Commentarii in Apocalypsin

† Nam mille ann orum regnum non arbitror esse terrenum: [*]( 20, 6 ) aut si ita sentiendum est, completis annis mille regnare desinunt. sed ut mei sensus capacitas sentit. proferam. denarius numerus decalogum significat. et centenarius uirginitatis coronam ostendit. qui enim uirginitatis integrum seruauerit propositum et decalogi fideliter praecepta impleuerit et impuros mores uel [*]( 1 cf. Augustinum c. 8 p. 444 1. 11-14: nam paulo post dicit, quod solutus diabolus seductas gentes toto orbe terrarum adtrahet in bellum aduersus eam, quorum hostium numerus erit ut harena maris 3 cf. Apoc. 20, 8 4-9 eundem textum praebet Augustinus c. 8 p. 444 l. 14-20; ipse quoque addit: sed hoc iam ad iudicium nouissimum pertinet 10 hoc loco in archetypo crucis signum positum esse suspicor, a quo usque ad uoluminis finem. quae sequuntur Hieronymus se addidisse in prologo confessus est; cf. p. 15, 1. simile Hieronymi de regno mille annorum iudicium legimus in commentariorum in Danielem libro c. 7: sancti nequaquam habebunt terrenum regnum, sed caeleste: cesset ergo mille annorum fabula (XXV 534 M) ) [*]( 1 solutus] soluendus erit S diabolus] add. et S seducturus HMS gentes] add. in I terrarum] add. et S 2 abstrahet F in om. S bello IKM eam] ecclesiamg 3 uelud F harenaJ1 4 Et ascend... lin. 9 pertinet hic add. (P omissa particula p. 145, 10-147, 10, post ingrediuntur stagnum (p. 147, 10) S super] strpra F et Augustinus 6 a deo] ad eum F sed et IKS, sed HlII, et g 8 pseudopvopheta scripsi, pseudoprophetam F, pseudoprophetae cet. et om. FHg nocte et die H 9 iain] etiam F hoc etiam ad iud. pertinet nouissimum H, cuius codicis testimonium hoc loco finitur 1O-1-!7, 10] hanc Hieronymi expositionem praebet post uerba ad iudicium p. 139, 4 T (= TCB) et post uerba mille annis p. 141, 5 S, om. <1> 10 nam om. S terrenum T et Biuinus, terminum CB, aeternum S 12 proferri CB denarius] quoniam denarius CB 13 et om. CB 15 et] add. contra CB inipuros] feros S ) [*]( XXXXIX. Victorinus Pet. ) [*]( 10 )

Et post modicum tellus reddit sanctorum qui dudum quieue- rant corpora: inmortale cum aeterno rege suscipientes regnum, qui non solum corpore uirgines sed et lingua et cogitatione, exultaturos cum agno demonstrat.

Ciuitatem uero quam dicit quadratam auro et [*]( 21,16— 22, 2 ) pretiosis resplendere lapidibus et plateam stratam et flumen per medium et uitae lignum ex utraque parte faciens fructus XII per XII menses et solis [*]( 2 cf. Apoc. 20, 6 4 cf. ibid. 20, 2 6 cf. ibid. 20, 7 10 cf. ibid. 20, 10 13 cf. p. 140, 9 16-153, 3 cf. Beatum p. 566 et 567 ) [*]( 1 ingulauerit S 2 uerus S 4 apud eum recte CB uero om. CB 6 solui] add. et S 8 uirginitas regnat] uirginitatis decus est S adueniente] regni aduenienti (adueniendi g) S 10 eo] add. igneum S ingrediuntur S 11 reddet e, reddita TF, reddita est IKMS scm T, sancta utique FIKMS que IK, in qua S 12 corpora] add. uirginea S inmortalem TF inmortale .. rege] cum immortali rege atternum S suscipient g 13 quos CB uirgineo CB cogitatione] add. pariter inuiolabiliter (se add. g) a nequitia tutauerunt (quos add. g) S 14 exultaturi sunt cum gaudio magno IKM demonstrat] add. permanere S 16 Et ciuitas in quadro posita est praemittit g uero ciuitatem IK uero om. g 17 splendere CB stratam] sanctam g ) [*]( 10* )

Et quia dicit in ciuitate solem non esse necessa- [*]( 21, 23 ) rium, euidenter ostendit creatorem luminum inmaculatum fulgere in medio eius, cuius splendorem nullus poterit sensus cogitare nec lingua proloqui. ex quattuor partibus por- [*]( 21, 13. 21 ) tas dicit ternas esse, positas ex singulis margaritis: quattuor arbitror esse uirtutes: prudentiam, fortitudinem, iustitiam, temperantiam, quae inuicem sibi haerent et dum mutuo miscentur duodenarium efficiunt numerum.

Portae uero duodecim: apostolorum esse credimus nu- [*](21, 21 ) merum, qui in quattuor uirtutibus ut pretiosae margaritae fulgentes iter sanctis — lumen doctrinae suae — manifestantes ad ciuitatem sanctorum ingredi faciunt, ut de conuersatione eorum angelorum laetetur chorus. non posse claudi portas: [*]( 21, 25 ) euidenter ostenditur nulla contradicentium tempestate apostolorum doctrinam superari. etiam fluctus gentium et hereticorum insana superstitione dum ad fidem ueram furiunt, superatae eorum spumae dissoluuntur, quia petra Christus est, a quo et per quem ecclesia fundata nullis fluctibus insanientium [*]( 17 cf. I Cor. 10, 4 ) [*]( 2 lumen g inmaculatum om. CB 3 potuerit S, poterat IK 4 ex] quod ex S 5 terraenas F positas .. arbitror esse om. CB propter homoeoteleuton positis I 6 uirtutes] add. uidelicet S 7 quae] quem T 9 portas CBg credimus om. IK 10 in om. 1K ut] et T( 1> 11 fulgentiae TF, fulgentibus S iter TS, et IK, inter eet. sanctos CBMg 12 ad om. S sanctorum T23, sanctam IKM, eelestem S ut de] unde © 13 letentur chori CB posse] add. autem S portae TKM, om. F 14 contradictionum 33 15 doctrina separari TF post separare (separari g) add. a rectitudine S etiam T, etiamsi cet. fluctu IK et] uel CB 1G insana] uanae S superstitione TI58, superstitionem K, superstitiones MS, superstitio CB dum om. S a fide uera 23, a fide CB ad fidem .. furiunt] contra fidem eorum ueram insurrexerint S furiunt scripsi. fuerant T, fuerint FMa, fuerit CB, om. IK superatae scripsi, superati TFIKIIIS, superata CB, separati 58 17 eorum om. g spumae] ut spumae CBg dissoluantur 1K, dissoluentur g 18 fundata scripsi, firmata CB, fundatur cet. post fundatur add. ideoque S )