Historiae Adversum Paganos
Orosius, Paulus
Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.
namque ubi copia pugnandi faota est, exercitus Romanus oppressus impetu Numantinorum terga conuertit; sed increpatione et minis obiectantis sese consulis manuque retinentis tandem indignatus in hostem rediit et quem fugiebat fugere conpulit. difficilis tunc in relatu fides: Numantinos et fugauere et fugientes uidere Romani.
linde quamuis Scipio, quia praeter spem acciderat, laetatus et gloriatus esset, tamen ultra bello aduersum eos audendum non esse professus est.
itaque Scipio insistendum inopinatis prouentibus censuit, urbem ipsam obsidione conclusit, fossa etiam circumdedit, cuius latitudo pedibus decem, altitudo uiginti fuit.
ipsum deinde uallum sudibus praestructum crebris turribus conmuniuit, ut, si qua ab erumpente hoste in eum [*]( EXPILATORES 1 per—3 uicit compilauit Paulus 87 11 namque—15 conpulit et 16 unde-21 circumdedit excerpsit Paulus 90 not. lin. 5-91 not. Un. 2 ) [*]( 1 haec quattuordecim — suorum in ras. m. 1 D || XIIII B; item B, n Florus 9, 18, 8 || milib:∗∗∗∗∗∗∗ (eras. fort. manorum) R 2 quadragesta D XL R 8 affecit BD || afriganus D 4 spaniam D H ilico se v || nt om. B 5 hoc] LD id Rv || hominum om. D 6 otio D || adque B* || anima D 7 aliquandin DR2 8 militum D || acolis B 9 aetatis D 10 propemodo D || haac D 18 inde a -patione denuo superstes P || obiectantisese L || obietantis R1 15 fagere] fngise D || cο̃∗pulit (5 ex o, eras. n) B 16 fngauere] fugixe D 17 occi-derat R1 18 bello] LDB probante h bellum PRfsh 19 ino∗pinatis B 20 concludet P* concludit (t s. 8. m. 1) B 21 decim D 22 xx. D || sudibus (s m. 2, ex p ?) B || crebria] areby D 23 communhiit PB commonuit D || eo D )
Numantia autem in tumulo sita haud procul a flumine Durio tria milia passuum ambitu muri amplexabatur; quamuis aliqui adserant eam et paruo situ et sine muro fuisse:
unde credibile est, quia hoc spatii cura alendorum custodiendorumque pecorum uel etiam exercendi ruris commodo cum bello premerentur incluserint, ipsi arcem paruam natura munitam obtinentes; alioquin tantam paucitatem hominum tam amplum urbis spatium non munire magis quam prodere uidebatur.