Historiae Adversum Paganos

nomen adsumpsit Cosconius proconsule sortitus Illyricum, protrita subactaque Delmatia Salonas, urbem florentissimam, post biennium tandem expugnauit et cepit.

Anno ab Yrbe condita DCLXXVIIII Lucullo et Cassio consnlibus gladiatores septuaginta et quattuor Capuae a lude Cn. Lentuli diffugerunt : qui continuo ducibus Crixo et Oenomao Gallis et Spartaco Thrace Vesuuium montem occupauerunt; unde erumpentes Clodii praetoris, qui eos obsidione cinxerat, castra expugnarunt, ipsoque in fugam acto cuncta in praedam auerterunt.

inde per Consentiam et Metapontum circumducti, ingentia breui agmina collegerunt. nam Crixo decem milium multitudo, Spartaco autem triplex tunc numerus fuisse refertur. Oenomaus enim iam in superiore bello fuerat occisus.

itaque [*]( AVCTORES § 92 Isauros - adsumpsit Eutrop. 6, 3 § 23 Eu- trop. 6, 4 cap. 24 § 1 Lucullo - § 3 Liuius 95 (§ 1 cf. Periocha) ) [*]( EXPTLATORES 10 Vesuuium-14 collegerunt exscripsit Paulus 131 16 itaque—p. 345, 1 miscerent exscripsit, 2 matronae—3 necauerat perperam expressit Paulus 131 ) [*](1 dicionem] LPD, ditionem R deditionem B 2 per taurum om. D 3 iteneris R1 || tri**ennio R || quo bellum] quae bello D 4 assumpsit R3 || coscunius D H proconsul PB* proconsul R1 || yllyricum P ylliricum R 5 sub∗actaque (er. i) B || dalmatia PjRD 6 ∗et oepit B 7 annum JD || ·sescentensimo septuagensimo npno L sexcentissimo nono (sic) D n conss L cons B 8 LXX et mt. PR (idem numerus in Periocha et ap. Eutr.) sexaginta (-enta D) et quattoor LD ||capae PR* 9 gn. L gnei PBD || diffagarant R1 || crixo] LD Oryxo PB || ynomao PRD aenomao L 10 sparthaco LPRD (c in ras. m. 2 R) || thrace ne Buuium (race ue m ras. m. 1) D || uisubium PR 11 cinczerat Ra 12 expugnauerunt PRDB 13 uerterunt v 14 agmine PR || colligerunt LB || cryxo PR crisso D. || x- militum (·Χ· in ras. et t add, m. 2) R || decim D x P 15 sparthaco LPR (c in ras. m. 2 R) || fertur PRD || ynomaus PB i noma uos (i radendo ex B ut uid.) D )

deinde consnles Gellius et Lentulus aduersum eos cum exercitu missi, quorum Gellius Crixum acerrime pugnantem proelio oppressit, Lentulus a Spartaco superatus aufugit. post etiam conlatis frustra ambo consules copiis, accepta graui clade, fugerunt. dehinc C. Cassium proconsulem idem Spartacus oppressum bello interfecit.

itaque exterrita Ciuitate non minore propemodum metu, quam sub Hannibale circa portas fremente trepidauerat, senatus Crassum cum legionibus consulum nouoque supplemen to militum misit.

is mox ut fugitiuorum pugnam iniit, sex milla eorum interfecit, nongentos uero cepit. inde priusquam ipsum Spartaoum ad caput Silari fluminis castra metantem bello adgrederetur, Gallos auxiliatores eius Germanosque superauit, e quibus xxx milia hominum cum ipsis ducibus occidit.

nouissime ipsum Spartacum disposita acie congressum maximasque cum eo fugitiuorum copias perculit. nam sexaginta milia eorum caesa, [*]( AVCTORES§ 4 et § 5 Liuius 96 (cf, Periocha; § 5 Eutrop. 6, 7) § 6-§ 8 Liuius 97 (§ 6 et § 7 ef Periocha) \' ) [*]( 1 struprisque PaRa || miscerent (nt in ras. m. 1) D 2 sexsequiis L* ex∗equiis (erasa s) R 3 necauerant Pb (cf. B!) || gladiaturium D gladiatorum PaRυ || CCCC PR || captiuis (is m ras.) P 4 qui] v quod LD at quod PR ||spectandi] ezspectandi PR (ex∗p- R2) || ezspectatari PR (s er. R) 5 deinde (dein in ras. m. 1) D 6 gelins PRD 7 gelins LPRD || cryxum PR || acerrimae LD 8 spartbaco PR || consulatis D 9 fugierunt L || g- L gaium PRD 10 prooonsnlem idem om. D pcons B || ibidem L n sparthacns PR1 sparthagns Rl || oppraessus (s fin. ilico in m) D || bellum LaD 11 prepemodo D 12 annibale D || circas La 13 consulẽ R2 || supplementum D 14 mox] inox D || ut] ot D || fuginorum D || VI PR 15 nnngentos L nongentus D nacco PR U c∗epit B || sparthacum PR 16 capud B\' || silarii D solari R || castrametante D ||aggrederetur R3 17 equitib- ΧΧΧ· milia L || tregenta D; cf. ad cap. 24 § 19 18 nouissime a. ras. B nQuissimi D 19) sparthacum PB || com D 20 perculis D n sexagenta D LX PB || eorum milia Lh. )

ceteri, qui ex hoc bello lapsi oberrabant, per conplures duces frequenti indagine attriti sunt.

At ego iterum ac saepius repeto: num quidnam et hic conparatione aliqua egent tempora ? quis rogo audire non horreat non dicam bella talia, sed uel nomina tanta bellorum, externa, seruilia, socialia, ciuilia, fugitiuorum?

quae ne sic saltem sese, ut commoti maris fluctus quamuis molibus magnis sequuntur, sed undique diuersis causis uocabulis formis malisque excitata coaceruataque concurrunt.

ut e proximo repetam et infame illud seruile praeteream, Iugurthinum bellum nondum adhuc ab Africo perdetonuerat, iam Cimbricum a circio fulminabat.

de Cimbricis illis nubibus adhuo foedi uastique torrentes effusi sanguinis agebantur, iam socialis belli nebulas in magna continuo malorum nubila coituras misera exhalabat Italia.