De alimentorum facultatibus

εὔδηλον οὖν, ὅτι τοιαῦτα τὴν φύϲιν ὄντα τὴν ἀναδιδομένην τροφὴν ἐξ ἑαυτῶν οὔτ’ εὔχυμον ἔχει καὶ παχεῖαν, εἰϲ αἵματοϲ μελαγχολικοῦ γένεϲιν ἐπιτήδειον, ὥϲπερ καὶ πρόϲθεν εἴρηται περὶ τῆϲ φακῆϲ. ἀλλ’ ἐκείνῃ μὲν ἀγαθὰ πολλὰ πάρεϲτι, τούτοιϲ δ’ οὐδὲν τῶν ἐκείνηϲ ἀγαθῶν ὑπάρχει.

τό γε μὴν ὄνομα τοῦ βίκου παρ’ ἡμῖν μὲν πάνυ ϲύνηθέϲ ἐϲτι καὶ μόνωϲ οὕτωϲ ὀνομάζεται, παρὰ δὲ τοῖϲ Ἀττικοῖϲ ἴϲωϲ ἄρακοϲ ἢ λάθυροϲ ἐκαλεῖτο.

Ἐν μὲν τοῖϲ πυροῖϲ αἶραι πολλάκιϲ εὑρίϲκονται πολλαί· κατὰ δὲ τὰϲ κριθὰϲ γίγνονται μέν, ἀλλ’ ὀλίγαι, πολὺϲ δ’ ὁ καλούμενοϲ | αἰγίλωψ ἐν αὐταῖϲ, ὅταν δυϲτυχήϲωϲι κατὰ τὴν πρώτην αὔξηϲιν ἢ γένεϲιν.

ὁ δ’ ἐμὸϲ πατήρ, ἐν παρακμῇ τῆϲ ἡλικίαϲ φιλογέωργοϲ γενόμενοϲ, ἔϲπειρέ ποτε καὶ πυροὺϲ καὶ κριθάϲ, ἀκριβῶϲ ἐκλέξαϲ αὐτῶν ἅπαν ὅϲον ἑτερογενὲϲ ἐμέμικτο ϲπέρμα, χάριν τοῦ γνῶναι ϲαφῶϲ, εἰ κατὰ μεταβολὴν αὐτῶν ἡ γένεϲιϲ γίγνεται ταῖϲ αἴραιϲ τε καὶ τοῖϲ αἰγίλωψιν ἢ φύϲιν ἰδίαν ἔχει καὶ ταῦτα τὰ ϲπέρματα. γεννηθέντων δ’ ἅμα τοῖϲ καθαροῖϲ ϲπέρμαϲιν αἰρῶν μὲν πολλῶν κατὰ τύχην ἐν τοῖϲ πυροῖϲ, ὀλίγων δ’ ἐν ταῖϲ κριθαῖϲ, ἀλλ’ αἰγίλωποϲ δαψιλοῦϲ, ἐπεχείρηϲε καὶ τῇ τῶν ἄλλων ϲπερμάτων βαϲάνῳ τὸν αὐτὸν τρόπον. εὖρεν οὖν κὰν τοῖϲ φακοῖϲ ἐκ μεταβολῆϲ αὐτῶν γεννωμένουϲ ἀράκουϲ τε τοὺϲ ϲκληροὺϲ καὶ ϲτρογγύλουϲ καὶ πελεκίνουϲ, ἄβρωτα ϲπέρματα, τὴν δ’ ἀπαρίνην οὐ μόνον ἄβρωτον, ἀλλὰ κἀν τῷ φύεϲθαι περιπλεκομένην τοῖϲ φυτοῖϲ τῶν φακῶν ἄγχουϲάν τε καὶ πνίγουϲαν αὐτὰ καὶ καταϲπῶϲαν, ὥϲπερ ἡ ὁροβάγχη τοὺϲ ὀρόβουϲ.

ταῦτα μὲν οὖν πάνυ μοχθηρὰ ϲπέρματα. τὸ μελάμπυρον δὲ καλούμενον ἐκ μεταβολῆϲ μὲν καὶ αὐτὸ γεννᾶται τῶν πυρῶν, ἀπολείπεται δὲ πάμπολυ τῆϲ ἐν ταῖϲ αἴραιϲ κακίαϲ. εὖρε δὲ καὶ κατ’ ἄλλα ϲπέρματα τοιαύταϲ τινὰϲ γιγνομέναϲ μεταβολάϲ. ὅθεν ἐκέλευϲε τοὺϲ χρωμένουϲ αὐτοῖϲ ἐκλέγειν ἄπαν τὸ μοχθηρόν, ὅταν εἰϲ χρῆϲιν ὑγιεινὴν ἄγηται τὰ ϲπέρματα, καὶ μὴ καταφρονεῖν, ὥϲπερ οἱ ταῖϲ δήμοιϲ ὑπηρετούμενοι ϲιτοποιοί

μοχθηρᾶϲ γέ τοί ποτε γενομένηϲ ἀγωγῆϲ ἔτουϲ αἶραι πάμπολλαι κατὰ τοὺϲ πυροὺϲ ἐγεννήθηϲαν, ἃϲ οὐκ ἀκριβῶϲ οὔτε τῶν γεωργῶν

οὔκουν ἀμελεῖν προϲήκει τοῦ καθαρὰ ποιεῖν ἅπαντα τὰ πρὸϲ ἐδωδὴν παραϲκευαζόμενα ϲπέρματα, γιγνώϲκονταϲ, εἰ καὶ τῆϲ καθ’ ἑκάϲτην ἡμέραν βλάβηϲ οὐκ αἰϲθανόμεθα διὰ βραχύτητα, τὸ γ’ ἀθροιζόμενον ἐξ αὐτῆϲ χρόνῳ πλείονι φανερὸν γενήϲεϲθαί ποτε.

Ἐπειδὴ τρεφόμεθα μὲν ἀπό τε φυτῶν καὶ ζῴων, ἤρξαντο δ’ ἀπὸ τῶν Δημητρίων ὀνομαζομένων ϲπερμάτων οἱ πρὸ ἐμοῦ πάντεϲ ἐν τῇ περὶ τῶν ἐδεϲμάτων διδαϲκαλίᾳ, διότι χρηϲιμώτατον ἐν αὐτοῖϲ τὸ τῶν ἄρτων ἔδεϲμα, διὰ τοῦτο. κἀγὼ περί τε πυρῶν καὶ κριθῶν καὶ τιφῶν ὀλυρῶν τε καὶ πρὸϲ τούτοιϲ ἔτι τῶν ὀνομαζομένων ὀϲπρίων καὶ χεδροπῶν ἐν τῷ πρώτῳ λόγῳ διελθὼν ἐϲκοπούμην. εἶτ’ ἐπὶ τὰϲ ἄλλαϲ ἐν τῷδε τῷ λόγῳ μεταβῆναι προϲήκει τροφάϲ, | ὅϲαϲ ἀπὸ φυ- τῶν ἔχομεν, εἶτ’ ἐπὶ τὰϲ ἀπὸ τῶν ζῴων, ὅϲαι χρηϲιμώτεραι τοῖϲ ἀνθρώποιϲ εἰϲί·

καὶ γὰρ καὶ τοῦτο λόγον ἔχειν ἐδόκει. καί τινεϲ οὐ διὰ πάντων τῶν ὁμογενῶν διεξελθόντεϲ οὐδὲ τὰϲ ἀπὸ τῶν φυτῶν τροφᾶϲ ἁπάϲαϲ ἐφεξῆϲ τοῖϲ Δημητρίοιϲ ϲπέρμαϲι διδάξαντεϲ ὑπὲρ ἐκείνων ἀεὶ πρότερον ἐποιήϲαντο τὸν λόγον, ὅϲα χρηϲιμώτερα τοῖϲ ἀνθρώποιϲ ἐϲτί. φαίνεται γοῦν τά τε χοίρεια κρέα καὶ τὰ τῶν ἐρίφων τε καὶ αἰγῶν καὶ μόϲχων καὶ βοῶν καὶ προβάτων, οὐδὲν δ’ ἤττον αὐτῶν ὅϲα θηρεύουϲιν ἐν τοῖϲ ὄρεϲιν οἱ κυνηγέται, πολλὴν χρείαν τοῖϲ ἀνθρώποιϲ παρεχόμενα, καθάπερ γε καὶ τῶν πτηνῶν πολλὰ καὶ τῶν ἐνύδρων.

εἶτ’ ἐννοήϲαϲ ἕκαϲτον γένοϲ ἐνὶ βιβλίῳ περιληφθῆναι ἀδύνατον ὄν, οὐ μέγα τὸ διάφορον ὑπέλαβον εἶναι, τῶν ὑπολειπομένων ἐδεϲμάτων ἐπὶ

τὰ μὲν ἐν τῷ πρώτῳ γράμματι ϲιτία ϲπέρματα φυτῶν ἦν ἅπαντα· ἅπαντα· νυνὶ δ’ ἀπὸ τῶν καρπῶν ἄρξομαι, διορίϲαϲ πρότερον αὐτῶν τὰ ϲπέρματα, καὶ μάλιϲθ’ ὅτι πολλοῖϲ ἔδοξε διαφέρειν οὐδὲν ἢ καρπὸν εἰπεῖν ἢ ϲπέρμα. τὰ μὲν οὖν ἤδη λελεγμένα ϲπέρματα βραχύ τι καρπῶν διαφέρει, τῶν δὲ νῦν εἰρηϲομένων καρπῶν οὐκ ὀλίγον ἀφέϲτηκε. καρπὸϲ μὲν γάρ ἐϲτι ϲυκῆϲ τὸ ϲῦκον, ἡ δ’ ἐν αὐτῷ κεγχραμὶϲ ϲπέρμα ϲυκῆϲ, ὥϲπερ γε καὶ τῆϲ ῥαγὸϲ ὅληϲ οὔϲηϲ ἀμπέλου καρποῦ μόνον ἐϲτὶ τὸ γίγαρτον ἀμπέλου ϲπέρμα. κατὰ ταὐτὰ δ’ ἀπίου τε καὶ μηλέαϲ ὁ μὲν καρπὸϲ ἄπιόν τε καὶ μῆλόν ἐϲτι, τὸ δὲ ϲπέρμα τρεῖϲ ἢ τέτταρεϲ ἐν μέϲοιϲ αὐτοῖϲ κόκκοι.

τί δεῖ λέγειν ἐπὶ κολοκυνθῶν τε καὶ ϲικύων, ὅϲοι τε πέπονεϲ αὐτῶν εἰϲι καὶ ὅϲοι μή, τῶν τ’ ἄλλων ἁπάντων, ὅϲα τοιαῦτα; πάμπολυ γὰρ ἐν αὐτοῖϲ ὁ ϲύμπαϲ καρπὸϲ τοῦ ϲπέρματοϲ διαφέρει. κυάμου δὲ καὶ θέρμου καὶ δολίχου καὶ φακῆϲ ὅϲα τ’ ἄλλα τὸ τῶν ϲπερμάτων ἀμφίεϲμα λοβὸν ἔχει, τὸ μὲν ἐξ ἀμφοῖν ϲυγκείμενον ὁ καρπόϲ ἐϲτιν, ἡ πλείϲτη δὲ μοῖρα τῆϲ ὅληϲ οὐϲίαϲ ἐν τοῖϲ ϲπέρμαϲιν. ἐϲθίεται δὲ τῶν μὲν ἄλλων ϲχεδὸν ἁπάντων, ὅϲα διῆλθον ἐν τῷ πρώτῳ λόγῳ, μόνον τὸ ϲπέρμα, τῶν δολίχων δὲ μόνων ὅλοϲ ὁ καρπόϲ, ἔϲτ’ ἂν ὤϲιν ἔτι χλωροί· ξηρανθέντων γὰρ ἄχρηϲτοι τοῖϲ ἀνθρώποιϲ οἱ περιέχοντεϲ τὰ ϲπέρματα γίγνονται λοβοί. κυάμων δ’ οὐδ’

εἰκότωϲ οὖν ἔφην ὑπὸ πολλῶν ὀνομάζεϲθαι λοβούϲ, οὓϲ ἔνιοι φαϲηόλουϲ καλοῦϲιν, ἐπειδὴ μόνων αὐτῶν ἐδώδιμοϲ ὁ λοβόϲ ἐϲτιν. ἀλλὰ περὶ μὲν τῆϲ τούτων δυνάμεωϲ εἴρηται πρόϲθεν, ὥϲπερ γε καὶ ὅτι τὸ τῶν δολίχων ὄνομα κατὰ τούτων ἡγοῦμαι φέρειν ἐνίουϲ τῶν παλαιῶν. οἱ δὲ καρποὶ τῶν φυτῶν ἀπὸ τῶν δένδρων εἰϲὶ καὶ τῶν κηπευομένων λαχάνων, ἐν οἷϲ καταλέγουϲιν ἔνιοι τῶν ἰατρῶν τούϲ τε πέποναϲ καὶ τοὺϲ | μηλοπέποναϲ καὶ τὰϲ κολοκύνθαϲ, ἀφ’ ὧν καὶ πρώτων ἄρξομαι τῆϲ ἐν τῷδε τῷ γράμματι διδαϲκαλίαϲ.

Ὥραν ἔτουϲ ὀνομάζουϲιν οἱ Ἕλληνεϲ ἐκεῖνον τὸν καιρόν, ἐν ᾧ μεϲοῦντι τὴν τοῦ κυνὸϲ ἐπιτολὴν γίγνεϲθαι ϲυμβαίνει. χρόνοϲ δ’ ἐϲτὶν οὗτοϲ ἡμερῶν τετταράκοντα μάλιϲτα. κατὰ γοῦν τοῦτον τὸν χρόνον ἅπαντέϲ εἰϲιν οἱ ὡραῖοι καλούμενοι καρποί, τινὲϲ μὲν ἤδη παρακμάζοντεϲ, ἔνιοι δ’ ἀρχόμενοι, τινὲϲ δ’ ἀκμάζοντεϲ ἢ μετὰ τὴν ἀκμὴν ἢ πρὸ αὐτῆϲ. ὡραίουϲ δ’ αὐτοὺϲ ὀνομάζουϲιν, οὐχ ὅτι μόνον κατὰ τὸν ώριϲμένον γίγνονται χρόνον, ἀλλ’, ὡϲ οἶμαι, διορίζειν βουλόμενοι τῶν εἰϲ ἀπόθεϲιν ἐπιτηδείων· ἐπεί τοι καὶ πυροὶ καὶ κριθαὶ καὶ πάνθ’ ὅϲα κατὰ τὸ πρὸ τούτου. γράμμα διῆλθον, ἐπέτειόν τε καὶ θερινὴν ἔχει τὴν γένεϲιν, ἀλλ’ οὐ διαφθείρεται ταχέωϲ, ὥϲπερ αἱ κολοκύνθαι καὶ τὰ ϲυκάμινα πέπονέϲ τε καὶ μηλοπέπονεϲ καὶ περϲικὰ καὶ τἆλλα ὅϲα τοιαῦτα. καὶ γὰρ εἰ ϲκελετεύοντεϲ αὐτά τινεϲ ἀποτίθενται, φυλάττοντεϲ εἰϲ τὸν χειμῶνα, μεταβάλλει καὶ οὕτω τὴν ἀρχαίαν φύϲιν | ἅπαντα

ἔνιοι γοῦν τῶν κολοκυνθῶν κενοῦντεϲ τὸ ϲπέρμα κἄπειτα τὴν οἷον ϲάρκα ξηράναντεϲ ἀποτίθενται μὲν εἰϲ τὸν χειμῶνα, χρῶνται δ’ αὐτῷ πάντα μᾶλλον ἢ ταῖϲ κολοκύνθαιϲ αὐταῖϲ. ἄχυλοί τε γὰρ γίγνονται καὶ ξηραὶ καττύμαϲι παραπλήϲια μᾶλλον ἥ τινι τῶν ἐδωδίμων καρπῶν. οὐ μὴν ἐπί γε πυρῶν καὶ κριθῶν ὅϲα τ’ ἄλλα Δημήτρια ϲπέρματα πρὸϲ τοὐναντίον ἡ φύϲιϲ ἐν ταῖϲ ἀποθέϲεϲιν ἐξίϲταται· μένει γὰρ ἅπαντα τοιαῦτα ταῖϲ οὐϲίαιϲ, ὁποῖα κατὰ τὸ θέροϲ εὐθὺϲ ἐξ ἀρχῆϲ ἦν τελειωθέντα.