In Hieremiam Prophetam Libri Sex

ex quo [*](1 *Gen. 22, 18. 26, 4. *Act. 3, 25 2 cf. Act. 9, 15 *Gal. 3, 16 16 *Hier. 30 (37), 3 17 cf. Hier. 27 (34), 16 (13) 19 cf. Hier. 28 <35), 1—4 21 cf. Hier. 29 (36), 10 ) [*]( 1 et s. u. M, eras. A semini P 4 oro V 5 quod MAPa.r. 6 esaiae VP.Aa.c. repromissionis Pp.c. 8 uideatur M et s. u. M facilia] effabilis M 12 scribae A 13 ueniunt AVPc eum Vulg. 14 conuertam s. u. LMA, om. YP conuersione in P 16 in] ad Vulg. terra P,Mp.r.,v 17 babylonem MAa.r.,v 18 iechoniam L ieconia P 19 annaniae M annania AP azuri P 20 praedicante P hieremia V illac V,MAa.e. 21 nt] et V mentienbantur L finitis] eũ finiti fuerint Mp.c.m3 22 anni Mp.r. tunc v iubetar in libro scribere v memoria M 23 praenuutiat Mp.c. proaun- łiet à - )

etiam in praesenti loco intellegendum est, praesertim cum eadem et eo tempore Hiezecihel in Babylone et Hieremias in Hierusalem prophetauerint.

[*](30(37),4—6 )Et haec uerba, quae locutus est dominus ad Israhel et ad Iudam, quoniam haec dicit dominus: uocem terroris — siue timoris — audiuimus; formido et non est pax. interrogate et uidete. si generat masculus! quare ergo uidi omnis uiri manum super lumbos suos quasi parientis et conuersae sunt uniuersae facies in auruginem?

Primum tristia nuntiantur. ut post malorum magnitudinem laeta succedant; gratior quippe est sanitas aegrotatione depulsa et doloris magnitudo in magnitudinem uertitur gaudiorum. quod autem dicit, hoc est: tantus erit timor tantaque formido, ut fugata pace bellis et sanguine omnia conpleantur et uiros quoque, quorum proprium est contra aduersarios dimicare, [*]( 4 cf. Ezech. 37, 16—25 5 Ezech. 37, 24 7 cf. Hieron. in Ezech. 37, 15—23 p. 433—441 13 *Hier. 30 (37), 5 18 cf. Hier. 30 (37), 7—24 ) [*]( 1 esse tempus uaticiniis P 2 multo Mp.c.m3 tempore Mp.c.m3 Va.c. 4 (= 9) ezechiel M iezechihel A hiezechiel VP sine MP,Aa.c. pariaetes (sic) P copulendas V 6 erat P 7 quiid La.T. 8 e intellegendam (e postea add.) A int. puto (puto s. u. m3: est om.) M praeserti V 9 eo] an eodem seribendum ? babylonem P 10 prophetauerit V 15 omnes V nir La.c. manus VP 16 Iumbv Mp.c. cum Vulg. suv Mp.c. cum Yulg. eius V parientes (n s. u..; alt. e ex i) M partarientis Ap.c.m.2 cum Vulg. conaerse La.c. 17 ornginem P prius MAVP 18 tristia (2 lilt. post ti s. u. rras. L tristitia VP,MAa.r. nuntiatnr P annnntiantnr v 19 quippej k add. P sanitas est v 20 in in rea. M alt. magmitudine La.c. multitudinem V 22 uellis P 23 mulierea P ) [*]( LIX. Hieron. in Hierem. ) [*]( M )

quidam hunc locum secundum tropologiam sic interpretantur, ut ponant illud testimonium: a timore tuo, domine, concepimus et parturiuimus et peperimus; spiritum salutis tuae fecimus super terram, et illud apostolicum, in quo dicit: filioli mei, quos iterum parturio, donec Christus formetur in uobis, huic exemplo conparant; quod manifestum est non ad terrorem, sed ad gaudium pertinere, cum praesens scriptura uastationis Israhel et ruinae tempus significet. -

[*](86,7 )[*]( (37,7. 8a) )Uae, quia magna dies illa nec est similis eius tempusque tribulationis est Iacob! et ex ipso saluabitur. Praedicit tempus miseriae, ut inferat tempus gaudii. \'cum\', inquit, \'tanta praecesserint mala, ut dolor uirorum omnium dolori parturientis feminae conparetur, tamen tempus tribulationis Iacob, hoc est populi dei, mutabitur in prospera et ex ipso quoque saluabitur\' — subauditur tempore —, \'de quo sermo processerat\'. (Iacob) autem duodecim tribus intellege, quae nequaquam sub Zorobabel, ut nonnulli falso putant, sed euangelica uocatione saluatae sunt. [*]( 6 Esai 26, 18 9 *Gal. 4, 19 17 cf. Hier. 30 (37), 6 19 cf. Num. 16, 3 etc. 20 Hier. 30 (37), 7 (8) ) [*](1 timor v obteneat (pr. e ex i) M 2 conferat Pa.c. lumboque Ma.c. 3 conteneat La.c. contineant MP cantorum La.c. reuertentur V auriginem VP; & odd. s. u. m. rec. M at add. s. L w2 A 4 testentur MA 5 et V ponant L potant (v s. 0) M,mlA putant YP pntent m2A,v 7 parturibimus МPa.c. sps LA,Ma.c. 9 donec∗∗ (ec in ras.) M 10 huic L huius cet. comparari v 11 est om. M pertinerent M,LAa.r. 12 uastationē Mp.c. 15 tempus Y V 16 ferat Pa.c. .17 gandi Ma.c. praecesserit V,Pa.c. 19 tempus s.u. L 22 intellegit P nequam Pa.c. ut om. MP,LAa.c. et V23 putauit M,Aa.c.m2 putauerunt Ap.c.m3 sed] de add. MAVPv, om. L cum OZDF-.\'-.-\'-. )

[*]( 30,8.9 )[*]((37,sb. 9))Et erit in die illa, ait dominus exercituum, conteram ivgum eius de collo tuo et uincula illius disrumpam et non dominabuntur ei amplius alieni, sed seruient — siue operabuntur tur — domino deo suo et Dauid, regi suo, quem suscitabo eis.

Iste est Dauid, cuius et euangelium meminit: daturum se nobis, ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati seruiamus illi in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris. quomodo enim primus Adam et secundus Adam scribuntur iuxta corporis ueritatem, sic et Dauid dominus atque saluator, quia iuxta carnem ex Dauid totum in eo sancta Maria conferente, quicquid fuit ei stirpe Dauid, et habente originem atque conceptum de spiritu sancto.

quodque ait: conteram iugum eius de collo tuo et uincula illius disrumpam, non dubium, quin sub typo Nabuchodonosor de diabolo sentiendum sit.

[*]( 10.11 )Tu ergo ne t timeas, serue meus Iacob, ait dominus, neque paueas, Israhel, quia ecce ego saluum te faciam de terra longinqua et semen tuum de terra captiuitatis eorum et reuertetur Iacob et quiescet et cunctis afluet et non erit, quem formidet, quoniam tecum sum, ait dominus, ut saluem te. faciam enim consummationem in cunctisgentibus, in quibus dispersi te; te autem non faciam in consum-[*](4 *Hier. 30 (37), 9 6 Luc. 1, 73—75 9 cf. I Cor. 15. 45. 47 13 cf. Matth. 1, 18. 20. Luc. 1, 35 14 *Hier. 30 (37), 8 )[*]( 2 illiua] eius Vulg. 3 eij e. (i s. *) M eis v 5 rege P 6 et om. P 8 seruiemus P 9 primus s. u. L 12 conferentem (m s. u., sed exp.) L quicquid (1 que s. u. m3) A extirpe F 13 habente P 14 quoque P,Aa.c.m2 quod F eius iterauit Y 15 dubio V qaiia Mar. 16 nabochod. V nabncod. P,La.c. diabulo PyAa.c. 17 seruem Ma.r. 18 ecce om. V saluum te faciam] saluabo te Vulg. 19 et s. u. m2A 20 reuertitur P,LMAa.c. reuertatnr F 21 quiescit P.LMAa.c. requiescet v affluet AVP, (pr. f ez d) M afflueot v (cf. p. 393, 19. 394, 22): bonis add. Vv cum Vulg. 22 tecum] ego add. (s. u. m3) MA,v cum Vulg. ut] et Va.c. saluum MP te] faciam add. M 23 aim) in P eomsummationem L consumationem (hie et lin. M) P )[*](24* )

Haecπεριϰοπὴ in LXX non habetur et in plerisque codicibus uulgatae editionis sub asteriscis de Theodotione addita est. pollicetur autem sermo diuinus et familiarius uocat \'seruum suum\' Iacob et Israhel, sicut Abraham, Isaac et Iacob uocantur \'serui dei\' — Moses quoque et alii prophetae et apostolus Paulus in principio epistularum suarum hoc titulo gloriatur —, ut et duae et decem tribus, id est duodecim, sciant se de terra longinqua esse saluandas et soluendam captiuitatem reddendamque pacem et omni eos replendos abundantia iuxta illud, quod in psalmo dicitur: fiat pax in uirtute tua et abundantia in turribus tuis!

hoc autem erit, quia praesentia domini perfruentur, quando et gentes aduersariae, quae eos ceperant, disperibunt et isti liberabuntur e gentibus. docetque eos nequaquam poenae, sed eruditioni traditos, ut indicarentur quasi proprii, non perderentur quasi alieni; qui enim non credit, iam iudicatus est, hoc est praeiudicatus in interitum.