Historiae Adversum Paganos

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

tantumque [*]( AVCTORES 1 Sodoma-Segor cf. Genesis 14, 2.8, Africanus ap. Sync. p. 188 Bonn § 8 fort. Sapient. 10, 7.8 9 pluit -10 urbibus Genesis 19, 24 13 mediamque —14 mare Genesis 14, 3 ) [*]( 1 gumurra B gomurra D II adame P adamae R || seboin B || n secor sed secor D 2 fecuditas P faecunditas B \'3 lordanes P iordanis R\'BDv II defusus B || peropportune] sh per oportuna PRB peroportuna D 4 impendebatur R2D || unUuersae R 5 regione D || habnndantia B ∗∗bundantia (corr m. 2) P * abundantia (eras. a) R 6 habundantia B II luxoria PRlD luxoriae B || ex luxoria PRlD to om. B II foede libidinis D 7 mascoli in mascolus D \' 8 turpi dinem (tu al.) R || nec R2BD || considerantis D || conditionibus, R II aetatu*busque P 9 proruerint Rl II iratus est B II pluuit B 10 sulpor P II adque PaB 11 aeterna (a fin. ex e corr.) P || perdicione D 12 dampnauit RB (sed p er. in R) II appareat PRB 13 post regio cineris aut post damnauit (ut Paris. 4878 8. XIII) aut post tegat (ut Xt) addunt haec: illic (illicque X,) poma uirentia et formatos (-tl X,) Quarum racemos (-mi X1 -mus X1), ut (om. X1) edentibus (s. 8. al edendi m. 1 aut 2 G) gignant (generent G generat X1) cupiditatem, si carpas, fatiscunt (facescunt XI) in cinerem fumumque excitant quasi adhuc (om. XaZ) ardeant interpolata ex Hegesippo 4, 18 S, uelut GX1 (hic in marg.) X,, et Z II cyneris B || lordanes P iordanis RBDv 14 inrigauerat] BD irrigauerat R* mruguerat (corr. m. i) P inriguerat R1 II tegat (t prior in ras.) P. )

47
de rebus ut putatur paruis diuinae indignationis accensum est, ut propter hoc, quod illi, male utentes bonis, fructus misericordiarum nutrimenta libidinum fecerant, terra quoque ipsa, quae has habuerat ciuitates, primum exusta ignibus, post oppressa aquis, in aeternam damnationem communi periret adspectui.

Itaque nunc si placet hi, qui in Christum, quem nos iudicem saeculorum ostendimus, quantum in ipsis est sputa coniciunt, inter Sodomam et Romam discernant causas et conferant poenas; quae a me uel maxime ob hoc retractandae non sunt, quia omnibus notae sunt.

et tamen quam libenter sententias eorum acciperem, si illi fideliter ita ut sentiunt faterentur.

quamquam quia de temporibus Christianis rari et hoc in angulis murmurent, non usque adeo moleste accipiendum putem, cum totius populi Romani consona uoce parique iudicio sensus ac sermo sit cognitus.

adeo autem paruo quodam et leui motu haesitasse erga se parumper consuetudinem uoluptatum indubitatissime contestatus est, ut libere conclamaret, Si [*]( AVCTORES § 4 cf. Oros. 1, 21 § 17 ) [*]( 1 potatur D || diuine D || indignationi B || accesum B 2 p~prot (p s. 8. al.) B || ille D || utentis D || fractibus Bx || misericordiarum] ? (I, teste h, Ys) h miseriaram P2R1BA meseriaram D miseriam P1R1 3 nutrimento PR || fecerant D || ipsa om. B 4 quae] q: D || eiaitatis (alt. t ex s statim corr. m. 1) D 5 oppressa] PB obpnesa B opressa D || dampnationem BR (sed p er. in R) damnadonem D || communi in cam omni corr. m. 2 B 6 aspectui P2RaD upectum Pl aspecta BbB (i eras. in R) Sequentia continuantur non inchoato uersu novo in PRBD 7 hi] RD hii PBA 9 pęnas D 10 maximae D II non om. m. 1 sed eadem add. P 11 note (e in ę m. 2) B 12 acceperem P*BD acciperim (ci in ce al. m.) R II ille D || ∗∗ita PR 13 quen∗quã (n ex m) B || quia] quis (erosa a non d) P quid R1BDA quicquid R2 quod EmZh || de om. B 14 murmorent D murmurant q (uelut 0) II molestae D || accipiendum (e ex u statim corr. m. 1) D || putem in putemus corr. m. 2 R 15 tocius D || mani P || idicio B 16 par∗uo (t eras.) P 17 hesitaese (-sse̢ R1) PB1 || uoloptatum] AGv aoluntatum PRBD || indubitantis- sine B 18 conteet.atus ό (corr. m. 1) P II receperet B )

48
reciperet circum, nihil esse sibi factum, hoc est, nihil egisse Romae Gothorum enses, si concedatur Romanis spectare circenses.

nisi forte, ut se habet apud plerosque hoc praecipue tempore qui ex longa requie uel paruam obortam sollicitudinem intolerabilem laborem putant, hasce clementissimas admonitiones quibus omnes aliquando perstringimur aliorum punitionibus auditis lectisque praeponunt.

quos saltem de hoc ipso exitu Sodomorum et Gomorraeorum moneo, ut discere atque intellegere queant, qualiter Deus peccatores punierit, qualiter punire possit, qualiter puniturus sit.

Anno ante urbem conditam MLXX Telchises et Caryathii peruicax proelium aduersus Foroneum, regem Argiuorum, et Parrhasios ancipiti spe sine fructu uictoriae gesserunt.

[*]( AVCTORES cap. 7 § 1 MLXX cf. Moerner p. 87 || Telch. sqq. cf. Eus. a. Abr. 230 || § 2 cf. Eus. 280 )[*]( 2 romae om. B || guthorum B || concedantur B conoidatur D || expectare PR1 3 apud (d ex t corr.) P c suctudoapud (al. m. s. s.) R (consuetudo apud TVXi fortitudo apud Z) || plerusque D 4 paruam] parum D || obortam R oborta D || sollicitudinem PRD 5 into∗lerabilem (er. 1) R intollerabilem D intulerabilem B || potant D || hasce] RD has∗∗ P has Bv || clementissimas.. P 6 admonicionis D || perstringimur] Bv perstringemur D pręstringimur PA praeatringimnr R 7 punicionibus D || | p̃ ponunt (p al. m.) R prepo- nunt D || saltim PRlBD 8 orsodomũ (or al.) R || gomorreorum PRB gomnrreorum D || mnneo Bm || ut 8. ltn. add. m. 1 P || nerdiscere (ner m. 2) R 9 adque PaB || uerba peccatores-10 possit qualiter om. PR || peccatoris D || punieret D 10 uerba pnnire possit qualiter om. D 11 a. a. u. c.] correxi ante annos urbis (s in ras. duar. circ. litt. P) conditae (-te D) PRBD || MLXX B I. LXX P I.LXX. R (sic 1 ubique PR) mille septuaginta D || thelchises PRA telceses B thecises D || charjathii A charsathii PRlD athcharsat hii R* carasathi B (ϰαϱοιαται Sync., caryatis casu dat. Hier. cod. M; cf. Scaliger ad Euseb. p. 20, Gutschmid, Jahrb. f. Phil. 95 p. 683) 12 peruicax (ui ex ai corr.) P || foroneum] PR fnruneum D furonem B || argiorum B 13 parrhasios] parrhassios D parphasios PA parachasios B paphasios R; parrasios uel parasios codd. Hier.; parapasios v, item sed parrhasios commendans h || ancepetis ancipeti spe D || uicturiae D )

49
idemque Telchises post paululum bello uicti, patria profugi ignarique rerum, credentes quia se penitus a congressu totius humanae habitationis abstraherent, Rhodum insulam quae Offiussa antea uocabatur quasi tuta possessione ceperunt.

Anno ante urbem conditam MXL in Achaia saeuum diluuium uastatione plurima totius paene prouinciae fuit. quod quia Ogygii, qui tunc Eleusinae conditor et rex erat, temporibus effusum est, nomen loco ac tempori dedit.

Anno ante urbem conditam MVIII fuisse apud Aegyptum [*]( AVCTORES 1 patria profugi] έϰπεσόντεςΠελοποννήσου Sync., emisso regno suo codex Fuxensis (». e. Vat. Beg. 660; wid. Schoene uol. I app. p. 111); ceteri Hieronymi codices omittunt § 3 in Achaia item cod. Fux. ad a. 2600 (de Attica narrant Africanus ed. Bouth p. 138, 3; 161, 8; 163,11 et Eusebius cum Hier.) || 6 uastatione plurima cf. Africanus p. 159, 1; 161, 7 Bouth || 7 Ogyg.— Eleusinae conditor Africanus p. 159, 13 et Fers. 260* || rez cf. Sync. p. 126, 18 Bonn II nomen .. dedit cf. Africanus p. 168, 17 sg. Bouth ) [*]( EXPILATORES 5 in Achaia — 8 dedit excerpsit Isidorus Orig. 13, 22,3 9 ante—Aegyptum.. 52, 5 Amasis (amosis SVLP.) .. 8 Ioseph compilauit Seuerus chron. p. 452 ) [*]( 1 thelchises PRA thelcises D thalceses B; h. l. -ines Hieronymi co- dices || post] et carpathii post v || paulolum DB* || profngi in ras. m. 2 et supra gi nonnihil erasum (fu?) P (p Q m. 1) 2 -que] -quae D II quia] PBBD quod h || paenitus PB (sed a er. et demceps unius sersus duae partes erasae sunt in B) || congresu B congresso D || h acius D || humane D 3 habitacionis D || rodum P rohdum B || insulam quae] insolamq: D || offiussa] PRaA offiusa Bb obfasa B efuia D 4 antea | ∗ R ante B || tuta sed a in ras. P tutaE R tota BD tutam h || possessione] PRD possesione B possessionem h || coepersnt PB Deinceps spatium et nouus u. in P 5 ANTE usque ACHAIA 8 litteris maiusc. in B || a. a. n. c.] correxi ante annos nrbis M B) condite (-tę R2) PBBDv || mille quadragenta D || saeuum] seum B || diluῐum B 6 uastacione D || pluma D || totius paene « [eras. ne) P totius p.ene (er. a) R tocius paene ∗∗∗∗∗ I (4 uel 5 lite. er.) D paene totius B 7 ogygii] PBBD ogigi RM oggii 2 || conditur D 8 tempore D 9 anno ante urbem conditam M-vm B Anno ab nrbg conditi millesimo octauo D ante annos urbis conditae I.VIII. PR ante annos conditae urbis XVIII v || aput D ) [*]( V. ) [*]( 4 )

50
primum insolitam fastidiendamque ubertatem deinde iugem atque intolerabilem famem, cui Ioseph uir iustus et sapiens diuina prouisione subuenerit, Pompeius historicus eiusque breuiator Iustinus docet, qui inter cetera.

sic ait: Minimus aetate inter fratres Ioseph fuit; cuius excellens ingenium fratres ueriti, interceptum peregrinis mercatoribus uendiderunt.

a quibus deportatus in Aegyptum, cum magicas ibi artes sollerti ingenio percepisset, breui ipsi regi percarus fuit. nam et prodigiorum sagacissimus erat et somniorum primus intellegentiam condidit, nihilque diuini iuris humanique ei incognitum uidebatur:

adeo ut etiam agrorum sterilitatem futuram ante multos annos prospiciens fruges congregasset: tantaque experimenta eius fuerunt, ut non ab homine, sed a Deo responsa uiderentur.

filius Ioseph Moyses fuit, quem praeter paternae scientiae hereditatem etiam formae pulchritudo commendabat. Sed Aegyptii cum scabiem et uitiliginem paterentur, responso moniti eum cum aegris, ne pestis ad plures serperet, terminis Aegypti pellunt.

haec Iustinus.

sed quoniam [*]( AVCTORES Pompeius historicas eiusque breuiator Iustinus] § 2—5 ex Iust. 36, 2 § 6-12 || § 4 prospiciene fr. congr. plura Iustinus ) [*]( 1 |insoletam D || bertatem R 2 adque PaB || intollerabilem PRD (pr. 1 erasa in R) intulerabilem B 3 subuenerint P subuinerit D || istori∗| cus (i et c al. m., c inras.; uid. istor|icus fuisse) R || breuiatur D 4 citera D b etate D || fuit Ioseph B 6 peregrinationis B 7 nendedirunt D 8 magnificae PaR || ibi cm. BD || artis D || solerti PR 9 breui R || carns BD 10 prodigiorum (or in ras.) P 11 condedit D 12 -que] quę D || ei om. PRa 13 sterelitatem RaD || mnltus D 14 congregasset] conges congregasset B || tatan*que (corr. ex tamque P\'Bb) PR 16 responsa] responsa dari cum Iustino v 17 paterna D || haereditatem D 18 set P* 19 scapiS D || patirentur B 20 pestes Bt U gespexet D 21 hae R1 )

51
haec idem Moyses, quem isti sapientem scientemque fuisse adtestantur, plenius ueriusque tamquam per se suosque gesta conscripsit, primum fide eius atque auctoritate quam etiam isti probant horum ignorantia supplenda,

dehinc sacerdotum Aegyptiorum fallax malitia confutanda est, qui uel astu, quod manifestius est, euidentem iram misericordiamque ueri Dei memoriae subtrahere conati sunt, particulatim expositione confusa, ne in contumeliam idolorum suorum eum colendum merito ostenderent, cuius consilio adnuntiata haec mala et auxilio euitata docuissent; uel forte, ut indulgentius accipiamus, obliti sunt.

illius enim nostri Ioseph, qui fuit ueri Dei seruus et pro creatura domini sui pie intenteque sollicitus, prouisione ipsi abundabant frugibus quasi sacerdotes; sed, quia falsi sacerdotes erant, cum ceteris esurientibus non dolebant. enimuero cui placet, obliuiscitur: cui dolet, meminit.