Λέσβιος εὐανάδοτος, κουφότερός τε τοῦ Χίου καὶ εὐκοίλιος. τὴν αὐτὴν δὲ τούτῳ κέκτηται δύναμιν ὁ κατὰ Εφεσον γεννώμενος, καλούμενος δὲ Φυγελίτης. ὁ δὲ ἐκ τῆς Ἀσίας Μεσωγίτης ἐκ τοῦ Τμώλου κεφαλαλγὴς καὶ νεύρων βλαπτικός. ὁ δὲ Κῷος καὶ Κλαζομένιος διὰ τὸ θαλάττης πολλῆς μετέχειν εὔφθαρτοι καὶ πνευματώδεις, κοιλίας τε ταρακτικοί, καὶ νεύρων δέ εἰσι βλαπτικοί.

10 κοινὴ δύναμις οἴνου. κοινῶς δὲ πᾶς ἀμιγὴς οἶνος καὶ ἀκέραιος, αὐστηρὸς δὲ τὴν φύσιν, θερμαντικός, εὐανάδοτος, εὐστόμαχος, ὀρεκτικός, θρεπτικός, ὑπνοποιός, ῥωστικός, εὐχροίας παρασκευαστικός. ἱκανῶς δὲ ποθεὶς βοηθεῖ τοῖς κώνειον ἢ κόριον ἢ ἰξίαν ἢ φαρικὸν ἢ μηκώνιον ἢ λιθάργυρον [*](20 SIM. Pl. XXIII 38 sq. Herod. 0rab. I 406).) [*](1 ἐντέρου P τε] δὲ Spr. ἥκιστα E] 2 εὐστομαχότερος E: εὐστόμαχος reliqui 3 μαμερτινὸς Q γεννόμενοι P 4 δὲ om. Di 5 ταχέως E δὲ] τε DiE (corr. E2) 6 λεπτόν EDi πρεπυτιανὸς P: πρεπιτυανὸς Q: πρἔιε- τἵανὸς E: παραιτυπιανὸς Di: correxi 7 κατὰ τὸν E 8 λεπτότερος Di ὅθεν] οὐ δὲ Q μὲν addidi 9 δὲ (pr.)] τε EHDi μέθην καὶ καροῖ· ῥ δὲ Di 10 τῷ om. P πραιπυντιανῶν (marg. cum ÷ ἢ τῶ πρεσεντιανῶ add.) E: τρεπυτιανῷ P 11 Ἀριούσιος δὲ καλούμενος addidi: χεῖος ἄριούσιος E: ninu ciu et salutiu Dl., cf. Pl, XIV 73 12 εὔτροφος πότιμος Di ῥευμάτων στεγνωτικός E στατι- κὸς 0 13 χρήσιμος δὲ καὶ E 14 τε addidi ex E 15 ὁ del. E2 κατʼ Ἔφεσον E 16 μεσογείτης libri: correxi δʼ ἐκ E 17 ὁ δὲ — βλαπτικοί om. Di 18 εὔφθαρτος καὶ πνευματώδης κτλ. Q πνευματωτὶκοὶ E 19 εἰσι] ἦττον E, at cf. Dl neruis contraria sunt 20 κοινὴ—οἴνου mg. add. P, om. reliqui πᾶς ὁ E οἶνος post ἀκέραιος coll. E 22 ὀρεκτικός om. E 23 τοῖς πεπωκώσιν E 24 κώνειον ἢ ἰξίαν ἢ φαρικὸν ἢ σμίλακα ἢ ἀκόνιτον ἥ μύκη- τας L ἢ φαρικὸν ἢ ἰξίαν QDi post ἰξίαν add. ἢ τοξικὸν E ἢ μηκώνιον om. Di)

οἱ μέντοι παλαιοὶ καὶ γλυκεῖς πρὸς 11 τὰ περὶ κύστιν καὶ νεφρούς ἐπιτηδειότεροι, πρός τε τραύματα καὶ φλεγμονὰς σύν ἐρίοις οἰσυπηροῖς ἐπιτιθέμενοι, καὶ καταντλοῦνται δὲ ὠφελίμως πρὸς τὰ θηριώδη καὶ φαγεδαινικὰ καὶ ῥευματιζόμενα ἕλκη. πρὸς δὲ τὴν ἐν ὑγιείᾳ χρῆσιν εὔθετοι οἱ ἀθάλασσοι, αὐστηροὶ καὶ λευκοί· διαφέρουσι δὲ τούτων οἱ ἐταλικοί, ὡς ὁ Φαλερῖνος Συρεντῖνος Καίκουβος Σιγνῖνος καὶ ἄλλοι πολλοὶ οἱ ἀπὸ τῆς Καμπανίας καὶ ὁ Πραιτυτιανὸς ὁ ἀπὸ τοῦ Ἀδρία καὶ ὁ Σικελιωτικὸς ὁ Μαμερτῖνος καλούμενος, Ἑλληνικῶν δὲ ὁ Χῖος Λέσβιος Φυγελίτης ὁ ἐν Εφέσῳ γεννωμενος.

οἱ δὲ παχεῖς καὶ μέλανες κακοστόμαχοι, φυσώδεις, 12 σαρκὸς μέντοι γεννητικοί, οἶ μέντοι λεπτοὶ καὶ αὐστηροὶ εὐστόμαχοι, ἦττον δὲ σαρκοποιοί, οὐρητικώτεροι δὲ καὶ κεφαλαλγεῖς οἱ σφόδρα παλαιοὶ καὶ λευκοί καὶ λεπτοί· ἅπτονται δὲ τοῦ νευρώδους πλεονασθέντες· οἱ μέσοι δὲ τὴν ἡλικίαν ἄριστοι πρὸς πόσιν ὡς οἱ ἀπὸ ἑπτὰ ἐτῶν. ἡ δὲ ποσότης παρά τε τὴν ἡλικίαν καὶ τὴν τοῦ ἔτους ὥραν καὶ ἔθη καὶ ποιότητα τοῦ οἴνου ὁριζέσθω· καὶ τὸ μὴ διψῆν δὲ ἄριστόν ἐστι παράγγελμα καὶ τὸ μετρίως βραχῆναι τὴν τροφήν.

μέθη 13 δὲ πᾶσα, καὶ μάλιστα ἡ συνεχής, ἐπιβλαβής· τά τε γὰρ νεῦρα πολιορκούμενα καθ ἑκάστην ἡμέραν ἐνδίδωσι, καὶ παθῶν [*](1 εἰληφόσι mg. add. E2 2 δηγμοὺς καὶ πληγὰς πάντων om. mg. (cum ÷) add. P. 3 τὸν om. HEDi 4 χρονίαν QEDi ὑποχονδρίων E post καὶ (alt) c. 20 litt. del. πλάδον καὶ ἄσης ras. ins. 5 ἀνάλυσιν] λύγγα Di, superscr. H2 ἢ] καὶ E: om. Di καὶ (alt.)] τε καὶ Di 6 ἐφιδροῦσι EDi ἁρμόζουσιν δὲ μά- λιστα E δὲ om. Di 7 οἱ μέντοι παλαιοὶ om. Di καὶ πρὸς Di 9 καὶ addidi 10 δὲ] τε E 11 τε ἕλκη E ὑγείᾳ QDi 12 ἀθάλαττοι E αὐστηρὸν P τούτοις P 13 post Φαλερῖνος add. καὶ E σερεντῖνος Q: σουρεντινὸς E καικιβὸς ὅ τε σιγνῖνος om. mg. add. E κεκουβος P: καὶ κίκυβος Di σιγ νινος PE: σιγνηνὸς Q: ὅ τε σητανὸς Di 14 οἱ om. E πρεπυτιανος P; πρεπιτυανὸς Q: πρεπυντιανὸς E: παραιτυπιανὸς Di ὁ addidi ex E 15 post ἀδρί 3 litt. del. E2 ὁ add. ex E ὁ καὶ Di 16 ὁ addidi φαγελίτης P: φυτελείτης E 19 σαρκωτικοί L 20 καὶ λεπτοὶ post παλαιοὶ coll. E: del. Spr., cf. Dl maœime albu et vetere 21 δὲ (pr.)] γὰρ E πλεονασθέντες τοῦ νευρώδους E 22 ζ΄ QDi 23 τε addidi ex E 24 ὁριζέσθω τοῦ οἴνου Q 25 παράγγελμά ἐστι Q παράγγελμα, (Superscr. παράπηγμα) Di 27 καθʼ ἑκάστην ἡμέραν πολιορκούμενα Q)