History of the Peloponnesian War

Existimatis enim vos sociis tantum imperare; ego vero pronuntio de duobus elementis in usum datis, terra et mari, alterum totum in vestra maxime potestate esse, et quoad nunc tenetis et si longius progredi voletis; nec ullus est vel rex, vel alia gens earum, quas nunc vivunt, quae vos cum prapsenti classis apparatu navigantes prohibere possit.

Itaque non per aedificiorum et agri usum, quibus quasi magnis quibusdam rebus vos privatos putatis, potentiam hanc stare apparet; neque vos decet dolore potius rerum istarum tangi, quam hortulum eas et elegans aliquod divitiarum ludibrium prae potentia illa existimare, et id amissum vilipen-dere, atque intelligere, libertatem quidem, si eam fortiter retineamus et conservemus, haec facile recuperaturam, sed aliorum imperio si paruerimus, reliquas etiam fortunas, quas jam possidemus, ut fere fit, imminutum iri, et neutra in re nos debere a majoribus nostris degenerare; qui res istas non ab aliis acceptas, sed suis laboribus partas retinuerunt, et praeterea conservatas nobis tradiderunt (turpius autem est rebus, quas possidemus, privari, quam in quaerendo rem infeliciter gerere), sed adversus hostes ire non solum cum fidentia, sed etiam cum contemptione.

Gloriatio enim etiam ex felici imperitia vel alicui ignavo innascitur, contemptio autem, si quis et consilio se adversariis superiorem esse confidit; id quod nobis adest.

Et audaciam vel in aequali fortunae conditione firmiorem reddit prudentia, si subest elatus animus, et spei minus fidit, qua; vim suam in rebus angustis exserit, sed consilio ex iis, quae praesto sunt, ducto, cujus certior est providentia.

« Decet vos dignitati, quam respublica propter imperium habet, qua vos omnes gloriamini, opem ferre et aut labores non subterfugere, aut ne honores quidem consectari; neque existimare, de una tantum re, de libertate aut servitute, certamen esse, sed et de imperio amittendo, et de periculo ob offensas in imperio contractas impendente.

A quo ne discedere quidem vobis amplius licet, si quis forte vestrum in hoc quoque propter rerum praesentium terrorem negotia detrectando virum bonum agit; nam ut tyranni-dem hoc imperium jam tenetis, quod occupare quidem videtur injustum, deponere vero periculosum.

Atque celerrime hujusmodi homines et si ceteris persuaserint, urbem perdant, et si forle inter se alicubi liberi civitatem incolant; otii enim studium, nisi*cum agendi studio sit conjunctum, servari non potest, neque id in civitate principatum obtinente utile est, sed in subdita, ad agendam tutam servitutem.

« Vos vero neque ab hujusmodi civibus transversi agamini, neque mihi succensete cum quo vos et ipsi bellum gerendum censuistis, licet hostes bello illato fecerint ea, quas illos facturos esse verisimile erat, quia vos ipsis parere noluistis, accideritque praeter ea, quae exspectabamus, morbus hic, res profecto, quae una omnium spera superarit. Atque propter eam scio ex aliqua parte me in longe majora vestrum odia incurrisse, immerito, nisi etiam quum aliquid praeter vestram exspectationem feliciter gesseritis , mihi tribuetis.

Atque ferre oportet mala, quae a numinibus accidunt, necessario, quae ab hostibus, fortiter; haec enim et antea in hujus civitatis more posita erant; nunc vero videte ne apud vos prohibeantur.

Sciatis autem maximum nomen hanc urbem habere apud omnes mortales propterea, quod rebus adversis non cedat, plurimosque milites ac labores bello impenderit, eamque maxima potentia ad hoc usque tempus potitam esse, cujus apud posteros in aeternum , etiam si forte nunc damnum fiat (natura enim comparatum est, ut omnia decrescant), memoria relinquetur, quod Graeci plurimorum Graecorum imperium obtinuerimus, et gravissima bella, tum adversus universos, tum adversus singulos, sustinuerimus, urbemque rerum omnium copia

Quanqnam haec is quidem, qui segnes est, vituperabit, sed qui est agendi studiosus, ipse quoque armuhhilar; si quis vero non possideat, invidebit.

Ceterum ut invisi et graves in praesentia essent, omnibus contigit, quotquot alteri alteris imperare voluerunt; qui Tero maximarum rerum gratia suscipit invidiam, is quidem reele consulit. Odinm enim non diu durat, sed et praesens splendor et gloria in posteram perpetuo celebranda relinquitur.

Vos igjtor et quod in reliquum tempus honestam faturam est, animo prospicientes, et quod in prapseoti non inhonestum est, praesenti animorum alacritate utrumqoe quaerite, neque ullum caduceatorem ad Lacedaemonios mittatis, neque significationem detis, vos praesentibus incommodis premi: nam qui in calamitatibus animo minimam afflictantur, et re ipsa plurimam resistunt, hi et civitatium et privatorum omnium sunt praestaotissimi.