Historiae Adversum Paganos

at uero si illa Alexandri tempora laudanda potius propter uirtutem qua totus orbis obtentus, quam detestanda propter ruinam qua totus orbis euersus est iudicantur: inuenientur et modo plurimi, qui haec laudanda censeant, quia multa uicerunt et miserias aliorum felicitatem suam reputent.

sed dicat quisquam: isti hostes Romaniae sunt. respondebitur: hoc et tunc toto Orienti de Alexandro uidebatur, talesque et Romani aliis nisi sunt, dum bellis ignotos quietosque [*]( AVOTORES § 8 Morinus ab Orosio memoratus esse sec. Vergil. Aen. 8, 727 uidetur ) [*]( 1 et om. PR* || morinus] D morenus L marinus PR || subplicandum P || aleiandf P1 alexand r̃u P\' aleiandrum R alaxandro D || babyloniam B\' 2 ernentemque P || dominum] dnmin ras. m. 2 P. X 8 assyriam (y m. 2 ex i) P || etam D 4 utique B || notus (u al. m., ex o ut uid.) R || oziano D || uoleote D 5 memoria] et memoria R memoriae D 7 fugax] fuxas D || quasi] quã B 8 gothorum PBD || sueborum] PR1 sueuorum LBID || pacem om. P1 9 assirius D || hostem B 10 ad D || si ulla L si|ulla (I fort. ex corr. add. in fine u.) B || laudanda (u in rara. m. 2) P 11 quia La || E ESobtentusEST LXPBD eberaus est (sic OBTЄNTUS est T pr. linea quoque deletum) m. 2 L (qvi corrector aberrauerat opinor oculis in sequentia orbis euersus est) obtentus est v 13 inueniantur P inueniuntur (n altera in ras. al. m.) R || et in ras. P || laudanda (aa in ras.) P || quia] LPRD quod fh 14 repetant PB repoltant (post o est fort. r inchoata) D 15 quisquS in ras. m. 2 P || romaniae romaniae D || responditur L 16 tum] cum L1 tunc PRD || toto] sic LPRD || oriente D || tales∗∗∗ (e ex i) B 17 ignotoa quietosque] L quietos (-tia D) ignotosque (-usque D) PRD || petierunt (n s. s. m. 2) P )

siquidem et illi prius eos bellis adfiixerunt, quos postea suis legibus ordinarunt: et hi nunc hostiliter turbant quae — in quo non permiserit Deus — si edomita obtinerent, ritu suo conponere molirentur, dicendi posteris magni reges, qui nunc nobis saeuissimi hostes adiudicantur.

quolibet haec gesta talia nomine censeantur, hoc est siue dicantur miseriae siue uirtutes, utraque prioribus conparata in hoc tempore minora sunt, atque ita utraque pro nobis faciunt in conparatione Alexandri atque Persarum: si uirtus nunc uocanda est, minor est hostium; si miseria, minor est Romanorum.

Anno ab Vrbe condita. CCCCL Fabio Maximo v Decio Mure iiii consulibus quattuor fortissimi florentissimique Italiae populi in unum agmen foedusque coierunt. namque Etrusci Vmbri Samnites et Galli uno agmine conspirantes Romanos delere conati sunt.

tremefacti hoc bello Romanorum animi et labefactata fiducia est, nec ausi sunt totum sperare de uiribus: [*]( AVCTORES § 1 et § 2 Liuius 10, *24 (cf. 14) . 21 ) [*]( 1 adquaerere (corr. m. 2) P || student in ras. P 2 hostes (e in i) P || uictores (e in i) P 3 eos prius PR || bellis 8. line add m. 2 L bellos (o in i corr.) P bello D || afflixerunt (pr. f in ras.) B || ordinaoerunt P (ordinar̃ R) 4 bii PB* || hostiliter B || turbant] turbant regna PB || in quo non] LPB in quonam D quod non v 5 iobtenerent P || componere RbD 6 posteri L poteris D || regis P1 || qui] q: P\' q;ui P || nonis L 7 haec] LD autem PB (confusis uidelicet his alibi in PR exstantibus notis h~ i. e. haec et , h\' i. e. autem) || tali- (a s. s. m. 2) P tali D || censantur (e s. s. m. 2) P 8 comparata LRbD 9 ∗ita B 10 comparatione RbD || atque L 11 uocanda est] uocanda P1 || minor est hostium] hostium D 13 CCCCL(i. e. L in I mut.) P cccc mo quinquagensimo. L quadrigentisemo quinquaginsimo D || ũ. (lineam ~ add. m. 2) L quinto PRD 14 im- L quater PD quat s. s. m. 1 B || conss. L c̃ss̃ B || quatuor P1 || aetaliae D 15 etrusti D 16 uno] ono (ex one m. 1) D 17 et labefactata fiducia est] et labefacti P1 et lab i t actata fiducia est D 18 ausi snnt] LPBD ausi fh )

itaque cam, quibusdam suis ad populandos hostiles agros in Vmbriam Etruriamque praemissis, Vmbrorum Etruscorumque exercitum redire ad tuitionem suorum coegissent, cum Samnitibus et Gallis bellum inire properarunt.

in quo bello cum Gallorum impetu Romani premerentur Decius consul occisus est. Fabius tamen post magnam Decianae partis stragem tandem uicit.