Historiae Adversum Paganos

et tamen fortis in alterutrum desperatio in meliora profecit, nam in his omnibus desperando pugnarunt, pugnando uicerunt. ex quo euidenter ostenditur non tempora tunc fuisse tranquilliora otiis, sed homines miseriis fortiores.

Anno ab Vrbe condita DXLIII Claudius Maroellus Syracusas opulentissimam urbem Siciliae secunda oppugnatione uix cepit, quam cum iam pridem obsedisset, Archimedis Syracusani ciuis admirabili ingenio praediti machinis repulsus expugnare non potuit.

decimo anno post quam Hannibal in Italiam uenerat, Cn. Fuluio P. Sulpicio consulibus Hannibal de Campania mouit [*]( AVCTORES § 1 Claudius sqq. *Liuius 25, 23—31; 24, 33 et 34 § 2 decuno—consulibus Hannibal Eutrop. 3, 14 § 2 de Campania sqq. et § 3 Liuius26, 7.9-10, a quo tamen illa § 3 matronae sqq. aliena sunt (cf. 26, 9 § 7), fortasse secundum Silium Ital. 12. 593 efficta (cf. pro muris) ) [*]( EXPILATORES 21 Hannibal — p. 252, 2 uia Latina exscripsit Paulus 61, 33-62, 2 ) [*]( 2 nec D || si Ra 3 poenae D pene Rb || nouicius] LRD 4 fractis inminutisque L solus || imminutis D || desperabatur] LD desperaretur B || ut] in Ra 6 bellum ut diximus v 7 machedonia R1 8 phlippum D || machedoniae LR1 9 spania D 11 karth- B 12 premebatur (n pone a 8. S. m. ut uid. 1) L praemebantur (a prior er.) R 16 urbe∗ (er. m?) R || condita (a ex à) B || D ∙ mo∙ xʟ∙ mo ∙ tertio L quingentisemo quadragen∗∗simo tercio (er. te) D || siracusas D 17 caepit (a in ras.) B 18 siracusani D 19 mchinis (sic) D || repulsis R 20 hanibal Ra 21 gn. L gneo, RD || publio R & D || sulpitio B || cow. L consuls. B )

metu, cum senatu populoque diuersis caris trepido matronae quoque amentes pauore per propugnacula currerent et conuehere in muros saxa primaeque pro muris pugnare gestirent.

ipse. autem cum expeditis equitibus usque ad portam Collinam infestus accessit, deinde omnes copias in aciem direxit. sed et consules Fuluiusque proconsule non detrectauere pugnam.

at ubi expositae utrimque acies constiterunt, in conspectu Romae praemium uictoris futurae tantus se subito imber e nubibus grandine mixtus effudit, ut turbata agmina uix armis retentis in sua se castra colligerent.

deinde cum serenitate reddita in campum copiae atque in aciem redissent, rursum uiolentior fusa tempestas maiore metu mortalium audaciam cohercuit territosque exercitus refugere in tentoria coegit.

tunc conuersus in religionem Hannibal dixisse fertur, potiundae sibi Romae modo uoluntatem non dari, modo potestatem.

Respondeant nunc mihi obtrectatores ueri Dei hoc loco: Hannibalem a capessenda subruendaque Roma utrum Romana [*]( AVCTORES § 4—§ 7 Liuius 26, 10 § 3; 11 § 1—§ 4; § 4 cf. Eutrop. 3, 14 (accessit) § 8—§ 11 Orosius, fort. abusus Floro 2, 6 § 45 ) [*]( 1 sedicinum] L sedecinum RB sidicinum Dv || suessanorumque D 3 trib. milib. L 6 muros] muris LGO, humeris T || pro] per L 7 autem (aut m. 1 in ras.) D || *equitibus R 8 dixerit D 9 detractauere R1 10 utrumque D 11 uictores R1 uictorus D || tanto L || se subito] subito se R || imber nubibus L nimbus con coniunctum cum seq. D 14 reidissent rursus D, 15 maiorem metum D 16 cohercuit] L coercuit RD || territusque LD || exercitos R1 17 religione L1 religinem Da || modo sibi romae D 18 non uoluntatem non L || dar*i (er. i) D 20 hannibalem] LR1G1KMN hannibali R2DG2G2v || a] ad MCN (et deinde capessendam -am -am CN) de 0 om. T || roma <utrum roma>na haec utrum roma add. m. 1 in mg. R || abstinuit] scripsi obstitit codices, v; abstulit coni. h )