De materia medica
Dioscurides Pedianus
Dioscurides Pedianus. De materia medica, Volumes 1-3. Wellmann, Max, editor. Berlin: Weidmann, 1907-1914.
2 μαστῶν σπαργώντων κατάντλημα· διαφορεῖ καὶ πελιώματα πυριώμενον, καὶ πρὸς τὰ τῶν θηρίων δήγματα, ὅσα τρόμους καὶ ψυγμοὺς ἐπιφέρει, μάλιστα δὲ σκορπίων καὶ φαλαγγίων καὶ ἀσπίδων· καὶ εἰ προσεμβαίνοι τις εἰς θερμὸν αὐτό, ὠφελεῖ καὶ τὰς χρονίας καχεξίας τοῦ σώματος καὶ τῶν νεύρων τὸ διʼ αὐτοῦ λουτρόν, ὑπατμιζόμενον δὲ θερμὸν ὑδρωπικοὺς καὶ κεφαλαλγίας καὶ δυσηκοίας παραιτεῖται.
2 ἀποτεθεῖσα δὲ ἡ ἀκέραιος θάλασσα καὶ ἀμιγὴς ποτίμου ὕδατος ἄβρωμος γίνεται· οἱ δὲ προέψουσιν αὐτὴν καὶ οὕτως ἀποτίθενται. δίδοται δὲ καὶ πρὸς κάθαρσιν καθʼ ἑαυτὴν ἢ μετʼ ὀξυκράτου ἢ οἴνου ἢ ὀξυμέλιτος, καὶ μετὰ τὸ καθαρθῆναι ἐπιδιδόασι ζωμὸν ὄρνιθος ἥ ἰχθύων πρὸς τὸ κατακεράσαι τὴν ἐκ τῆς δήξεως δριμύτητα.
12 θαλασσόμελι δοκεῖ καθαίρειν ἀνδρικῶς. σκευάζεται δὲ μέλιτος καὶ ὕδατος ὀμβρίου καὶ θαλάσσης ἴσων διυλισθέντων καὶ ἡλιασθέντων ἐν ἀγγείῳ πεπισσωμένῳ ἐν τοῖς ὑπὸ κύνα καύμασιν. οἱ δὲ δύο μέρη θαλάσσης ἀφηψημένης καὶ ἓν μέλιτος μείξαντες καταγγίζουσι· μετριώτερον δὲ γίνεται καὶ ἐπιεικέστερον τὸ τοιοῦτον τῆς θαλάσσης.
13 ὄξος ψύχει καὶ στύφει, εὐστόμαχόν τέ ἐστι καὶ εὐόρεκλιτος τον, στατικόν τε αἱμορραγίας πάσης πινόμενόν τε καὶ ἐγκαθιζόμενον, [*](17 SIM. Pl. XXXI 68.) [*](23 SIM. Pl. XXIII 54 sq. Orib. I 358; Gal. XI 413 sq.) [*](1 χιμέτλαις E: χυμέθλοις Di ὠμῆ λύσει /// (2 litt. del.) E 2 διαφορητικόν P 3 πρὸς τὰ E κενώμασιν H χλιερόν PE: χλιαρόν reliqui 7 ψύξεις E φέρει H 8 προσεμβαίνει EDi 9 χρονίους E νεύρων ὠφέλιμον Di 11 παρηγορεῖ QEDi 12 ἄβρομος PE 13 δὲ (pr.) καὶ ἐψοῦσις E 15 μέ- λιτος HDi: cum oœimelli Dl 16 ἐκ om. 0Di) [*](17 num. cap. χοq 0: χοη Di: ιγ E περὶ θαλασσομέλιτος HDi 18 δὲ ἐκ Spr. ἴσον P 19 καὶ ἡλιασθέντων om. PE: mg. add. cum ÷ post πεπισσωμένῳ E2: post πεπισσωμένῳ in text. rec. Q 20 θαλάττης E ἀφηψημένης P: ἀφε- ψημένης reliqui 21 post καταγγίζουσι extremum fol. 149υ vocabulum aliquot cod. P folia perierunt, incipit rursus (fol. 150r ) ab extr. cap. 48 σμικτικώτε- ρον δὲ γίνεται τὸ τοιοῦτον τῆς θ, E (mg. add, E2 μετριώτερον δὲ γίνεται καὶ ἐπιεικέστερον τὸ τοιοῦτον): ista confectio flegma deponet Dl, at cf, Pl. l. s 22 τοιοῦτο L: τοιοῦτον reliqui) [*](23 num. cap. χοζ Q: χοθ Di: ιδ E tit. περὶ ὄξους HDi στύφει καὶ ψύχει E: ad rem cf. Gal. XI 418 sq. XVIII A 220 24 σταλτικόν Di τε] δὲ Ε ἔγκαθιζόμενον ex ἐσθιόμενον corr. H2)
συνεχῶς ἐπαντλούμενον καὶ νομὰς ἱστησιν· ὠφελεῖ καὶ ποδαγρικοὺς 2 καταντλούμενον θερμὸν μετὰ θείου, ὑπώπιά τε αἴρει σὺν μέλιτι καταχριόμενον, πρός τε τὰς ἐγκαύσεις τῆς κεραλῆς σὺν ῥοδίνῳ καὶ οἰσυπηροῖς ἐρίοις ἢ σπόγγῳ, ὑδρωπικούς τε καὶ δυσηκοίας ὑπατμισθὲν θερμὸν ὠφελεῖ καὶ ἤχους καὶ συριγμούς. ἐνσταχθὲν δὲ κτείνει τοὺς ἐν ὠσὶ σκώληκας, στέλλει καὶ φύγεθλα χλιερὸν καταντλούμενον ἢ διὰ σπόγγων ἐπιτιθέμενον, καὶ κνησμοὺς παρηγορεῖ, πρός τε θηρίων δήγματα ὅσα ψύχει κατάντλημα θερμόν, ψυχρὸν δὲ τοῖς πυροῦσι τῶν ἰοβόλων.
ποιεῖ καὶ πρὸς τὰ θανάσιμα πινόμενον θερμὸν καὶ 3 ἐξεμούμενον, μάλιστα πρὸς μηκωνίου καὶ ἀκονίτου καὶ κωνείου πόσιν, καὶ αἵματος καὶ γάλακτος θρόμβωσιν ἐν κοιλίᾳ, πρός τε μύκητας καὶ ἰξίαν καὶ σμίλακα σὺν ἁλσί, βδέλλας τε καταποθείσας καταρροφούμενον ἀποβάλλει, καὶ βῆχα χρόνιον πραύνει, τὴν δὲ πρόσφατον ἐρεθίζει· ἁρμόζει καὶ πρὸς ἀρθόπνοιαν θερμὸν καταρροφούμενον. στέλλει δὲ ἀναγαργαριζόμενον καὶ τὰ ἐν βρόγχῳ δεύματα καὶ συναγχικοῖς ἁρμόζει καὶ πρὸς κιονίδα κεχαλασμένην, καὶ πρὸς ὀδόντων πόνον θερμὸν διακρατούμενον καὶ διακλυζόμενον.
14 ὀ ξύμελι σκευάζεται οὕτω· λαβὼν ὄξους κοτύλας πέντε καὶ ἁλὸς θαλασσίου μνᾶν μίαν, μέλιτος μνᾶς δέκα, [*](26 SIM. Pl. XXIII 30 (e S. N.); Gal. VI 271.) [*](1 συναφεψόμενον E 3 στέλλει δὲ καὶ Ε 4 πρὸς οὖλα E αἱμορρο- ρῦντα L: αἱμορραγοῦντα reliqui 5 καὶ ἐρυσιπέλατα HDi 10 ἐρίοις om. E τε] δὲ E 11 δυσηκόους Di 12 καὶ τοὺς ἐν αὐτοῖς σκ. E 13 χλιαρὸν QDi 15 κατ- αντληθὲν Ε 16 πρὸς τὰ θανάσιμα πάντα Di 17 καὶ κωνίου καὶ ἂκονίτου EH: καὶ κωνείου καὶ ἀκονίτου καὶ κωνείου (sic) F : καὶ ἀκονίτου om. Di 19 σμί- λακας HDi ἁλσὶν καὶ ὕδατι E ποθείσας QDi 20 ἐπιρροφούμενον E χρονίαν EDi 21 καὶ om. E 22 καὶ add. ex H 23 συναγχικοῖς τε (om. καὶ) HDi] ἁρμόζει om. E κιονίδας καὶ χαλασμένας E 24 πρός τε (om. καὶ) E πόνους E διακρατούμενον καὶ addidi ex E: tentum in ore Dl) [*](26 num. cap. χοη Q: χπ Di: ιε E tit. περὶ ὀξυμέλιτος HDi οὕτως QE 27 ε EFDi θαλαττίου E μνᾶν μίαν] minas VII Dl: libram quadrantem Pl. XXIII 60, at cf. Pl. XIV 114 δέκα] ι EF)
δοκεῖ δὲ λαμβανόμενον πάχος ἄγειν, ὠφελοῦν ἰσχιαδικοὺς καὶ ἀρθριτικοὺς καὶ ἐπιλημπτικούς· ἀρήγει δὲ καὶ τοῖς ὑπὸ ἐχίδνης τῆς καλουμένης σηπὸς δηχθεῖσι καὶ τοῖς μηκώνιον ἢ ἰξίαν πιοῦσιν, ἀναγαργάρισμά τέ ἐστι συναγχικοῖς ὠφέλιμον.
15 ὀξάλμη ὠφελεῖ καταντλουμένη νομάς, σηπεδόνας, κυνόδηκτα καὶ τὰ ἀπὸ τῶν ἰοβόλων δήγματα. στέλλει δὲ καὶ τὰς ἐπὶ τῶν λιθοτομηθέντων αἱμορραγίας, εὐθέως μετὰ τὴν χειρουργίαν θερμὴ ἐγκλυζομένη, καὶ ἐγκαθιζομένη καὶ ἕδραν προπεπτωκυῖαν, ἐγκλύζεταί τε ἐπὶ τῶν μετὰ νομῆς δυσεντερικῶν· δεῖ δὲ ἐπεγχυματίζειν γάλακτι. καταρροφουμένη δὲ καὶ ἀναγαργαριζομένη βδέλλας κενοῖ· σμήχει δὲ καὶ πίτυρα καὶ ἀχῶρας.
16 θυμοξάλμῃ ἐχρῶντο οἱ ἀρχαῖοι ἐπὶ τῶν ἀσθενῆ τὸν στόμαχον ἐχόντων, κατὰ τρεῖς ἢ τέσσαρας κυάθους πρὸς ὕδωρ θερμὸν κεραννύντες καὶ διδόντες, καὶ ἐπὶ ἀρθριτικῶν καὶ πνευματουμένων· ἄγει δὲ παχέα καὶ μέλανα. σκευάζεται δὲ οὕτω· θύμου λείου ῤξύβαφον, ἁλῶν ἴσον, ἀλφίτου, πηγάνου, γλήχωνος, ἑκάστου ἀλίγον, βαλὼν εἰς ἄγγος ἐπίχει ὕδατος κοτύλας ὄξους ἡμικοτύλιον, περιθείς τε ὀθόνιον ἐξαιθρίαζε.
[*](7 SIM. Pl. XXIII 61. cf. D. eup. I 224 (210).)[*](1 ὅδατος κοτύλας δέκα om. LQ: superscr. H2, at cf. Dl et aquae cotilas X: aquae sextarios quinque (═ δέκα κοτύλας), Pl. XXIII 60 ἄχρι ἂν οὗ E: ἄχρις οὗ reliqui ἀναβράσει Di 3 ἄγειν πάχος Q post ἄγειν desidero κατὰ κοιλίαν ὠψελεῖ Di ἰσχιαδικοὺς καὶ ἐπιλ. καὶ ἀρθρ. EDl: ἰσχιαδικοὺς ἀρθρ. καὶ ἐπιλ, LQDi (ἀρθρ. e mg. alieno loco in text. irrepsit) 5 καὶ τῆς Corn., at cf. Pl, l. s. profuisse tamen fatentur contra serpentes quas sepas vocant ἢ om. L 6 ἐστι add. ex E συναγχικοῖς E: συναγχικῶν (ut videtur) reliqui, cf. III 80 (96, 6))[*](7 num. cap. χοθ Q: χπα Di: ιq E tit. περὶ ῤξάλμης HDi πρὸς νομὰς Di)[*](9 ἐπὶ] ὑπὸ H τῶν om.). L λιθοτμηθέντων LF: λίθων τμηθέντων H (corr. H2) 10 καὶ ἐγκαθιζουένη addidi ex E coll. Dl fomento renocat: D. eup. I 224 (210) 11 σκευάζεται L τε] δὲ Di 12 καταρροφουμένη EDiD. eup. II 134 (325): ῥοφουμένη reliqui 13 κενοῖ L: eœcludit Dl: κτείνει EQDi: ἀποβάλλει D. eup. . s. δὲ om. Di καὶ om. QL)[*](14 num. cap. χπ Q : χπβ Di: ιζ E tit. περὶ θυμοξάλης HDi ἧ post θυμ. add. LQDi τὸν (ν add. E2) στόμαχον ἀσθενῆ E τὸν om. L 16 καὶ (alt) om. Spr. 17 δὲ (pr) om. QL: δὲ τὰ Spr οὕτωσ EF, 18 ἀλφίτων EDi: om. H πηγάνου addidi e DiDl γλήχους E 19 ὀλίγον] ἶσον E: partes singulas modicas Dl κοτύλας δ ἢ q E: seœ Dl 20 καὶ δξους E)17 τὸ δὲ σκιλλητικὸν ν ὄξος σκευάζεται τὸν τρόπον τοῦτον καθάρας λευκὴν σκίλλαν καὶ κατατεμών καὶ διείρας λίνῳ, ὥστε μὴ θιγγάνειν τούς τόμους ἀλλήλων, ξηράνας ἐν σκιᾷ ἐπὶ ἡμέρας τεσσαράκοντα, λαβὼν μνᾶν μίαν ἐξ αὐτῆς κάθες εἰς ξέστας ἄξους καλοῦ ιβ΄ καὶ ἔα ἐν ἡλίῳ ἡμέρας ἐξήκοντα βρέχεσθαι, πωμάσας ἐπιμελῶς τὸ ἀγγεῖον· μετὰ δὲ ταῦτα ἀνελόμενος τὴν σκίλλαν καὶ ἐκπιέσας, αὐτὴν μὲν ῥῖψον, τὸ δὲ ὄξος ὑλίσας κατάγγιζε καὶ ἀποτίθεσο.
ἔνιοι δὲ μνᾶν μίαν πρὸς 2 ὄξους ξέστας ε΄ μίσγουσιν· οἱ δὲ αὐτόθεν καθάραντες δίχα τοῦ ξηρᾶναι τὸν ἴσον σταθμὸν βάλλουσι καὶ ἐῶσι μῆνας q΄ γίνεται δὲ τὸ τοιοῦτον τμητικώτερον.
εὐθετεῖ δὲ διακλυζόμενον μὲν πρὸς οὖλα μυδῶντα, στέλ. λον καὶ στερροποιοῦν αὐτά, καὶ πρὸς ὀδόντας κινουμένους καὶ τάς περὶ στόμα δυσωδίας, ἱκανῶς ἀνασκευάζον αὑτάς, καταρροφούμενον δὲ τόν τε βρόγχον στερεὸν καὶ τυλώδη ποιεῖ καὶ τὸν ἦχον εὔτονον καὶ λαμπρὸν ἀποτελεῖ.
παραλαμβάνεται δὲ καὶ 3 πρὸς στομαχικούς καὶ δυσπεπτοῦντας καὶ ἐπιλημπτικούς, σκοτοδινιῶντας, μελαγχολικούς, ἀπηλιθιωμένους, ἔτι δὲ καὶ πρὸς ὑστερικὰς πνίγας καὶ σπλῆνας ὑπερόγκους καὶ ἰσχιάδας· ἀναλαμβάνει δὲ καὶ τοὺς λίαν ἀσθενεῖς, καὶ τὸ σῶμα ὑγιεινὸν καὶ εὔχρουν κατασκευάζει. ἐστι δἐ καὶ ὀξυδερκές, καὶ πρὸς δυσηκοίαν [*](1 SIM. Pl. XX 97 sq. XXIII 59; Col. r r XII 34; Gal. XI 377; Ps. Gal. XIV 567: Geop. VIII 42 (cf. Pall. VIII 8, 2).) [*](1 EXC. Orib. I 397 D. (τὸ δὲ—ἀποτίθεσο, δίδου—πλεῖον); Pall. VIII 8, 1 (e G. M. — Diosc); Paul. Aeg. VII 11 (167 ed. Bas ).) [*](12 SIM. D. eup. I 78 (133) — I 77 (132) — I 84 (136) — I 92 (139) — 17 eup. I 18 (103) — II 86 (296).) [*](1 num. cap. χπά Q: χπγ Di: ιη E tit, περὶ ὄξους σκιλλητικοῦ HDi: περὶ σκιλλ. ὄξους F σκιλλητικὸν libri: σκιλλιτικὸν F (in ind.), fort. recte 2 τοῦ- τον τὸν τρόπον 0rib.QDi 3 καὶ ξηράνας E 4 ἐπὶ om. L μίαν om. EDi 5 ιβ libri: ἕξ Οrib., at cf. Pall. l. s. in aceti acerrimi duodecim seœta- riis merges καὶ ἔα] ἄφες τε EDi ἡμέρας ξ ἒν ἡλίω E: ἡμέρας ἐν ἡλίῳ ζ΄ Di ἑξήκοντα L: ξ EF Paul. Aeg: ζ΄ (ut videthur) H: μ Col. Pall.: XL aut LX Dl: μῆνας ἕξ Οrib. 6 ἐμβρέχεσθαι E τὸ ἀγγ. ἐπιμελῶς Di 7 καὶ om. L ἐκπιάσας E 8 μίαν addidi e Paul. 9 ε] q ἢ θ E: quinque seœt tarios Dl καθάραντες EDi: καθαίροντες L: καθήραντες Q 10 τὸν σταθμὸν ἴσον Di 11 τμητικότερον τὸ τοιοῦτον Ε 12 μὲν addidi ex E 13 στερεοποιοῦν E πρὸς om. QDi 14 τὸ στόμα EDi στόμαχον LQ σηπεδόνας καὶ δυσω- δίας DiH2 κατασκευάζον Q αὐτήν H: om. Di 15 στερεοῖ LQDi (om. καὶ τυλ. π. Di) τυλώδη] σαρκώδη Serap. ποιιῖ om. E τὸν ἦχον post λαμπρὸν colloc. LQ 16 καὶ (alt.) om. Di 17 καὶ (alt.) om. Di ἐπιλήπτους Q post σκο- τοδινιῶντας add. τε καὶ E 18 post μελ. add. καὶ E ἀπηλιθωμένους LQ καί om. L 20 λίαν] ἄγαν E 21 δυσηκοίας EQ)
18 ὁ δὲ ἀπὸ τῆς σκίλλης ρἶνος γίνεται οὕτω· κατατεμών, ὡς εἴρηκα, τὴν σκίλλαν ξήρανον ἐν ἡλίῳ, ἔπειτα κόψον αὐτῆς μνᾶν μίαν καὶ διασήσας λεπτῷ κοσκίνῳ ἔνδησον ὀθονίῳ ἀραιῷ καὶ κάθες εἰς γλεύκους καλοῦ καὶ προσφάτου ξέστας εἴκοσι, τρίμηνόν τε ἔα βραχῆναι· μετὰ δὲ ταῦτα μετεράσας τὸν οἶνον εἰς ἕτερον ἀγγεῖον ἀπόθου περισφηκώσας ἐπιμελῶς.
2 ἔνεστι δὲ καὶ ὑγρᾷ χρῆσθαι τῇ σκίλλη ἐπιτέμνοντα αὐτὴν γογγυλοειδῶς τρόπον καὶ τὴν ὁλκὴν διπλασιάσαντα· δεῖ δὲ ἡλιάζειν ἐπὶ ἡμέρας μ΄ καὶ παλαιοῦν ἄγαν. ἔτι δὲ καὶ οὕτω σκευάζεται ὁ προειρημένος οἶνος· λαβὼν σκίλλης κεκαθαρμένης καὶ ἐντετμημένης μνᾶς τρεῖς κάθες εἰς γλεύκους καλοῦ μετρητὴν ταλικὸν καὶ πωμάσας ἔασον μῆνας ἕξ, εἶτα ὑλίσας καὶ μετεράσας ἀπόθου.
3 εὐθετεῖ δὲ πρὸς ἀπεψίας καὶ διαφθοράς τροφῆς καὶ τοὺς ἀπεμοῦντας ταύτην, ἐφʼ ὧν τε πάχος ἔγκειται στομάχῳ ἢ κοιλίᾳ, σπληνικοῖς, ἰκτερικοῖς, καχέκταις, ὑδρωπικοῖς, δυσουροῦσι, δτροφουμένοις, πνευματουμένοις, παραλυτικοῖς, σκοτωματικοῖς, ῥίγεσι χρονίοις, σπάσμασι, καταμηνίων τε ἀγωγός· [*](5 SIM. pl. XIV 106, xx 65. Col. r. XII 33; pallad. XIII 6. cf. Gal). XI 377.) [*](5 EXC. Orib. I 398 D.) [*](1 ἐνσταγῆναι Di post ἐγχυματίζηται add τις E καὶ καθόλου δὲ] καθόλου τε E καὶ om. H: post δὲ coll. LF δὲ om. Di 2 πάντα E ἑλκώσεων HDi post ἐντός add. καὶ κεφαλαλγιῶν καὶ νευρικῶν Di, superscr. H2 δίδοται Di 3 ἡμέραν] ἑκάστην προσαύξων DiE2 (ρος et ων in ras.) 4 β EF διδόασιν πίνειν E ἢ om. Orib. E πλείω Οrib.) [*](5 num. cap. χπβ΄ Q: χπδ Di: ιθ E tit. περὶ ρἴνου τοῦ ἀπὸ σκίλλης Η : οἶνος ἀπὸ σκίλλης F: περὶ οἴνου σκιλλητικοῦ Di οῖνος σκιλλητικὸς E οὕτω QLDi: οὕτως E 6 κόψον L: κόψας reliqui 7 μίαν) α Di 8 καταθὲς L 9, κ HEDi ἔασον ἐμβρέχεσθαι E: ἔασον βραχῆναι Di μεταρράσας QL: μετάρας Ε :μεταβαλὼν Di 10 περισφικώσας Q 11 ὑγρᾷ τῇ σκίλλῃ QDi ἐντέμνοντας E: ἐπιτέμ- νοντα reliqui γογγυλίδος τρόπον Di 12 τρόπον add. QL: τὸν τρόπον E: de- levi διπλασιάσαντας E 13 καὶ (alt.) om. L οὕτως E 14 ἐντετμημένης καὶ κεκαθαρμένης QDi 15 γ EDi 16 καὶ μῆνας ἕξ (q F) ἔασον πωμάσας QDi διυλίσας 0rib, fort. recte 17 ἀποτίθου E 19 ἀψεμοῦντας E ἐν κοιλίᾳ παράκειται ἢ στομάχῳ EDi 20 ἰκτερικοῖς post. ὑδρωπικοῖς coll. QLDi, at cf. Dl spleniticis et ictericis et cacecticis prestat effectum καὶ καχέκταις HDi καὶ ὑδρωπικοῖς HDi δυσουριῶσιν H 22 ῥίγεσι χρονίοις σκοτωματικοῖς QEDi τε] δὲ L)