Historiae Adversum Paganos

qui forte ut latens perierit recte sane conpararim, hunc fuisse ibi seruatorum numerum, qui hic fuerit perditorum. plane, quod re proditur, et fatendum est: in hac clade praesenti plus Deum saeuisse, homines minus, cum, peragendo ipse quod illi non inpleuissent, cur eos miserit demonstrauit.

quippe eum supra humanas uires esset, incendere aeneas trabes et subruere magnarum moles structurarum, ictu fulminum forum [*]( AVOTORES § 13 uidetur adhibitus esse Augustinus Cw. D. 3, 29 et 21; 1, 1 ei 7 § 13 sex mensibus] Florus 1, 13 I 15; cf. Oros. 7, 39 § 17 : continuo paene anni spatio || tribus diebos cf. Oros. 7, 39 § 15 H Gothi—cogentes cf. Oroa. 7, 99 .§ 15 ictu fulminum—euertit cf. Oros. 7, 39 § 18 ) [*](haec 1 En usque ad 5 tra- itemque praecedentium aliquot litteras in L rec. manus redintegrauit; quae m. 1 scripsit detrita quidem sunt sed adhuc cernuntur en] enim D II comparatione (-ci- D) RbD 2 en om. m. 1, S 8. 8. fort. m. 2 P enim D || de quibus] L quibus PBDv H en] enim D || q; B II electa] elicta D 3 neclecta D || paenitentiam] RD paenitetiam (t altera in ras.) P paenitentem L || parea P 4 conserantur L II hae* (c eras.) B 5 deseuiens L 6 extincto LPBD (tin in ras. P, to in ras. m. 1 D) 7 goth1 B 9 cogentis (gen in ras. m. 1) D || ibi uii] ubi L || inuentum (n altera in ras.) P 11 conpararim] L conparari PR (n tn m corr. R) comparari D 12 fuerit] fuit L 13 et fatendum LPRD fatendum h 14 ipse **** quod (4 litt. eras.) B ipsi quod D 15 illi gothi B II pleuissent D 16 sup B II aeneam (corr. m. 2) P 17 ictus L )

Et quoniam uber dicendi materia est, quae nequaquam hoc concludi libro potest, hic praesentis uoluminis finis sit, ut in subsequentibus cetera persequamur. [*]( 1 quae ex q; corr. B || superstitionẽ D 3 ab* ominamentorum (h eras.) B || quod inmissa] LP\'D (imm. D) quia imissa (sic) P1 quedimissa B || bostem B || adiit P audiit D 4 e] ae Pa 7 cetera (( eras.) B || persequamur] PSD subseqaamur (per m. 1b) L prosequamur v) [*]( PAVLI OROSI |LIB. n. EXPLC.|INC. LIB. III.|VTERE FELIX (n. 1 et S rubris, u. 3 et 4 nigrit litt.) L expl: P2, sequuntur : EXPLICIT ADVERSVM paganos (paganos insertum minusculis) PAVLI HOBOSII LIBBB SECVNDVS INCIPIT ADVERSVM PAGAN08 LIBEB TERTIVS P1 EXPLIC̈ΑDVERSV PAGANOS PAVLI HOROSII * LΙΒ̃ SECVNDVS INCIPIT LIBER TEBTIVS R ) [*](EXPLICIT. LIBER II. (litt. nigr.) [ INCIPIT : LIBER TEBCIVS (lilt. rubris) D )

Et superiore iam libro contestatus sum et nunc necessarie repeto secundum praeceptum tuum de anteactis conflictationibus saeculi: nec omnia nec per omnia posse quae gesta et sicut gesta sunt explicari, quoniam magna atque innumera. copiosissime et a plurimis scripta sunt, scriptores autem etsi non easdem causas, easdem tamen res habuere propositas: quippe cum illi bella, nos bellorum miserias euoluamus.

praeterea ex hac ipsa de qua queror abundantia angustia oritur mihi et concludit me sollicitudo nodosior. si enim aliqua studio breuitatis omitto, putabuntur aut mihi nunc defuisse aut in illo tunc tempore non fuisse; si uero significare cuncta nec exprimere studens conpendiosa breuitate succingo, obscura faciam et ita apud plerosque erunt dicta, ut nec dicta [*]( AVCTORES § 1 superiore.. libro Orosius 1 praef. § 9 sq. et 1, 1 § 14 sq. § 2 breuitate - obscura (cf. § 3) similia apud Horat. A. poet. 26 et Quintilian. Inst. or. 8, 3 § 82 ) [*]( 1 necessariae PaRaD 4 innumera (in in ras. ampliore) P 5 copiosis∗∗sime P copiossime D || plurimis (mie ex bus corr.) P || sunt] suntẹ̀ẹṣ (es al. m. add.) R || scribtores L 7 miserias (priore i in ras. R) bellorum PR 8 ex] et ex P exex (et al. m.) R || de qua in ras. et corr. m. 2 P || quaeror L queror sed e in ras. PR || abundantiam L habundantia Pa Ra D || oritur (r prior ex corr. litterae procerae) P 10 ∗∗defuisse P 11 illo tunc] illo|tum D || tunc s. s. in R 12 nec ezpimere (nec e in ras. m. 1) R || compendiosa Rb 13 erunt dicta] erunt dubia P erunt dicta dubUa (erasa t) R || uideantor (uid in ras.; fuit p..) P )