Historiae Adversum Paganos
Orosius, Paulus
Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.
MONS CAVCASVS inter Colchos, qui sunt super Cimmericum [*]( 1 prolabitnr B || rursus inflexns a sinistra B || *quae ante ras. P || egyptum D || diacendere D discendit B 2 est om. B || magnum] manifestum et magnum 8 3 qui - talique] quid aliud tota lique D || et re uera — 4 gignat] ut nilus intellegatnr; nam et monstra et cetera similia gignit 8 4 gygnat B II quem] qui 8 || utique̜ Pa || < barbari dara] barbarida 8 || darA (A ex i statim corr.) B || nom.- 5 uoeant] Dominatur nylns sicut ceteri accolae uocant 8 5 cęteri anteras . B II accnlae BD || nnhnl] PBBDA nuchnl Gh || cogant D H gentium] PRBDB gentis h 6 libyo-] lybio PDAB libio RB libja v; cf. § 88 || aegyptiae) PRBD aegyptia Βυ|| nocantnr] PBBD uocatur Βυ II hant PBD aut R1 7 a litore (it m. 2 in ras.) PB (e ras. ex 5 B) II imm. B* inmensu D 8 adsumitur B || occ. m.l in eius meatu occulto B oculto P\' occultu D || alueo B 9 discendit P1 (eorr. m. 1 aut 2), BDB || eruptat B 11 septemtrione PRB II sinos P\'B\' || miridiae D || ocianus D 12 imferiore B || incepit D II ab Ra || ab oriente B 13 mare D || ibi] PBBD ubi ςν || sunt] morantur diuersarum nationum 8 || uiginti quatuor D XXXIIII. B nnmero xxnu B 14 quoniam] quia B || a meridiana parte oninersam Miam e || dicribsimns P discribsimus R1 dis. cripsimns D describsimus R2B 15 ab oriente et septemtrione partes quae restant experiantur 8 || septemtrionem PB || quae] que R1D 17 cansasus R1 || Inter (ter s. 8. m. 1) P || cymmericum B cim merecum D cyrenicum 8 ) [*]( Y. ) [*]( 2 )
et multi hoc ipsum iugum Tauri montis credi uolunt, quia re uera Parcohatras mons Armeniae inter Taurum et Caucasum medius continuare Taurum cum Caucaso putatur;
sed hoc ita non esse discernit fluuius Euphrates, qui, radice Parcohatrae montis effusus, tendens in meridiem, ipsum ad sinistram, Taurum excludit ad dextram.
itaque ipse Caucasus inter Colchos et Albanos, ubi et portas habet, mons Caucasus dicitur;
a portis Caspiis usque ad Armenias pylas uel usque ad fontem Tigridis fluminis inter Armeniam et Iberiam montes Acroeerauni dicuntur;
a fonte Tigridis usque ad Carras ciuitatem inter Massagetas et Parthos mons Ariobarzanes;
a Carris ciuitate usque ad oppidum Cathippi inter Hyrcanos et Bactrianos mons Memarmali, ubi amomum nascitur; a quo proximum iugum mons Parthau dicitur;
ab oppido Cathippi usque ad uicum Safrim inter Dahas [*]( AVCTOREa § 37 cf. Partsch p. 12 sqq. ) [*]( 1 et inter om. D || albanus D 2 adtollitur B adtolli dicitur D 3 hoc iugum tauri montem B 4 montes D || parcohatras] PRA parco ha trans D parchoatras BBv 5 armoeniae B armaeniae P w arm*eniae (er. a) R arminiae D || cacasum Pa 6 taurus B || causo P || putatur] existimatur B || in marg. i, quae ad quam uocem spectet non liquet, B || ita non] PRB non ita BDv 7 eufrates PRB || radice] a radice S de radice ςh ||parcohatrae] R1 parcohatre PR1DA parchoatrae Bh parchoadrae B || montes D || affusus PR1 8 in meridiem tendens B || meridiag D || sinistram (in m ras. m. 2) P || a dextra B 9 dexteram B || cholchos PR || albanus D 10 caucasas (c altera ex 8 corr.) P om. B || dicetur D || a om. B || caspis B caspi PRl caspitis A || usque ad armenias pylas uel om. $ 11 arminias D || pilas PRD || tygndis B 12 arminiam D armoeniam B || hiberiam DA hyberiam PRBB || acrocerauni] BAB acrocherauni PR acroceraunii Dv 13 tygridis BB || carras] DaB charras PRbBDbA charas Rk; fort. scrib. carrhas || masagitas B 14 ariobarzanem sa charris D || charris PRBA || usque] usque ciuitatem B 15 cathippi] DA cathyppi B catippi PR1B catippii R2 || hircanos PRD hilcados B || memormali B menalius 9$16 ammomum B || parthau] pariao B 17 dicetur D || cathippi] DA cathyppi B catippi PR1B catippii (sed mox i fin. del.) R* || safri B saphrim v; cf. tab. Peut. (Riese, geagr. p. XLvm) I) dassacauracas B || dAhas. (A ex e 2, .2) R dachas B )
a fonte fluminis Gangis usque ad fontes fluminis Ottorogorrae qui sunt a septentrione, ubi sunt montani Paropanisadae, mons Taurus;
a fontibus Ottorogorrae usque ad ciuitatem Ottorogorram inter Chunos Scythas et Gandaridas mons Caucasus.
ultimus autem inter Eoas et Passyadras mons Imauus, ubi flumen Chrysorhoas et promunturium Samara orientali excipiuntur oceano.
igitur a monte [*]( EXPILATORES 8 a ... p. 20, 1 dextra, 7 oberrantes adhibuit Isi- dorus qrig. 14, 3, 31_ ) [*]( 1 sacaraucas] PRA (-cas. ex -casa et in marg.: 1 int dachas tauriocaa m. 2 R) taraucas BD ac Araucas h; cf. Strabo 11, 511; Ptolem. 6, 14 § 4 (ubi Σαϱαγαυϰαί codices nisi quod Σαγαϱαύϰαι cod. Paris. 1402 et Vindob.); Bitter 7,696 || parthyenas] R2 partyenas PRl parthisinas B parthienas DA parthenasis B || mons osc.] ponsos scouaris B || escå̤bares P oscobaris B oscubares D || gantis B 2 et laser nas- citur] quem et padum [corrige phisoo] dicunt B || slac̤er (8 m. 2 [m. 1 ΜΔV]) P lasler (eras. c) R || haec a fonte usque ad 20, 15 ab africo usqae om., ubi in mg. hic minus habet adnot. m. 1, codex B, eandemque lacunam in omnibus eius cosmographiae codicibus a se excussis esse testis mitti est A. Riese || fronte D || gantis B ganges PRA 3 ottoroga̤rrę (o m. 2) P octorogorrae (c in t corr. 2) R attorogorre D || sept5 trione PR || ubi sunt montani om. D 4 paropanisadae] RBDA paropan∗isadae (una hasta longa erasa antequam seriberetur i) P paropamisadae v; cf. Meineke ad Stephan. Byz. || a fontibus om. D || ottorogor rae P octorogorrae (c in t corr. 2) R attorogorre D 5 otto goram P octo goram B\' ottorogoram DAa || chunos] B funos PBlA hunos R2 hunus D; fort. f ex h deprauata et hunos scribendum; hunnos v || scytas PA scntas B1 scythasque B scithas D et seythas (-itas E) R2ςv 6 gandaredas PB || caucasius P caucas∗us aitera c ex s. corr. 1; i eras.) R || ultimum B [J eoas] (post eo scripserat B sed statim corr.) D cos (c in ras. et a s. s. a 1 ut uid. m.) P eoas B1 eos. as • A 7 passyadras] PBA passiadras D pasiadras Bv || imauus] PRBA inmauus D || crysoroas PR chrisorhoas B n chrisurhoas D || promuturium (supra infraque m priorem correctura n c?. erasa; n m. 3) P promuntnrium (u prima et sec. in o corr. m. 2, sed mox n prima restituta et c deleta) B promontorium BA 8 ociano D ) [*](2* )
MARE CASPIVM sub Aquilonis plaga ab oceano oritur, cuius utraque circa oceanum litora et loca deserta incultaque habentur. inde meridiem uersus per longas angustias tenditur, donec per magna spatia dilatatum Caucasi montis radicibus terminetur.
itaque a mari Caspio quod est ad orientem, per oram oceani septentrionalis usque ad Tanaim fluuium et Maeotidas paludes quae sunt ad occasum, per litus Cimmerici maris quod est ab Africo, usque ad caput et portas Caucasi quae [*]( AVCTORES § 48 cf. MueUenhoff, Weltkarte p. 46, deutsche Alt. 1 p. 321 ) [*]( EXPILATORES 9 deserta incultaque, 12 ad orientem — 13 Maeotidas palades adsciuit Isidorus Orig. 14, 3, 34 ) [*]( 1 imauo] PBDA imaui B || orientes D II quo R2 2 ocianus D || sericus] PRDRM1 siricus LM2 styricus B y teditur P II promunturium] D promuntorium PB promontoriam BA || boreum fiumen B 3 scyticũ mari em. 2 ut uid. [m. 1 MAY]) P acyticum mare (e ex i corr. 2) B II septdtrione PB (duob. uocc. fere ubique P) 4 ab occasu] ad occasum RM usque (aic) ad occasum (usque deZ. m. cmt.) 8 5 extensum B || caucasi iugum] occasi M1 causasi B* II est 8. 8. B* || a meridie 3 II meridiS (5 mutat. in em) P mindiad D II nohyrcarum (a corr. ex e) P hircano D 6 scytarum B scytorum P II XLII] PRA quadragenta ■ tres D XLIIII • B II propter — 7 oberrantes] propter terrarum infecunditatem (-te A) late uagantes (uac- R) 3 7 deffusionem B 8 plagam D || ociano D II oretur D 9 utraque (ra 1 n in ras.) P 10 meridem P 11 spacia D || cacasi P II montes D 12 a om. B || mare PR 13 ora B II septemtrionalis B II meotidas PBBDA meotides LM (item 14, 4, 3) miotidas R (item 14, 4, 3) ▼ 14 qae P que D II cymmerici B cimmirici D 15 africo B (sed prior f eras.), B || ad caput] haec et seqq. exhibet 8 )
sed generaliter regio proxima Albania, ulterior sub mari et monte Caspio Amazonum nominatur.
Expliciti sunt quam breuissime fines Asiae. nunc EUROPAM in quantum cognitioni hominis conceditur stilo peruagabor.
Incipit a montibus Riphaeis ac flumine Tanai Maeotidisque paludibus quae sunt ad orientem, per litus septentrionalis oceani usque ad Galliam Belgicam et flumen Rhenum quod est ab occasu descendens,
deinde usque ad Danuuium quem et Histrum uocant, qui est a meridie et ad orientem directus Ponto accipitur ab oriente Alania est,
in medio Dacia ubi et [*]( EXPILATORES 6 a ... flumine — 9 occasu] inde Isidorus Orig. 14, 4, 2 excerpsit haec: incipit a flumine Tanai, descendens ab occasu (sic) per septentrionalem oceanum 11 Alania — p. 22, 2 tenent adhtbuit Isidorus Orig. 14, 4, 3 ) [*]( 1 ad meridiem] a meridie (-diae D) BDS || sunt] inhabitant B || triginta quattuor A tregentaIIII quae (corr. m. 1) D XXXII • B || regio] in regione 8 2 albania] albani morantur 8 || ulterior sub mari- 4 asiae] In ulteriore circa mare et montem caspium asiae partis orientu (proxima pag. i. e. f. 1sh uacua est relicta) 8 || ante ulterior interpunxit Biese (item M), post ult. edd. || amatzonum B 4 explicati (ExpL A) B1A Explecati D || quem D || finis D || eoropam D Õ cogni. cione D condicioni 8 || bominu - in hominis corr. m. ut uid. 1 P humanae B || conciditur D || gtilo peru.] indicabo in qua nobilis italia reputatur 8 || stylo B || peruaoabor D || in marg. EVROPAE REGIONES R GENTES B 6 Incipit] addidi B et 3 secutus: Orosii librarii lemmatis esse rati omiserunt; Incipit a montibus (supra Incipit m. 2 scr.: europa) 8; de 3 uide supra; cum praecedd. coniungunt PB II montebus D U ripheis PRASB rifeis B . ipheie D || ac] a 8 || tanaim Pi tanais B tanai 3 II meotidisque BD, R (sed e (in. in ras. in qua 4 « fuit fort. ae) meotiisque (d m. 2) P meotiique (s m. 1) A meotisque B 7 quae] q: D || ad om. D || littus B || septemtrionalia P (is ex es corr. m. 1), RB 8 oceaniusq: (in ex us corr. m. 1) D || ad] in 8 || galleam D supra galliam scr. m. 2: inclusiue 8 || belgecam B || rhynum B 9 descendens] addidi ex Isidoro || deinde P || danuuium] DA danuium B danubium PB 10 histrum] PBD hystrum B || ad meridiae D || et ad oriente D; et om. h 11 ponto ace.] Sic ut ponto snscipiatur 8 || accipitur] PBD aocepitur B excipitur A || ab] hinc ab 8 || halania D || datia 8. )
Nunc quidquid Danuuius a barbarico ad mare Nostrum secludit expediam.
MOESIA ab oriente habet ostia fluminis Danuuii, ab euro Thraciam, a meridie Macedoniam, ab Africo Dalmatiam, ab occasu Histriam, a circio Pannoniam, a septentrione Danuuium.