Epistulae

duos itaque libros misi sanctae filiae meae Fabiolae, quorum exempla, si uolueris, ab ipsa poteris mutuari; pro angustia quippe temporis alios describere non potui. quos cum legeris et uestibula uideris, facilis coniectura erit, qualis ipsa futura sit domus. sed credo in dei misericordia, qui nos adiuuit in difficillimo principio supra dicti operis, quod ipse adiuuet et in paene ultimis prophetae partibus, in quibus Gog et Magog bella narrantur, et in extremis, in quibus sacratissimi et inexplicabilis templi aedificatio, uarietas mensuraque describitur. [*]( 9 Uergil. Aen. IV 42 sq. 10 *Gen. 16,12 15 cf. Cicero pro Milone 10 (11) 24 cf. Ezech. c. 38 et 39 25 cf. Ezech. c. 40-48 ) [*]( 2 per se nostram] pseuara (= perseueram) B 5 maximae t) 7 ignorare D ignorem B 8 subito A 9 tuis J uirgilius Alt)B,Mp.c.m2 longe lateque t) 10 barchaei DM barchei It) brachei g barthei A bacchei B sancta inquid η 11 tuorum t)B habitauit D -bis t) 12 Phoenices g phoenicis t) foenicis D phenicis AMIB fenicis § percurrit t) 14 potueri t) oratore 15 sUet A legis 3 lex ex lis m2A annales 1 quanta B litterarum l 16 quae om.g multitudo t) alt. et s.l. B silentium t) ac om.t) 17 sed utilitatis t) quoque t) quod ex que B uel t)B,om.cet. securitatis t) 18 libro 3 19 exemplana Mp.c.m2 mutuare B 20 describe õ legeris] geris A 21 sit fut. g 22 misericordiam A%D,Ma.r. 23 operis ex opera ni2A quo d penultimis Mp.r.l\'L)B 24 gog ex cog A in s.L\'IJ 25 sacratissima M )

Sanctus frater noster Oceanus, cui uos cupitis commendari, tantus ac talis est et sic eruditus in lege domini, ut absque nostro rogatu instruere uos possit et nostram super cunctis quaestionibus scripturarum pro modulo communis ingenii explicare sententiam. incolumes uos et prolixa aetate florentes Christus deus noster tueatur omnipotens, domini uere sancti.

Saepe et multum flagitas, uirgo Christi Principia, ut memoriam sanctae feminae Marcellae litteris recolam et bonum, quo diu fruiti sumus, etiam ceteris noscendum imitandumque describam. satisque doleo, quod hortaris sponte currentem et me arbitraris indigere precibus, qui ne tibi quidem in eius dilectione concedam multoque plus accipiam quam tribuam beneficii tantarum recordatione uirtutum.

nam ut hucusque reticerem et biennium praeterirem silentio, non fuit dissimulationis, ut male aestimas, sed tristitiae incredibilis, quae ita meum obpressit animum, ut melius iudicarem tacere inpraesentiarum, quam nihil dignum illius laudibus dicere.

neque uero Marcellam tuam, immo meam et, ut uerius loquar, nostram, omniumque sanctorum et proprie Romanae urbis inclitum decus, institutis rhetorum praedicabo, ut exponam inlustrem familiam, alti sanguinis decus et stemmata per consules [*]( 2 tantos g ac] et g 3 instruere] docere B nostra g uestram B 5 incolomes A,Ma.c.m2 et s.l.B dns jB 6 domine g ueri A sancti] add. explicit epis sci hieron ad marcellinū et anapsych M ) [*](A = Berolinensis lat. 17 s. IX. ) [*](D = Vaticanus lat. 355+356 s. IX-X. ) [*](B = Berolinensis lat. 18 s. XII. ) [*]( ad principiam (de eras.D) uirginem (om. B) de uita sanctae(-e D) marcellae (-e . hieronimus D)ADB; Hieronymi nomen exhibet titulus in D ) [*]( 12 sumus] fuimus B 13 or*taris A 14 conceda (a in ras.m2) B 16 sil. praet. B 17 existimas g tristicia B 19 dignum] add. in m2 B 21 pro- prię DB 22 inditum D rethorum codd. 23 familiam] rotiliam B decus] genus B stemmata (ta del. m2) A per consules B proconsules D proconsulis A (i ex e m2) ) [*]( LVI. Hieron. Epist. III, Hilberg1. ) [*]( 10 )

Orbata patris morte uiro quoque post nuptias septimo mense priuata est. cumque eam Cerealis, cuius clarum inter consules nomen est, propter aetatem et antiquitatem familiae et insignem — quod maxime uiris placere consueuit—decorem corporis ac morum temperantiam ambitiosius peteret suasque longaeuus polliceretur diuitias et non quasi in uxorem sed quasi in filiam uellet donationem transfundere Albinaque mater tam clarum praesidium uiduitati domus ultro appeteret, illa respondit: \'si uellem nubere et non aeternae me cuperem pudicitiae dedicare, utique maritum quaererem, non hereditatem\'.

illoque mandante posse et senes diu uiuere et iuuenes cito mori eleganter lusit: \'iuuenis quidem potest cito mori, sed senex diu uiuere non potest\'. qua sententia repudiatus exemplo ceteris fuit, ut eius nuptias desperarent. legimus in euangelio secundum Lucam: et erat Anna prophetissa, filia Phanuhelis, de tribu Aser et haec prouectae aetatis in diebus plurimis. uixeratque cum uiro annis septem a uirginitate sua et erat uidua annis octoginta quattuor nec recedebat de templo ieiuniis et obsecrationibus seruiens nocte ac die. nec mirum, si uidere meruit saluatorem, quem tanto labore quaerebat.

conferamus septem annos septem mensibus, sperare Christum et tenere, natum confiteri et in crucifixum credere, paruulum non negare et uirum gaudere regnantem: non facio ullam inter sanctas feminas differentiam, quod nonnulli inter sanctos uiros et ecclesiarum principes stulte facere [*]() [*](17 *Luc. 2, 36-37 ) [*]( 1 perfectos A praetorii Bp.c.m2 pretoria Ap.c.m2 decurrentium B 2 in om.g quo B 4 orba g pre nuptias Aa.c.m2 praenuntias D 5 cerealis D cereali(adc2. s m2)A 6 alt. et del.m2A 7 ob(s.l.m2)decorem A 8 longiuus (alt. u eras.) A,om.B 9 filio (add. s s.l.m2) B 10 uiduitati scripsi uiduitate codd. uiduatae g 11 me cup. aet. g 12 ded. pud. B 14 iuuenes] iu-. uenis Ap.c.m2 iuuenis] iuuenes Aa.c.m2 \'\\add. et s.l.m2A 171ucanD 18 fanuhelis A phanuel B 19 quae (a exp.)A 20 uiro suo B era(add. t s.l.m2)A 22 seruiens domino B domino seruiens g 23 die ac nocte B ac] et D meruerit A 27 fem. sanctas B 28 consueuerunt D )

Difficile est in maledica ciuitate et in urbe, in qua orbis quondam populus fuit palmaque uitiorum, si honestis detraherent et pura ac munda macularent, non aliquam sinistri rumoris fabulam trahere. unde quasi rem difficillimam ac paene inpossibilem optat propheta potius quam praesumit dicens: beati inmaculati in uia, qui ambulant in lege domini, inmaculatos in uia huius appellans saeculi, quos nulla obsceni rumoris aura macularit, qui obprobrium non acceperint aduersus proximos suos.

de quibus et saluator in euangelio: esto, inquit, beniuolus — siue bene sentiens — de aduersario tuo, dum es cum illo in uia. quis umquam de hac muliere, quod displiceret, audiuit, ut crederet? quis credidit, ut non magis se ipsum malignitatis et infamiae condemnaret ? ab hac primum confusa gentilitas est, dum omnibus patuit, quae esset uiduitas Christiana, quam et conscientia et habitu promittebat.

illae enim solent purpurisso et cerussa ora depingere, sericis nitere uestibus, splendere gemmis, aurum portare ceruicibus et auribus perforatis Rubri Maris pretiosissima grana suspendere, flagrare mure, ut tandem dominatu uirorum se caruisse laetentur quaerantque alios, non quibus iuxta dei sententiam seruiant, sed quibus imperent. unde et pauperes eligunt, ut nomen tantum uirorum habere uideantur, qui patienter riuales sustineant, si musitauerint, ilico pioiciendi.

nostra uidua talibus usa est uestibus, quibus obstaret frigus, non membra nudaret, aurum usque ad anuli signaculum repudians et magis in [*](7 Ps. 118, 1 10 cf. Ps. 14, 3 11 *Matth. 5, 25 22 cf. Gen. 3, 16 ) [*]( 1 unus est DB unum ex unus mZA sit et praemium B 3 maledicta (t exp.) B maledico D orbis] add. heu B 4 populis A 6 contrahere g ac] et g 9 huius saec. in uia app. B appellant saeculi A saeculi appellat g obsceno A maculauerit B 10 acceperit ABa.c.m2 11 et om.g 13 in uia cum illo g 14 audiuit] add. quis audiuit B credidit] credit A alt. ut] aut AD 17 habitus A illae] aliae B 18 si(s.l. e m2)rycis (y inras. m2)A 20 grana] gratia A flagare D fraglare Bp.c.m2 fragrare g mure] add. et sic maritos plangere B maritos ita plangere g 21 uirorum scripsi eorum codd. 23 nomen om.B uiros B 24 riuales] omnia B muss. g nostram D nostrum Aa.c.m2 uiduam Aa.c.m2D 25 uestibus est B ostaret A optaret Ba.c.m2 arceret g ) [*]( 10* )

Diuinarum scripturarum ardor incredibilis, semperque cantabat: in corde meo abscondi eloquia tua, ut non peccem tibi, et illud de perfecto uiro: et in lege domini uoluntas eius et in lege eius medita-n bitur die ac nocte meditationem legis non replicando, quae scripta sunt, ut Iudaeorum aestimant pharisaei, sed in opere intellegens iuxta illud apostolicum: siue comeditis siue bibitis siue quid agitis, omnia in gloriam domini facientes et prophetae uerba dicentis: a mandatis tuis intellexi, ut, postquam mandata conplesset.

tunc se sciret mereri intellegentiam scripturarum. quod et alibi legimus: quia coepit Iesus facere et docere. erubescit enim quamuis praeclara doctrina, quam propria reprehendit conscientia, frustraque lingua praedicat paupertatem et docet elemosynas, qui Croesi diuitiis tumet uilique opertus palliolo pugnat contra tineas uestium sericarum. moderata ieiunia, carnium abstinentia, uini odor or magis quam gustus propter stomachum et frequentes infirmitates. raro procedebat ad publicum et maxime nobilium matronarum uitabat domus, ne cogeretur uidere, quod contempserat, apostolorum et martyrum basilicas secretis celebrans orationibus et quae populorum frequentiam declinarent.

matri in tantum oboediens, ut interdum faceret, quod nolebat. nam cum illa suum diligeret sanguinem et absque filiis ac nepotibus uellet in fratris [*]( 8 Ps. 118, 11 9 *Ps. 1, 2 13 *I Cor. 10, 31 15 Ps. 118, 104 18 *Act. 1, 1 23 cf. I Tira. 5, 23 ) [*](1 marsupiis B 2 et] aut g 4 uid. ac uirg. B 5 ex] et A 7 ardor erat g 9 pfecto D 11 legit AD non in repl. B 12 ut s.l.A existimant g 13 comedetis Aa.c.m2 14 bib. siue quid] aliquid B omnia] a misericordia A gloria B 18 quia] quae B cepit codd. 19 et erubescit (om. enim)B 20 eius lingua g (sed lingua est ablatiuus) 21 elemosinas B elymosinas A eleemosynas g pallio AD 22 siricarum Aa.c.m2;add. illi erant g 25 domos B 26 secretas AD 28 negligeret g 29 ac] et g 29 uelit Aa.c.m2 )