In Hieremiam Prophetam Libri Sex

Jerome, Saint

Jerome, Saint. S. Euesebii Hieronymi Opera, Section 2, Pars 1: In Hieremiam Prophetam (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 59). Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1913.

caueat ergo, qui potest dicere: mihi autem adhaerere deo bonum est, ne forte per neglegentiam ab illius renibus separetur et transeat Eufraten et detur in potestatem regis Assyrii et nequaquam in solidissima petra, sed in foramine petrae corruptae atque uitiatae, hoc est hereticorum sordibus et uitiis, occupetur et in tantam ueniat putredinem, ut in usum et in cinctorium domini ultra redire non possit.

[*]( 13, 12-14 )Dices ergo ad eos — siue ad populum — sermonem- XV.Dicesergoad eos - siue adpopulum-ser- monem istum: haec dicit dominus deus Israhel: omnis laguncula — siue uter — implebitur uino. et dicent ad te: numquid ignoramus, quod omnis laguncula — siue uter — impleatur uino? et dices ad eos: haec dicit dominus: ecce ego implebo omnes [*]( 6 Hier. 13, 10 8. 12 *Hier. 13, 11 14 Ps. 72, 28 22. 24. 26 *Hier. 13, 12 ) [*]( 1 lumbaret Pa. eufrates MAVP 2 assirias V hamoribus AP 4 pulcritudinem MP 6 prauitati La.c. 8 exponet La.c. enim om. P 9 adheret M,La.c. (= Un. 10. 15) adherit P lumbus Pp.c. 11 duae LMAa.c. tribus et duas P 12 essent v laude P 13 gloria P 16 illius] ae add.. sed exp. MA eufranten V enfrate P 17 potestate P assirii V 19 oecupatur P 20 ut] & Pa.c. 22 dic V 24 languncula F 25 quod] quid Vulg. 26 implebitur Vulg. )

163

habitatores terrae huius et reges, qui sedent de stirpe - siue filios — Dauid super thronum eius, et sacerdotes et prophetas et omnes habitatores Hierusalem ebrietate et dispergam eos, utrum m a fratre suo et patres et filios pariter, ait dominus; non parcam — siue non desiderabo — et non concedam neque miserebor, ut non disperdam eos. Uerbum Hebraicum <nebel\' Aquilae prima editio \'lagunculam\', secunda ipsum \'nebel\', Symmachus <craterem\', LXX <utrem\', Theodotio \'uas\' interpretati sunt; quod omne non oleo, non aqua, non melle, non lacte, non alia qualibet materia liquentis elementi, sed uino et ebrietate conpletur ostendens nos uas esse fragile iuxta apostolum dicentem: habemus autem thesaurum istum in uasis fictilibus, nec posse fieri, ut non illud impleatur in nobis, quod scriptum est: non enim habitat in carne mea bonum, et iterum: non enim, quod uolo bonum, hoc facio, sed, quod nolo malum, hoc operor, ac deinde: miser ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius? hac autem ebrietate, [*](3 )qua obliuiscimur praeceptorum dei, et uitiis atque peccatis omnis impletur humana condicio dicente propheta: non iustificabitur in conspectu tuo omnis uiuens — non ad conparationem dei, ut ueteres et noui heretici uolunt et patroni hereticorum, sed ad scientiam eius; homo enim 25 uidet in facie, deus in corde — et, quod nobis interdum [*](2 *Hier. 13, 13 6 *Hier. 13, 14 8. 9. 10 *Hier. 13, 12 13 II Cor. 4, 7 15 *Rom. 7, 18 16 *Rom. 7, 19 18 *Rom. 7. 24 21 Ps. 142, 2 24 *I Reg. 16, 7\' ) [*]( 2 siue] de add. P filiis Pp.c. 3 alt. et-suo (lin. 5) bis posmi P 4 ebrietatem L 6 pon desiderabo et M disederabo La.c. 8 (=9) neuel P aquila et (t s. u., sed eras.) M primo Aa.c. languncnlam A 9 simmachus P cratere P 10 theodotion Y uassa L interpretatus e Mp.c. 11 aquam MaL Va.c. 12 elimenti P noa uaa] non suas Ma.c. 13 autem om. v 14 uictilibus P 18 acj hac P ergo Pa.r. liberauit YP,LMa.c. 19 haec P 20 et om. V 21 conditio MVP 25 faciem LA. ds] ad add. A interdum nobis P) [*](11*)

164

mundum uidetur, illius oculis sordidum deprehenditur: non solum uulgus ignobile uilisque plebicula. sed reges ecclesiarum. de stirpe siue filii Dauid, qui sedent resupini erectaque ceruice [*](4 )et protento aqualiculo super thronum eius. sacerdotes quoque ipsi, secundus in ecclesiastico honore gradus, et prophetae, qui uidentur habere scientiam scripturarum, et omnes habitatores Hierusalem pro peccatorum uarietate conplentur siue ludas, ut addidere LXX. cumque ebrii fuerint, dispergantur a societate sui patresque a filiis et filii a patribus separantur, ut diuersis polluantur heresibus et sub Christi nomine inter se digladientur et dimicent contra matrem suam, quae eos [*]( 5 )genuit, ecclesiam. unde dicit: \'non desiderabo eos, sed odio habeam sempiterno, non parcam et non concedam neque miserebor, non crudelitate sententiae, sed ueritate indicii. qui enim meos populos trucidarunt. ipsi in aeternum peribunt\'. potest hoc et iuxta historiam simpliciter accipi, quod et reges et sacerdotes et prophetae et omnis populus Hierusalem inebriandus sit calice Babylonio et captiuitatis obruendus malis.

[*]( 13, 15 )Audite et auribus percipite, nolite eleuari, quia dominus locutus est! Quia supra dixerat: omnis uter implebitur uino, ita ut reges quoque et sacerdotes et prophetae et omnis habitator Hierusalem impleretur ebrietate, propterea iungit et dicit: audite et auribus percipite, tam extrinsecus quam intrinsecus, tam mente quam 25 [*]( 4 cf. Pera. 1, 57 8 *Hier. 13, 13 12 *Hier. 13, 14 13 Hier. 13, 14 18 cf. Hier.. 51 (28), 7 21 *Hier. 13, 12 22 cf. Hier. 13, 13 24 Hier. 13, 15 ) [*](1 oculi Ma.c.m.2 2 plebecula LMa.c. 3 fili P eractaque Va.c. cernices P 4 aqualiculoJ aequali collo P 7 uarietate peccatorum v completur MP,Aa.c. 8 iuda A Vv hebraei La.c. ebrei Pa.c. 9 patresque) et add., sed exp. L seperantnr Pp.c. 10 ipo Ma.c. 11 degladientur La.c. qai Pa.c. 12 eccJa P eos om. VP 13 hodio P habebo Ap.c.m2,v 16 et] ut Ma.c., om. V 17 pr. et alt. et om. v 18 inhebriandus P babilonio P 19 malitiis VP 22 uter] lag in mg. adscr. m2 L 23 omnea APv habitatores P,Ma.r.,v implerentur :P,Ap.c.,v implebitur V 25 mentem Ma.r. )

165

corpore, et nolite eleuari per superbiam cogitantes fragilitatem uestram et, quod nullus sit, qui pro qualitate peccati hac ebrietate careat. unde disperditur atque corrumpitur et dei misericordia indignus est eleuans se aduersum eum per superbiam.

[*]( 13, 16.17a )Date domino deo nostro gloriam, antequam contenebrescat et antequam offendant pedes uestri ad montes caligosos — siue tenebrosos — ! exspectabitis lucem, et ibi umbra mortis et ponentur in tenebris — siue iuxta Hebraicum: et ponet eam in umbra mortis et in caligine -. quodsi non audieritis, in abscondito plorabit anima (mea — siue) uestra — a facie superbiae sine in iniuriae . Eos quibus dixerat sermo diuinus:

audite et auribus percipite et nolite eleuari, nunc prouocat ad paenitentiam, ut, priusquam ducantur Babylonem et offendant pedes eorum in montes tenebrosos sine caligosos, dent gloriam deo. unde et peccatoribus saepe dicitur: date gloriam deo!

quod autem Babylon et omnis regio Chaldaeorum mo-ntes caligosi siue tenebrosi appellentur, in principio Isaiae contra Babylonem legimus, ubi scriptum est: super montem caligosum leuate signum, quod Hebraice dicitur \'neseptha\'. hoc itaque praecipit, ut, antequam ducantur in captiuitatem et sernitutis mala sentiant, agant paenitentiam, cumque [*]( 1 *Hier. 13, 15 8. 9 *Hier. 13, 16 13 *Hier. 13, 17 14 *Hier. 13, 15 18 Ps. 67, 35. *I Par. 16, 28 (29) etc. 21 *Esai. 13, 2 ) [*]( 2 pro om. M 3 haec P 4 dignus Ma.c.mS eleaana sej eleaasae V aduersos Po eum] dm̃ P 6 uestro v cum Yulg. 7 contenebrescant V contebrescat P 8 caligosus (u in ras.) M caliginosoa v cum Vulg. ex- pectabitis codd. (corr. L = lin. 24) 9 ubi Ma.c. 10 pone M ea M 11 umbram Av eum Vvlg. caliginem Av cum Vulg. quodsij hoc add. s. u. m2 A cum Vulg. 12 plorauit P mea sine svppleui roll. Vulg. (cl. p.166, 3. 19. 167, 8) 13 uestra (mea s. u.) M 15 patientiam Aa.c.m2 17 in] ad v caliginosos sine tenebrosos a 18 unde—deo om. P 19 chaldeorum La.c. 20 califinosi v principio] uisionis add. Martianaeus v esaiae MVP,Aa.c. 21 caiiginosum v 22 nesepha v 23 praecepit MAP,La.c.,v )

166

exspectent lucem, sessuri sint in tenebris.