Historiae Adversum Paganos
Orosius, Paulus
Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.
itaque Hebraeis tuto per sicca gradientibus, refusis a tergo aquarum adstantium molibus, obruta est et interfecta cum rege suo uniuersa Aegypti multitudo, totaque prouincia plagis ante cruciata hac postrema interfectione uacuata est.
exstant etiam nunc certissima horum monumenta gestorum. nam tractus curruum rotarumque orbitae non solum in litore sed etiam in profundo, quousque uisus admittitur, peruidentur et, si forte ad tempus uel casu uel curiositate turbantur, continuo diuinitus in pristinam faciem uentis fluctibusque reparantur:
ut, quisque non docetur timorem Dei [*]( AVCTORES § 17 haec Orosius uel eius auctor a periegetis uidetur edoctus esse ) [*]( KXPILATORES 14 tractus — 18 reparantur adhibuit Gregorius Turo-n. 1 10 ) [*]( 1 rex] ex D || adque PaB || aequitibus PRBD (sed a er. in R) 2 nomerum D 3 maxime D || coniCere (alterius c superior pars in ras.) R connicere D 4 sescenta] PD sexcenta (x in ras.) R DC B || adque P*B 5 defFreasorum B || contumatium D || deuisit D .6 deletia D || utrisque Bt 7 inoff. spe limitis] inoffensis semitis B || inoffensa D 8 disp. D || inspiratę (pi in pe al. m.) R insperate D 9 hebreis BD || toto D 10 reffusis B || a tergo R || asstantium (pr. 8 in ras.) R || molebus D || obru«ta P 11 regi D 12 cruciata hac (a h m ras. ut uid.) R || postrema] PRB postremo Dv 13 euacuata R || extant PR || monimenta PbRb ad uersum monumenta-14 curruum adscr. i (uoluit fort. monim.) B™ 14 tratus Rl || urbitae D 15 htotore P 16 curiositate (uri in ras.) P curiositate cuiusplã R 17 turbentur B 18 ad u. ut q. — dei adscripsit R (i. e. require) Bm || reparantur] repelrenti D || ut quisque ÷ ut quis + non (sic) B cf. 2, 2 § 9 || quisque] PRDA cf. ad Corp. Inscr. Lat. 4 n. 1937 quisquis ς (uelut N) v quisque si ; (uelut X2) Z || doceatur B (X,) || timore∗∗ (eras. m) R timore D )
his etiam temporibus adeo iugis et grauis aestus incanduit, ut sol per deuia transuectus uniuersum orbem non calore affecisse sed igne torruisse dicatur, inpressumque feruorem et Aethiops plus solitum et insolitum Scytha non tulerit; ex quo etiam quidam dum non concedunt Deo ineffabilem potentiam suam, inanes ratiunculas conquirentes ridiculam Phaethontis fabulam texuerunt.
Item anno ante Vrbem conditam DCCLXXV inter Danai atque Aegypti fratrum filios quinquaginta parricidia una nocte commissa sunt. ipse deinde tantorum scelerum fabricator Danaus regno, quod tot flagitiis adquisiuerat, pulsus Argos concessit, ibique indigne persuasis in facinus Argiluis Sthenelan qui eum profugum egentemque exceperat regno expulit [*]( AVCTORES § 19 ignotue; cf. Euseb. 459°; Vnger, Manetho p.186 9 inter—p. 59, 1 regnauit ignotus; cf. Eus. 5501 . 530 . 534 . 543 13 pelsuasis Argiuis] consentientibus Argiuis Hieronymi solus cod. Fux. (ad a. 543c) ) [*]( i 1 ppalatae R| || relf gicms P relegionis B || ira] BD iram PR* irae Rbv || transacte D || terr.atur P terre-tur (a al. m.) R 3 sul- D || diuia BD || urbem D 4 adficisse B || igni B || turruisse D || inpraesumque B inpresaoqueD || delferuorem (de deletum) P 5 aethyops B || solitim R soledum D || et insolitum om. B || insoletum D || icitha D 6 non om. P1 || cedunt R 7 suam] (suam. P) PR suas BDh || inanis D || racionculas D || conquirentis D || ridicolam D ridiculosã (osi tn ras. angustiore al. ut uid. m.) R 8 faehontis D fo∗e∗∗tontis (e in rare m. 2, prior o m. 2 corr. non ex a, prior t m. 2 non autem ex h corr., sed t redvntegrata uidetur) P ioetontis RBA 9 septingentissimo septuagisimo quinto D 10 adque B || egypti D || filius D || quiquagi i nta R quinquagenta D 11 conmissa B || deinde in ras.; fuit uocab. a p litt. incipiens P || scaelerum B om. D || fabrigatur D 12 flagiciis D || adquisiuerat] PR adquesierat D conquiBsierat B || argus D aregiis B 13 stenelan P stelenan (puncta non ab ea m. ut uid. a qua h et v) R stenelam A tenelaum D tenelauum B stenelum G sthenelum (ue2 sten.) Sync. et Hier. rthenelam h 14 susciperat B || expolit D )
Busiridis in Aegypto cruentissimi tyranni crudelis hospitalitas et crudelior religio tunc fuit; qui innocentum hospitum sanguinem diis scelerum suorum participibus propinabat: quod exsecrabile sine dubio hominibus uiderim an ipsis etiam diis exsecrabile uideretur.
tunc etiam Terei Procnae et Philomelae incesto parricidium adiunctum atque exsecrabilius utroque conuiuium per infandos cibos additum, cum propter sororis pudicitiam ereptam praecisamque linguam filium paruulum mater occidit, pater comedit.
isdem temporibus Perseus a Graecia in Asiam transuectus est, ibi barbaras gentes graui diuturnoque bello domuit et nouissime uictor nomen subiectae genti dedit: namque a Perseo Persae sunt uocitati.
At ego nunc cogor fateri, me prospiciendi finis commodo de tanta malorum saeculi circumstantia praeterire plurima, [*]( AVCTORES § 2 ignotus; cf. Eusebius 558 § S ignotus; cf. Eus. 645 § 4 ignotus; cf. Eus. 670 (632. 690. 710) ) [*]( 1 adque PaB || bosiridis B || cruentissimo D 2 crudelis (rude in ras.) P || hospetaletas D || crudelior (li in ras.) P crudilior D || tunc religio B || innocentum) PRBD innocentem 5 (uelut GKN) h I 3 hosptum (i add. m. 2) P hospetum D || sanguinẽ∗∗ (1 uel. 2 lite. eras., S ex e corr. m. ead.) D || scaelerum B 4 execrabile PB || uiderim an] uidere. man D || tuiderim P potestuiderim (corr. m. 8. x) B uideri B uiderint h ex ∗ς, alii aliter interpolarunt 5 dies D || execrabile P ezecrabile0 (fi ab ead. m. atque potest 8. s.) B exsegrabile D || uideritur D uidetur Bt || therei PR turei B || procnę P prochi|nae D prognae B prognę (t al. [?] m.) B 6 et om. B || fiiomelae PR phylomilae B filio melae D || riparcidiũ B II adiunctH ẽ| (S al. m. add.) JB || adque PaB || execrabilius PB 7 utroiq; B || uiconuium (ui m. 2) B || cybos B || additum] additum est gh 9 paruolum D || mater] ater B || hoc cidit D || pater] mater B || comaedit B || hisdem PRBD || tempo∗ribus(erasa 0) P 10 grecia RB gratia D || tranuectus (s al. m.) B 11 gentes ∗∗∗∗∗∗∗∗∗ graui (8 uel 9 litt. er.; ... gentis ?) D || -que] quae D n nouisime B nouis sime D 12 namquae D || perBe D || sunt om. BD 13 uocitati] PB uo∗∗cate (c ex t m. 1) D uocati Bh 14 pruspiciendi D 15 secoli D -| preterire D || circumasstantia R)
nam cum regnum Assyriorum per MCLX annos usque ad Sardanapallum per quinquaginta propemodum reges actum sit et numquam paene uel inferendis uel excipiendis usque ad id tempus bellis quieuerit, quis finis reperietur, si ea commemorare numerando, ut non dicam describendo, conemur ?