Historiae Adversum Paganos

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

qui continuo omnibus bellis ac tumultibus domi forisque conpressis pacem totius Orbis pronuntiauerunt et Ianum geminum obseratis cohiberi claustris sexto demum ipsi post Vrbem conditam cemsierunt. iure enim idem honos ultioni passionis Domini inpensus est, qui [*]( AVCTORES g 8 usque ad uectos sec. Tacitum Hist. ut uid. § 9 usque ad consuerunt sec. Tacitum Hist.; cf. Oros. 7, 3 § 7 ) [*]( EXPILATORES 6 Vespasianus — 9 triumphos adhibuit Seuerus Chron. p. 442 ) [*]( 1 indeus B* iudeos D || tunc bello in ras. m. 1 D || pre|fuit ex corr. add. m. 1 D || et om. D 2 praedicatum D 3 undecies mi (mi ilico del.) P **decies B undecias D 4 iudeorum R1D || diuersas D || conditionibus B 5 disperas (s m. 1) D || nonaginta milia] D LXL mil- P XL milia (u m. ant.) B nonagenta milia H nongenta milia 0 doooc W cocc T 6 uespanianus R\' 7 iudeis R1D 8 trecentus uiginti D occxx P cccxx (os et i fort. non a m. 1) 9 triumphus (t s. s. m.1) D || conditin e (tin e eras.) D || in id] PBW (IN sic in ras. m. 2 B) ad id DGM1TOX2 id K ad M1 || temp D 10 expectaculum D || uno (o ex ũ al. m.) B huno D 12 qui ( s. s. m. 1) D 13 tumultisbus (s prior ilico deL) P || compressis Ral.14 pronuntiauit PB (corr. m. 3 B) pronunciauit D || et ianum] eoianum D || obse*ratis (eras. c) D || cobebere D 15 consuerunt R1 16 ultionia PB (8 erasa in B) ulcionis D || impensus Rs-)

462
etiam natiuitati fuerat adtributus.

tunc deinde sine ullis bellorum tumultibus in inmensum respublica Romana prouehitur: siquidem Achaia Lycia Rhodus Byzantium Samus Thracia Cilicia Commagene tunc primum redactae in prouincias Romanis iudicibus legibusque paruerunt.

Nono autem imperii eius anno tres ciuitates Cypri terrae motu corruerunt et Romae magna pestilentia fuit.

Vespasianus autem in uilla propria circa Sabinos nono anno principatus sui profluuio uentris est mortuus.

Anno ab Vrbe condita DCCCXXVIII Titus, segregatis a numero principum Othone et Vitellio ab Augusto octauus, biennio post Vespasianum regnauit. cuius tanta tranquillitas in imperio fuit, ut nullius omnino sanguinem in republica administranda fudisse referatur.

et tamen tunc Romae orto repente incendio plurimae aedes publicae concrematae sunt. abruptum tunc etiam Bebii montis uerticem magna profudisse incendia ferunt torrentibusque flammarum uicina regionis cum urbibus hominibusque delesse.

Titus cum ingenti omnium luctu in eadem uilla, qua pater eius, morbo absumptus est. [*]( AVOTORES § 10 Achaia-prouincias liier. 2090 (non Eutrop. 7,19 aut Sueton. Vesp. 8) § 11 nono—corruerunt Eus. Hier. 2093* || Romae —fuit Eus. 2093 § 12 Hier. 2094 (cf. codd. AM) aut Eutr. 7, 20 § 13 octauus-regnauit Hier. 2095 || cuius-referatur sec. Eutropium 7, 21 ut uid. § 14 Hier. 2096s et 20950 § 15 Eutrop. 7, 22 ) [*]( 1 attributus R* 2 imensum D immensum R3 3 achagia D || bizantium D ]| samus PDR1 sam m. 3 in sam R || thratia B tracia D; Thracia pro trachia uel tracbea (ut h. l. corr. Scaliger ad Eus. p. 200) eodem quo Hier. eiusque auctor Eutropius errore Orosius; Suetonio Eutropii auctori trachia recte restituit Turnebus 4 cilitia R om. D || tum υ n redacti D 6 cybri D 9 mortuus est v 10 octingentissimo uicessimo octauo D 11 urn- P vm- (us m. 2 add.) R 12 nespasianum (alt. 8 in ras. m. 2) P uespa*sianum (eras. s m. 2) R 14 referatur (ra ex corr. add. m. 1) D 16 bebii] R1 bibii PR1D Vesuuii corr. v || profu*disse (n er.) P 17 ferunt] DR (sic fert R) fertur P || torrentibusque] eademque turrentibus D 18 luctu omnium PR 19 **absumptus (er. ab) D absumtus P )

463

Anno ab Vrbe condita DCCCXXX Domitianus Titi frater, ab Augusto nonus, fratri successit in regnum. qui per annos xv ad hoc paulatim per omnes scelerum gradus creuit, ut confirmatissimam toto Orbe Christi Ecclesiam datis ubique crudelissimae persecutionis edictis conuellere auderet.

is in tantam superbiam prolapsus fuit, ut dominum sese ac deum uocari scribi colique iusserit. nobilissimos e senatu inuidiae simul ac praedae causa alios palam interfecit, alios in exilium trusit ibique trucidari imperauit. libidinis intemperantia quidquid cogitari potest, fecit. plurimas Vrbis aedes destructis populi Romani rebus extruxit.

bellum aduersum Germanos et Dacos per legatos gessit pari reipublicae pernicie, cum et in Vrbe ipse senatum populumque laniaret et foris male circumactum exercitum adsidua hostes caede conficerent.

nam quanta fuerint Diurpanei Dacorum regis cum Fusco duce proelia [*]( AVCTORES § 1 Domitianus-regnum Hier. 2097* || qui - creuit Evtrop. 7, 23 § 2 is in tantam—iusserit Hier. 2107\' et 2102, fort. etiam Sueton. Dom. 13 (scribi) || nobilissimos — imperauit Eutrop. 7, 23, Sueton. Dom. 10, Hier. 2099\'.2109" || libidinis-fecit sec Sueton. Dom. 22 || plurimas - extruxit Hier. 2105\' § 3 et § 4 „Cornelius Tacitus" Hist. ) [*]( EXPILATORES 6 tantam snperbiam uid. adhibuisse lordanis Chron. 235 D2 ) [*]( 1 octingentissimo trecensimo D || domicianus RD 2 ngusto R\' agusto D 4 eclesiam P (non R) ecclesiae D || datis (is in b. ras. m. 2) P 5 in marg. -u. m. 1 (perlinet ad alteram persecuti- Fåe.-5. onem); item 12 § 3 III, 15 § 4 IIII, 17 § 4 -u-, 19 § 1 uI., 21 § 2 -Z- H Θ i uII., 22 § 3 uIII., 28 § 6 -uIII.,, 25 § 13 x P j| conu*ellere (ex conuullere ut uid. m. 2) R 7 e*se natu (er. s) D 10 quicquid R3 || plurima DKMH || seddis tructis\'D sed destructis KMH || aedes] sedes G1 J| destructi P1B\' 11 ex*truxit (er. 8 m. 3) R extrucxit D || aduersus PR || germanus (s 8. 8. m. I) D 12 dagos D || per legato, om. D || pa.ri (er. t) B || pernici*e (er. a) P pernice (i 8. 8. m. 3; ę in e rad. corr.) B || cũ et in urbe (haec excepta c in ras. m. 1) D 14 exertum D || assidua R3 || confioerit D 16 dinrpanei (i fin. in ras. m. ut uid. D P diuranei (i fin. in ras. m. 1) D )

464
quantaeque Romanorum clades, longo textu euoluerem, nisi Cornelius Tacitus, qui hanc historiam diligentissime contexuit, de reticendo interfectorum numero et Sallustium Crispum et alios auctores quamplurimos sanxisse et se ipsum idem potissimum elegisse dixisset. Domitianus tamen prauissima elatus iactantia, sub nomine superatorum hostium de extinctis legionibus triumphauit.