Quaestiones Convivales

Plutarch

Plutarch. Plutarchi Chaeronensis Moralia, Vol. IV. Vernardakēs, Grēgorios N., editor. Leipzig: Teubner, 1892.

ὑπολαβὼν δʼ ὁ Γλαυκίας ἔφη πρῶτον μὲν ἔν τε δόγμασι καὶ νόμοις ἔν τε συνθήκαις καὶ ὁμολογίαις κυριώτερα τὰ δεύτερα[*](δεύτερα Turnebus: δὲ ὕστερα) νομίζεσθαι καὶ βεβαιότερα τῶν πρώτων· δεύτεραι δʼ ἦσαν αἱ δι Ἀγαμέμνονος ὁμολογίαι τέλος ἔχουσαι θάνατον, οὐχὶ ἧτταν τοῦ κρατηθέντος. ἔπειτʼ ἐκείνη μὲν λόγοις, αὗται δὲ καὶ μεθʼ ὅρκων εἵποντο καὶ προσῆσαν ἀραὶ τοῖς παραβαίνουσιν, οὐχ ἑνὸς ἀνδρὸς ἀλλὰ πάντων ἀποδεχομένων καὶ συνομολογούντων· ὥστε ταῦτα[*](ταύτας W) γεγονέναι κυρίως ὁμολογίας, ἐκείνας δὲ μόνας προκλήσεις. μαρτυρεῖ δʼ ὁ Πρίαμος, μετὰ τὰ ὅρκια τοῦ ἀγῶνος ἀπιὼν, καί,

  1. Ζεὺς μέν που τό γε οἶδε καὶ ἀθάνατοι θεοὶ ἄλλοι,
  2. [*](Hom. Γ 308)
  3. ὁπποτέρῳ θανάτοιο τέλος πεπρωμένον ἐστίν·
ᾔδει γὰρ ἐπὶ τούτοις τὰς ὁμολογίας γεγενημένας· διὸ καὶ μετὰ μικρὸν ὁ Ἕκτωρ φησὶν
ὅρκια μὲν Κρονίδης ὑψίζυγος οὐκ ἐτέλεσσεν·
[*](id. H 69)ἀτελὴς γὰρ ἔμεινεν ὁ ἀγὼν, καὶ πέρας ἀναμφισβήτητον οὐκ εἶχε μηδετέρου πεσόντος. ὅθεν ἔμοιγε
δοκεῖ μηδʼ ἀντινομικὸν[*](μηδέν τι νομικόν mei) γεγονέναι τὸ ζήτημα, ταῖς δευτέραις ὁμολογίαις τῶν πρώτων ἐμπεριεχομένων ὁ γὰρ ἀποκτείνας νενίκηκεν, οὐ μὴν ὁ νικήσας ἔκτεινεν. συνελόντι[*](συνελόντι Turnebus: ἀλλʼ ἔχοντι) δʼ εἰπεῖν, Ἀγαμέμνων οὐκ ἔλυσε τὴν τοῦ Ἕκτορος πρόκλησιν ἀλλʼ ἐσαφήνισεν, οὐδὲ μετέθηκεν ἀλλὰ προσέθηκε τὸ[*](τὸ] τὸν mei) κυριώτατον, ἐν τῷ κτεῖναι[*](κτεῖναι] κλῖναι vel κλίναι iidem) τὸ νικῆσαι θέμενος· αὕτη γάρ ἐστι νίκη παντελής, αἱ δʼ ἄλλαι προφάσεις καὶ ἀντιλογίας ἔχουσιν, ὡς ἡ παρὰ Μενελάου μήτε τρώσαντος μήτε διώξαντος. ὥσπερ οὖν ἐν ταῖς ἀληθιναῖς ἀντινομίαις οἱ δικασταὶ τῷ μηδὲν ἀμφισβητήσιμον ἔχοντι προστίθενται, τὸν ἀσαφέστερον ἐάσαντες οὕτως ἐνταῦθα τὴν ἀπροφάσιστον καὶ γνώριμον τέλος[*](τέλους iidem) ἄγουσαν ὁμολογίαν βεβαιοτέραν χρὴ καὶ κυριωτέραν νομίζειν, ὃ δὲ μέγιστόν ἐστιν, αὐτὸς ὁ δοκῶν κρατεῖν, οὐκ ἀποστὰς φυγόντος οὐδὲ παυσάμενος, ἀλλὰ πανταχόσε φοιτῶν ἀνʼ ὅμιλον[*](ἀνόμιλον iidem)
εἴ που ἐσαθρήσειεν Ἀλέξανδρον θεοειδέα
[*](Hom. Γ 450) μεμαρτύρηκεν ἄκυρον εἶναι καὶ ἀτελῆ νίκην[*](τὴν νίκην Duebnerus), ἐκείνου διαπεφευγότος· οὐδʼ[*](οὐδʼ W: οὖν) ἠμνημόνει τῶν ὑπʼ αὐτοῦ διειρημένων[*](em. Doehnerus: εἰρημένων),
  1. ἡμέων δʼ ὁπποτέρῳ θάνατος καὶ μοῖρα τέτυκται,
  2. τεθναίη, ἄλλοι δὲ διακρινθεῖτε τάχιστα.
  3. [*](Hom. Γ 101)
διὸ ζητεῖν μὲν ἀναγκαῖον ἦν αὐτῷ τὸν Ἀλέξανδρον,
ὅπως ἀποκτείνας συντελέσῃ τὸ τοῦ ἀγῶνος ἔργον· μὴ κτείνας δὲ μηδὲ λαβὼν οὐ δικαίως ἀπῄτει τὸ νικητήριον. οὐδὲ γὰρ ἐνίκησεν, εἰ δεῖ τεκμήρασθαι τοῖς ὑπʼ αὐτοῦ λεγομένοις, ἐγκαλοῦντος τῷ Διὶ καὶ τὰς ἀποτεύξεις ὀδυρομένου[*](ὀδυρομένους mei)·
  1. Ζεῦ πάτερ, οὔ τις σεῖο θεῶν ὀλοώτερος ἄλλος·
  2. ἦ τʼ ἐφάμην τίσασθαι Ἀλέξανδρον κακότητος,
  3. νῦν δέ μοι ἐν χείρεσσιν ἄγη[*](χείρεσσʼ ἐάγη Homerus Γ 365) ξίφος, ἐκ δέ μοι ἔγχος
  4. ἠίχθη παλάμηφιν ἐτώσιον, οὐδʼ ἔβαλόν μιν
αὐτὸς γὰρ ὁμολογεῖ μηδὲν εἶναι τὸ διακόψαι τὸ ἀσπίδιον καὶ λαβεῖν ἀπορρυὲν τὸ κράνος, εἰ μὴ βάλοι[*](Problemata antea continuata disiunxit W) μηδʼ ἀποκτείνειε τὸν πολέμιον.

ἐκ τούτου σπονδὰς ἐποιησάμεθα ταῖς Μούσαις, καὶ τῷ Μουσηγέτῃ Ἀπόλλωνι παιανίσαντες συνῄσαμεν τῷ Ἐράτωνι πρὸς τὴν λύραν ἐκ τῶν Ἡσιόδου τὰ περὶ τὴν τῶν Μουσῶν γένεσιν. μετὰ δὲ τὴν ᾠδὴν Ἡρώδης ὁ ῥήτωρ ἀκούετʼ[*](ἀούειν mei) ἔφη ὑμεῖς

οἱ τὴν Καλλιόπην ἀποσπῶντες ἡμῶν, σὺν τοῖς βασιλεῦσιν αὐτὴν παρεῖναί φασιν[*](φασιν] φησιν sc. Ἡσίοδος Madvigius. cf. Theog. 80: ἡ γὰρ καὶ βασιλεῦσιν ἅμʼ αἰδοίοισιν ὀπηδεῖ), οὐκ ἀναλύουσι[*](ἀναλυουσι] ἀναλογοῦσι mei) δήπου συλλογισμοὺς οὐδʼ ἐρωτῶσι μεταλλάττοντας[*](μεταλλάττοντας W: μεγάλα εἰπόντας), ἀλλὰ ταῦτα πράττουσιν ἃ ῥητόρων ἐστὶ καὶ πολιτικῶν ἔργα. τῶν δʼ ἄλλων ἥ τε Κλειὼ τὸ ἐγκωμιαστικὸν προσάγεται· κλέα γὰρ ἐκάλουν τοὺς ἐπαίνους· ἥ τε Πολύμνια τὸ ἱστορικὸν ἔστι γὰρ μνήμη πολλῶν· ἐνιαχοῦ δὲ καὶ πάσας[*](πάσας] πλάσας mei)·, ὥσπερ ἐν λείῳ[*](ἐν λείῳ] ἓν τέλειον Doehnerus. Mihi in mentem venit ἐν Δίῳ, aliis alia, sed nihil certum), τὰς Μούσας Μνείας καλεῖσθαι λέγουσιν. ἐγὼ δὲ μεταποιοῦμαὶ τι καὶ τῆς Εὐτέρπης[*](τῆς Εὐτέρπης] τῆς τερπῆς (aut τῇ lac. 3 τερπὴς Vd) mei)· εἴπερ, ὥς φησι Χρύσιππος, αὕτη[*](αὕτη Grafius) τὸ[*](τὸ Turnebus: τὶ vel τι) περὶ τὰς ὁμιλίας ἐπιτερπὲς εἴληχε καὶ κεχαρισμένον. ὁμιλητικὸς[*](ὁμιλητικὸς] ὁμιλητὴν· καὶ mei) γὰρ οὐδὲν ἧττον ἢ δικανικὸς ὁ ῥήτωρ καὶ συμβουλευτικός· αἱ γὰρ ἕξεις ἔχουσι[*](αἱ γὰρ λέξεις ἔχουσι (malim ἔχουσί τι) καὶ συμβουλίας καὶ συνηγορίας W) καὶ εὐμενείας καὶ συνηγορίας καὶ ἀπολογίας· πλείστῳ δὲ τῷ ἐπαινεῖν χρώμεθα καὶ τῷ ψέγειν, ἐν τούτοις οὐ[*](οὐ] ὧν mei) φαύλων οὐδὲ μικρῶν τυγχάνοντες, ἂν τεχνικῶς τοῦτο πράττωμεν ἂν δʼ ἀπείρως καὶ ἀτεχνῶς, ἀστοχοῦντες· τὸ γάρ
  1. ὦ πόποι, ὡς ὅδε πᾶσι φίλος καὶ τίμιός ἐστιν[*](Hom. κ 38)
  2. ἀνθρώποις
---[*](lac. indicavit W quam ipse supplet verbis οὐ βασιλεῦσι ῥήτορσι; malim: οὐδενὶ τῶν ἄλλων (aut οὐ βασιλεῦσι) δημηγόρΟΙΣ (aut πολιτιΚΟΙΣ)) δὲ μᾶλλον, ὡς τὸ περὶ[*](τὸ περὶ] τῷ ἀέρι mei) τὰς ὁμιλίας εὐάρμοστον ἔχουσι, πειθὼ[*](καὶ πειθὼ W) καὶ χάριν οἶμαι προσήκειν.

καὶ ὁ Ἀμμώνιος οὐκ ἄξιον ἔφη σοι νεμεσᾶν, ὦ Ἡρώδη, καὶ πλείῃ[*](καὶ πλείῃ *: καὶ πειε aut καὶ παίειν cf. Hom. λ 359) χειρὶ τῶν Μουσῶν ἐπιδραττομένῳ· κοινὰ[*](κοινὰ κἑ] vid. p. 644c) γὰρ τὰ φίλων. καὶ διὰ τοῦτο πολλὰς ἐγέννησε Μούσας ὁ Ζεύς, ὅπως ᾖ πᾶσιν ἀρύσασθαι τῶν καλῶν ἀφθόνως· οὔτε γὰρ κυνηγίας πάντες οὔτε στρατείας οὔτε ναυτιλίας οὔτε βαναυσουργίας, παιδείας δὲ καὶ λόγου δεόμεθα πάντες

εὐρυεδοῦς ὅσοι καρπὸν αἰνύμεθα[*](ib. ἀννύμεθα mei) χθονός
[*](Bergk. 3 p. 388 vs. 17) ὅθεν Ἀθηνᾶν μίαν καὶ Ἄρτεμιν καὶ Ἥφαιστον ἕνα, Μούσας δὲ πολλὰς ἐποίησεν. ὅτι δʼ ἐννέα[*](ὅτι δʼ ἐννέα] 'continuavi cum prioribus. Vulgo bis verbis initium fit Problem XIV' W) καὶ οὐκ ἐλάττους οὐδὲ πλείους, ἆρʼ ἂν[*](ἆρʼ ἂν *: ἄρα) ἡμῖν φράσειας; οἶμαι δέ σε πεφροντικέναι φιλόμουσον οὕτω καὶ πολύμουσον ὄντα.τί δὲ τοῦτο σοφόν; εἶπεν ὁ Ἡρώδης· πᾶσι γὰρ διὰ στόματός ἐστι καὶ πάσαις ὑμνούμενος ὁ[*](ὁ M) τῆς ἐννεάδος ἀριθμός, ὡς πρῶτος ἀπὸ πρώτου περισσοῦ τετράγωνος ὢν καὶ περισσάκις περισσός, ἅτε δὴ τὴν διανομὴν εἰς τρεῖς ἴσους λαμβάνων περισσούς. καὶ ὁ Ἀμμώνιος ἐπιμειδιάσας ἀνδρικῶς[*](post ἀνδρικῶς add. vid. ἔφη) ταυτὶ διεμνημόνευσας· καὶ πρόσθες αὐτοῖς ἔτι
τοσοῦτον, τὸν ἀριθμὸν ἐκ δυεῖν τῶν πρώτων κύβων[*](κύβων] addidi post πρώτων) συνηρμόσθαι μονάδος καὶ ὀγδοάδος, καὶ καθʼ ἑτέραν αὖ πάλιν σύνθεσιν ἐκ δυεῖν τριγώνων, τριάδος καὶ ἑξάδος ὧν ἑκάτερος καὶ τέλειός ἐστιν. ἀλλὰ τί ταῦτα ταῖς Μούσαις μᾶλλον ἢ τοῖς ἄλλοις θεοῖς; προσῆκεν, ὅτι Μούσας ἔχομεν ἐννέα, Δήμητρας δὲ καὶ Ἀθηνᾶς καὶ Ἀρτέμιδας οὐκ ἔχομεν; οὐ γὰρ δήπου καὶ σὲ πείθει τὸ Μούσας γεγονέναι τοσαύτας, ὅτι τοὔνομα τῆς μητρὸς αὐτῶν ἐκ τοσούτων γραμμάτων ἐστίν. γελάσαντος δὲ τοῦ Ἡρώδου καὶ σιωπῆς γενομένης, προὔτρεπεν ἡμᾶς ἐπιχειρεῖν ὁ Ἀμμώνιος.