Historiae Adversum Paganos

sic uniuersa Asia atque Europa, partim in se singulae, partim inter se inuicem funeribus et flagitiis permiscebantur.

Ecce paruissima pagina uerbisque paucissimis quantos de tot prouinciis populis atque urbibus non magis explicui actus operum, quam inplicui globos miseriarum. quis enim cladem illius temporis, quis fando funera explicet aut aequare lacrimis possit dolores?

uerumtamen haec ipsa, quia multo interiectu saeculorum exoleuerunt, facta sunt nobis exercitia ingeniorum et oblectamenta fabularum. quamquam si quis intentius adhibeat animum seseque toto mentis adfectu ipsis paene causis bellisque permisceat ac rursus uelut in arce spectaculi constitutus utrumque in suis qualitatibus tempus permetiatur, facile dixerim eum iudicaturum, neque illa nisi irato atque auersato Deo posse tam infeliciter perturbari ac permisceri neque ista sic nisi propitio et miserante conponi. [*]( AVCTORES § 4 quis enim cladem — possit dolores? sec. Vergil. Aen. 2, 361 sq. ) [*]( 1 morte (e ex i corr.) PR mori D || exemtus PD || cirus D || a coborte] aco* horte (aco in ras. ample m. 2) P 2 arta*erses LPRa artharxerses Rb 3 et expeditioms (et expunctum m. rec. ut uid.) L expedicione D || et om. D || pocius D || regi D 4 finiuitl (inc. f. 2sv) L || adque PaRaD || europam P\' eropa D 5 singulae (6i in ras.) P || inter] LPRD in g (uelut GX7) h 7 -que ex corr. add. P || paucissimis (aimis in ras. m. 2) P paucissimus D || quartos Pa 8 prouinciis (ro in ras.; i prima in ras. : fuit e aut 0) P prouintiis R || adque PaRa || implicui D 9 globos] PBv globus LD 11 posset PR* || quia] quę Rb || interiectǒ R * d . 12 sclorum R || exertia R 13 quanquam (n ex m corr.) B 14 affectu PRD || ipsius L* in ipsis R || p*ene Rb paenae D 17 adque PaRa || anersato] LP et ut uid. Rb aduersato RaD a.uer- sato R?2 18 infeliciter (lici in ras.) P infiliciter (li in ras. m. 1) D 19 componi RhD )

His deimde temporibus graoissimo motu terrae conomsa Sicilia, insuper exaestuantibus Aethnae montis ignibus fanillisque calidis cum detrimento plurimo agrorum uillarumque uastata est.

Tnnc etiam Atalaote ciuitas, Locris adhaorens terrae contigua, repentino maris impetu abscissa atque ia insulam desolata est. Atheniensium quoque miserabiles reliquias pestis innasit diuque populata est.

Anno ab Vrbe condita CCCLV obsidio Veiorum decem continuis annis magis obsessores quam obsessos detriuit. nam Romani repentinis saepe hostium eruptionibus comminuti, praeterea in hibernis bella sortiri, hiemare sub pellibus, postremo famem ac frigus in conspectu hostium perpeti coacti sunt;

urbem nouissime sine ullo digno Romanae uirtutis testimonio cuniculis et clandestina obreptione ceperunt.

hanc utilem magis quam noouem uictoriam primo dixtatoris [*]( AVCTORES § 6 de Aetnue igni, non uero de terrae motu refert Eus. 1591 § 7 African. ap. Sync. p. 489, 15 Bonn, cf. Em. 1592b (Atalanie); Afr. p. 489, 8, cf. Eus. 1687 (Athen.) cap. 19 § 1 obaidio sqq. et § 2 Liuius 5, 22 § 8; 5, 1.2.7.8.13.19—22, ad initium (decem -detriuit) fort. adhibitus Augustinus Ciu. D. 3, 17, ad illa g 1 hiemare sub pellibus (cf. Liu. 5, 2 § 7) et § 2 cuniculis — ceperunt Florus 1, 12 I 8 et 9 § 3 et § 4 eui eladi Liu. 5, 32 et 33 ) [*]( N 1 deinde R 2 aethnae] LP ethnae RD || motis R || ignibus (i prior ex in corr.) P 5 atalante] L athlante PR thlante (h m. 1 sed fort. ex corr., ex o ?) D || lods P1Ra || adhaeres (corr. m. 2) P j) continuo D 6 abscisa PRa D || adque Pa Ra || insulam (1 i e. in m. rec. in in mutatum) L || ad desolata m marg. sine diesolnta R 9 Anno - ueiorum litteris matusc. R || Anno - ueio colore rubro P || CCOLV (T in ras., ex o f) R ccc.mo. L. quinto L trecentisemo - quin|quagisemo-quinto D || VEIORVM (I rasura factum ex L) R aerorum D 11 comminuti] RD comuniti in cο̃mi * vniti (ubi τ. simillimum est notae q.) P conminuti L 12 sortiri] PRD sortiti Lv || hiemarej LPR (i et re in ras. P) hiemari D || uellibus D 18 hostium B || coacti snnt ita marg. add. B 14 nouisgime (e ac ae corr.) P 15 aestimonio D || clandectini L || obseptione PB || ceperunt P coeperunt B ) [*]( V. ) [*]( 9 )

oni cladi audeat quisquam, si potest, aliquos motus huius temporis conparare: quamuis non aeque pendat praeteriti mali fabulam praesentis iniuria.

igitur Galli senones duce brenno exercitu copioso et robusto nimis cum urbem Clusini, quae nunc Tuscia dicitur, obsiderent,. legatos Romanorum, qui tunc conponendae inter eos pacis gratia uenerant, in acie aduersum se uidere pugnantes: qua indignatione permoti, Clusini oppidi obsidione dimissa, totis uiribus Romam contendunt.