Commentarii in Apocalypsin

[Mulier autem fugit in solitudinem et datae sunt illi duae[*]( 12, 6. 14 )alae illius aquilae magnac.J Mulierem autem uolasse in [*]( 5 cf. Ioh. 8, 44 9 cf. pag. 119, 3-12 11 cf. pag. 119, 16-121, 1 ) [*](1 desunt propter folium deperditum (cf. not. ad p. 89, 15) in D uerba omnes gentes usque ad p. 115, 12: ante tamen de proximis nerbis confer apparatum criticum p. 95, 3 quae] qui FH, quia S certant in signo scripsi, cenant in simman (= in sema?) T, cernunt in summam FH, cernit (ceruis g) insurgere 8, dimicaturae CB Antichristi] add. turbas et S sanctos scripsi, istos TFHS, sitos M 2 statuendae CB sunt (pr.)] add. ct eas gladium TCB, gladiis e alterutrum aduerbialiter = inuicem uel mutuo, cf. Archiv fur lat. Lexikographie VII p. 373 sqq. casuri FH (itidem legendum est in app. crit. p. 95 lill. 7), casuro T 3 Vidi .. rufus add. (II quod autem TX, qui CB ait illum T, illum dicit X 4 russei TS, rosei CBa, rubei g operis] add. illum CB, illius e fructus TX. futurum CB 5 fuit om. CB fuitj add. ut dominus ait S 6 debitum FIK uerum] add. etiam S cladibus scripsi, gladiis 0 obitibusque fJ, obicibusque X, obicibus T, ac uitiis CB 8 Habens .. septem add. (I> 9 Romanorum S et om. IK priore IK dicemus H, dicimus FM, diximus IKS, didicimus T 10 ante cornua add. et X tempore om. H 11 eiusdem CB eosdem] add. dicit ut g tractauimus K, monstrabimus F post tractabimus expositionem uersuum 4 a et 4 b intermittunt Sg, cf. p. 117, 1-8 et p. 107, 18-109, 8 12 Mulier... magnae add. X alae duae II 13 illius om. Fg mulierem . , p. 113, 1 deserto om. X mulier TCB )

[Et misit serpens ex ore suo post mulierem aquam ltelut[*]( 12, 15 )flumen, ut eam eo flumine auferret.] Aquam quam emisit de ore suo serpens: iussu suo exercitum sequi eam significat. [et adiuuit mulierem terra et aperuit os suum et absor- [*]( 12, 16 ) buit illud flumen, quod draco emisit ex ore szco.J aperuisse os suum terram et deuorare aquas uindictam de per- • sequentibus manifestat. hanc igitur licet parturientem significet, postea partu edito fugientem ostendit, quia non uno tempore utraque sunt facta. Christus enim quod natus est, scimus [*]( 3 cf. Apoc. 7, 4 et 14, 1. 3 6 Luc. 21, 21 10 cf. pag. 99, 12-20 ) [*]( 1 desertum e auxilium FIKMg duum scripsi, duarum F, donum cet. 2 eccl. illam cath.] mulierem illam ecclesiam catholicam IK 3 credituri FH, crediture M 4 Heliae (est datiuus)] ad praedicationem Eliae g caeterorum T uiuum] unum IKM 5 inueniet H aduentu CBHg dici T sed] sic e 6 fugient THIKM iu] ad H montes Heg post montes statim exhibet et collecti eant H 7 fuerit TS ad] in IK 8 nuntiantur FH 10 qui cum illo fuerit] enoch. o fuorit I illo] eo CB propheta om. IKM 11 Et.. auferret add. X emisit S ex ore suo om. F aquam om. I 12 eo] in illo F, a H et Beatus p. 405 aqua e quam emisit] enim misit H 13 exercitum sequi eam (eam sequi CB) Y, populum qui persequantur (-atur g, -ebatur IK) eam X 14 et... ex ore suo add. X iuuit IK 15 misit IKM exj de IK 16 terram (terra H) os suum CBH terra TFHS deuorasse MS, absorbuisse IK 16 persequentibus scripsi, praesentibus O 17 manifestat scripsi, manifestam CB, -um Tt -um est HIKM, -atum est F parientem 1K 18 ostendit IKS, ostendet F, ostendat cet. quia] tamen CB 19 facta sunt CBIK quod] ex quo CB scimus] add. sed S ) [*]( XXXXIX. Victorinus Pet. ) [*]( 8 )

Deinde ait: [factum est proeliunt in caelo: Michael et angeli [*]( 12, 7-9 ) eius pugnabant cum dracone, et draco proeliatus est et angeli eius, et non ualuerunt neque inuentus est eorum locus etiamnunc in caelo. et proiectus est draco ille magnus, serpens antiquus, proiectus est in terram.] factum est bellum in caelo: Michael et nuntii eius pugnauerunt cum dracone, et draco pugnauit et nuntii eius, et non est inuentus ei locus iam in caelo. et iactatus est draco magnus, anguis antiquus, iactatus in terram. hoc est initium Antichristi. ante tamen oportet praedicare Heliam et pacis tempora esse, et postea consummato triennio et sex mensibus praedicationis Heliae iactari eum de\' caelo, ubi habuit potestatem ascendendi usque ad illud tempus, et angelos refugas uniuersos. sic et Antichristum de inferno suscitari Paulus apostolus ait: nisi prius uenerit discessio et apparuerit homo peccati, filius perditionis et aduersarius, qui se eleuabit super omne quod nominatur deus aut quod colitur. [*]( 1 cf. Apoc. 12, 14 14 eum (id est draconem magnum) Hieronymus pro Antichristum posuit, cf. in Daniel. c. 7 (XXV 531 M): ne eum (id est Antichristum) putemus iuxta quorundam opinionem uel diabolum esse uel daemonem, sed unum de hominibus, in quo totus satanas habitaturus sit corporaliter cf. Hiob 1, 6 et Zach. 3, 1 17 II Thess. 2, 3. 4 ) [*]( 1 autem fugiat] aufugiat S 2 esse] est Hill 3 factum .. in terram add. X ante factum add. et H 4 pugnabant] proeliabantur FH cum Vulg. draco om. 1 5 eorum om. S etiamnunc] amplius Hg cum Vulg. 6 in caelo] add. etiamnunc H ille draco I 7 terra FHIlJI factum .. lin. 11 in terram om. X 8 pugnauerunt.. lin. 9 nuntii eius om. CB propter homoeoteleuton 11 iactatus om. CB terra T 12 post Antichristi lacuna codicis D desinit, cf. p. 111, 1 et esse tempora pacis H 13 et] ac S consummatis g sex] VII\' IK 14 in praedicatio (-one g) Sg Heliae] add. tunc S, etiam g iactare IK habuerat g 15 illum T,Fml 17 ait] dicit IK prius] primum IK discessio] om. HIK, dissensio S 18 filius] add. dicitur F 19 eleuat ut T, eleuat CB, eleuauit FHS nominatur aut quod colitur deus IKM 20 qaod om. F ) [*](8* )

\'[Et cauda eius trahit tertiam partem stellarum caeli et misit [*]( 12, 4 a ) illas in terram.] Quod autem dicit dra-conis caudam traxisse tertiam partem stellarum, bifarie hoc accipitur. multi enim arbitrantur tertiam partem hominum credentium posse eum seducere; sed quod uerius intellegi debeat, angelorum sibi subditorum, cum adhuc princeps esset, cum \'descenderet constitutionem suam\', tertiam partem seduxisse. ergo quod superius dicebamus, ait apocalypsis: et stetit super are- [*]( 12, 18 ) nam maris.

Et uidi de mari ascendentem bestiam similem [*]( 13, 1. 2 ) pardo: regnum illius temporis Antichristi cum uarietate gentium et populum commixtum significat. pedes tamquam [*]( 13, 2 ) ursi, fortis et spurcissimae bestiae; duces pedes eius dixit. os eius tamquam ora leonum, inquit, est, id est ad sanguinem armatum. os enim eius iussio illius est et lingua, quae ad nihil loquendum processura est nisi ad sanguinem effundendum. [*]( 6 cf. Iudas u. 6 8 cf. pag. 115, 14-16 ) [*](1 capitis XII u. 4 a expositionem post tractabimus (p. 111, 11) ponunt 89 Et.. in terram add. X trahit (= cooet) FH, traxit IKM, trahebat 8, habebat g caeli] de celo H mittebat F 2 eas IK cum Vulg. dicit om. IK 3 stellarum] add. caeli Ii\' bifariam S accipi potest g, intelligitur F 5 quod om. e 6 subditorum] subiectorum CB transcenderet CB 7 constitutionem suam T, de -one sua Dm2, om. (II eduxisse T 8 apocalipsin F et.. maris om. X arena T, harena D 11 uidit T de mari best. asc. CB, asc. best. de mari IKM, best. asc. de mari III 13 commixtum populum IK pedes] et pedes eius (1) 14 ursiJ ursus II, uasi D, uasis CB fortes 1K pedes duces eius g dixit] intellegendi sunt S 15 os eius] et os eius (eius os IK) X tamquam leonum IK, tamquam leonem Ii\' inquit est om. X ad om. IK 16 armatum ad s. II enim om. S iussio] uisio TCB 17 nihilum DeHg, nichilum CBM, nihilo F loquendum scripsi, loqui TIK, aliud S, om. cet. 18 fundendum IK )

[IIabcns capita septem.] Capita septem septem mon- [*]( 17, 9-10 ) tes sunt, in quibus mulier sedet: id est ciuitas Romana. et reges septem sunt: quinque ceciderunt, unus est, alius nondum uenit; et cum uenerit, breui tempore erit. et bestiam quam uidisti de septem est [*]( 17, 8. 11 ) et octaua est. intellegi oportet tempus, quo scriptura apocalypsis edita est, quoniam tunc erat Caesar Domitianus. ante illum autem fuerat Titus frater illius et Vespasianus pater. Vitellius, Otho, Galba. hi sunt \'quinque qui ceciderunt\'; \'unus exstat\'. sub quo scribitur apocalypsis, Domitianus scilicet. (alius nondum uenit\': Neruam dicit. (et cum uenerit, breui tempore erit\'; biennium enim non impleuit. et bestiam [*]( 17, 8. 11 ) quam uidisti, inquit, de septem est: quoniam ante istos reges Nero regnauit. et octaua est, ait, modo cum illa [*]( 17, 11 ) aduenerit, computans loco octauo. et quoniam in illo est consummatio, adiecit: in interitum uadit. nam decem reges [*]( 17, 12 ) accepisse regalem potestatem, cum ille mouerit ab oriente aut mittetur ab urbe Romana cum exercitibus suis. haec [*]( 119, 1-121, 5 exstant apud Beatum p. 438 et 439 ) [*]( 1 Habens add. <1», Habens capita septem add. S 3 quinque] quia quinque H, quinque qui 1K 4 alius] et alius g aduenit F breui tempore erit] modico (-um M) tempore oportet eum perseuerare II) 5 et bestia quae (qui F) erat et non est et ipsa octaua est (I) cum Vulg. bestiam TS, bestia cet. quam audisti ait S 6 scriptura om. II, scripta g 7 edita] aedificata FII 9 Vitellius, Otho, Galba scripsi, uitellius et galba TIKM cum Beato p. 438, et uitellius galba H, uitae illius F, otho uitellius et galba S, galba otho et uitellius on; eius recensionis quae nomen Otho omittit auctor inter quinque reges qui ceciderunt Neronem numerauisse uidetur, quem de septem regibus fuisse lin. 13 sq. legimus hi] isti 533 qui om. T 10 scripta est S, scripta 93 12 enim om. T<b implebit IKM bestiam TD, bestia cet. 13 est] add. et IKM 14 illa aduenerit] uenerit IK 15 computans T, computas CBF, computa DII, amputas S, computatur 93, conputari M, conputare I, conputare debes K et om. S illum TIK, illa F 16 uadet g 17 cum] quam H 18 aut] ait S mittitur YIKM ad urbem Romam H Roma eS )