Commentarii in Apocalypsin

Victorinus, Saint, Bishop of Poetovio

Victorinus Saint, Bishop of Poetovio. Victorini Episcopi Petavionensis Opera (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 49). Haussleiter, Johann, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1916.

Nam et per Esaiam ita testatus est spiritus sanctus: tamquam fumus lucis in ignem ardentem omni [*](5 cf. p. 138, 2 sq. ciuitas] cf. Apoc. 21, 2 9 Gen. 13, 14 10 Gen. 15, 18 11 Gen. 13, 15; cf. Irenaei aduersus haereses V 32, 2: Sic ergo et promissio dei quam promisit Abrahae firma perseuerat; dixit enim etc. (sequitur Gen. 13, 14. 15 et Gen. 15, 18) 13 Ps. 71 (72), 8 17 aequari] cf. Esai. 40, 4 18 cf. Ps. 71 (72), 6 21 Esai. 4, 5 ) [*]( 4 subditionem A; de ui nominis cf. Hebr. 5, 8 cod. Claromont.: didicit.. subditionem = jjjiaitev rJjv unaxo-rjv 6 nichil A 10 id est, quod post usque praebet A, transposui 11 egipti A 12 deinde] Quid agit spiritus sanctus A in mg. 14 a mari addidi aquilonis scripsi coll. p. 139, 1, lenonis A 15 fenicis A 16 sirie A maiores A, maioris T (cf. p. 139, 2) 19 in circuitu = ta ZY wixXo) (cf. Esai. 4, 5: jcavxa ta TCep;xuxXa>) 20 Esiam A in textu, Esaias add. A in mg. Itajprctestatus A 21 omni scripsi (cf. ndo-rj rg δόξη LXX), omnis A )

149
150
gloria contegetur; et alio loco ait: inluminare. Hierusalem; uenit enim tua lux et gloria domini tibi orta est. non enim sol inluminabit tibi (die neque. luna tibi) nocte; erit enim tibi dominus deus tuus lumen aeternum. et Dauid ait: et erit firmamentum in terrasuper cacumina montium, et exaltabitur super Libanum fructus eius, et florebunt de ciuitate tamquam faenum terrae. Danihel autem dixit lapidem sine manibus excisum percussisse statuam habentem quattuor in se — id est aurum et argentum, aeramentum et ferrum et in nouissimo testum — et ipsum lapidem, postquam statuam in puluerem redegerat, factum esse montem magnum, implens totam terram et ipse regi interpretatus est somnium et ait: tu es, inquit, aureum caput et gens tua. surget, inquit, regnum aliud humilius te, et tertium regnum erit, quod dominabitur totae terrae. quartum autem regnum durissimum et fortissimum tamquam ferrum. quod domat omnia et omnem arborem excidit. et in nouissimo tempore, inquit, tamquam testum ferro [fol. 2P] mixtum miscebuntur homines et non erunt concordes neque consentanei. et in illis temporibus suscitabit dominus deus regnum aliud, quod suscipient, inquit, sancti summi dei regnum. et [*]( 1 Esai. 60, 1. 19. 20 5 Ps. 71 (72), 16 8 cf. Dan. 2, 34. 35 13 Dan. 2, 38-40 18 Dan. 2, 40: omnem arborem excidit = uav oEvopov ev.v.07sti»v LXX (aliter Theodotion) 19 Dan. 2, 43 21 Dait. 2, 44 22 Dai;. 7, 18 23 Dan. 2, 44 ) [*]( 1 contegetur scripsi, contegitur A et alio loco] de hierusalem celestem dic (— dicit) A in mg. 3 illuminabit A die neque luna tibi om. A propter homoeoteleuton 4 erit enim scripsi, enim erit A 5 aeternum] Dauid A in mg. 7 florebunt] Visio danielis A in mg. 11 testum (= testam) A, cf. Georges, Wortformen p. 680 12 implens accus. neutr., quasi saxum, non lapidem scripsisset Victorinus totam terram] interpretatio somnii A in mg. 15 et] est A tertium] de tercio regno A in mg. 16 terrae] de quarto A in mg. 18 excidit scripsi, excidet A 19 ferro scripsi, ferrum A 21 in illis scripsi, michi A )
151
152
regnum hoc alia gens non indagabit; namque deus percutiet et indagabit omnia regna terrae, et ipsud manebit in perpetuum.

Huius regni mentionem meminit et Paulus ad Corinthios dicendo: oportet eum regnare, donec ponat inimicos suos sub pedibus sibi. in hoc regno dicturi sunt sancti: exultaui, quemadmodum audiuimus. in eodem regno inueniet integram fidem seruantes, quos dicit stetisse supra mare uitreum. habentes citharas et fialas, id est super baptismum suum stabiliter constitisse et confessionem suam in ore habentes ibi exultaturos.

In hoc regno promisit seruis suis dicendd: quisquis reliquerit patrem aut matrem uel fratrem et sororem meinominiscausa, centum partibus multiplicatam recipiet mercedem et nunc, et in futurum uitam aeternam possidebit. in hoc regno, qui fraudati sunt in bonis propter nomen domini, etiam omnibus sceleribus et carceribus necati multi — sed ante aduentum domini prophetae sancti lapidati necati secati sunt —, \'accipient solatium suum\', id est coronas ac diuitias caelestes. in hoc regno promisit se dominus redditurum pro annis, quibus \'comedit lucusta et bruchus et [fol. 22r] corruptela\'. in hoc seruabitur creatio uniuersa et recondita in se bona iussu dei eructabit. hic accipient sancti \'pro aeramento aurum et pro ferro argentum et lapides [*]( 5 I Cor. 15, 25 7 cf. Apoc. 19, 7 8-11 cf. recens. Hieronymi p. 137, 9-12 8 Apoc. 15, 2 12 Matth. 19, 29; cf. Irenaei adu. haereses libri V c. 33, 2: centuplum accipiet in hoc saeculo et in futuro uitam aeternam hereditabit 18 cf. H2bl\'. 11, 36. 37 et Commodiani carmen apolog. u. 221: Esaiam serraut, lapidant Hieremiam erecti 19 cf. Luc. 16, 25 21 cf. Ioel 2, 25 23 cf. Apoc. 20, 13 24 cf. Esai. 60, 17 ) [*](2 regna terrae scripsi, regnature A 3 imperpetuum A 4 mentionem] Paulus ad Corinthios A in mg. mentionem meminit = fj.ve(av jj.ifj.vrjay.si 11 more Aml, in ore m2 14 causam A multiplicatis A 18 necati multi scripsi, necatos multos A 21 rediturum A 22 corruptelia A 23 accipientes A 24 aeramento scripsi, aeramen A )

153
154
pretiosos\'. hoc loco \'transferet ad eos diuitias maris et uirtutes gentium\'. in hoc regno (sacerdotes domini dicentur ministri dei\', quomodo dicuntur sacrilegi. in hoc regno \'bibent uinum et unguentur unguento et tradentur in laetitiam\'.