Tractatus super psalmos

Quibus non est constans emundati cordis conscientia, precari ista prophetae uoce non possunt: retribue seruo tuo. si enim digna secundum opera nostra retributio aderit, in peccatorum ac delictorum nostrorum poenis manebimus. satis autem est, si cui uel haec saltim fiducia gratulandi ad dominum fuerit: non secundum peccata nostra fecit nobis, 23 . CII, 10; 11; 12; 14. [*]( a 1 que corr. m. 2 V que C quo e quia pb 2 illut V cociders corr. h. ) [*](m. 1 V 8 ec corr. m. 1 R in hia pb exercetur pb est unus V 4 exercitationum VC 5 hebreus YR sexSnii reex annis E sernus i tz serui R 6 fet corr. m. 1 V 9 adque VR 10 exeroeat1x (eat1, in a te ras. m. 3) R exerceatur e qui exercitatione retinet C 11 in id,e corr. m. 3 R 18 quae — consequitur om. RCpe Explicjt littera II incipit littera III felioiter V Finit R Finit Beth lit. seounda incipit Gimel lit. III Cp(A) 16 et uiuam RE 18 emudati ex et mudati m. 2 V 19 praecari r post seruo tuo R add. & uiua 21 ac ex hao R poenis supr. scr. m. 3 R 22 est autem E eni est Cp sicuti V cni R saltem CpE 23 dm VC 24 reddidit ex reddit p reddit C. )

Sed forte insolentis istud est, sine aliqua confessionis modestia meritum retributionis optasse, nec se in corpore situm, id est in uili atque humili sorte esse meminisse. exclusit autem propheta omnem de se uanitatis ac opinionem. nam cum dixisset retribue ex innocenti», seruo tuo ex seruitutis officio et ex condicionis suae confessione subiecit. constanter igitur haec postulat, qui se dei seruum, non peccati esse meminit; quia omnis, qui peccat, seruus est peccati.

Viuam, inquit, et obseruabo sermones tuos. uiuam atque obseruabo non praesentis temporis res est, sed significatio sermonis eius in futuri se tempus extendit. scit enim propheta, quando beata illa et uera uiuentium sit uita. nunc enim et in puluere mortis manemus et in mortis corpore sumus, a quo se liberari apostolus orat dicens: miser ego [*]( 17 Ioh. VIII, 84. 24 Rom. VII, 24. ) [*]( 1 sicat = altitudinS C a ex ac R 9 elongauit ex elongatnit V longauit RE prolongauit ('p(A) nobis (om. a) p 8 figurationem nostram RE in se tanta dei misaericordia R 5 procul se abesse F1 procul abesse R procul a se abesse PCjp et dignum — se esse om. ('p(A) misericordiam sese coepisse V 6 hinc cui uiuus scilicet (poster. c in scilicet add. m. 2) V 7 digna ex digno m 2 V quia sancto Vp i noncfl mun a C 8 cogitans haec effatur V cogitat aeo effatur p liber tatis eiua os ut oret p libertas eius aos ut oret C 10 insoletis sit at audacia est V 11 obtasse C 12 atque in humili Cp esse om. p 13 ac ex hao R iactantiae ex iactantium m. 2 V 17 meminisset V pecoat ex peccati m. 2 V 20 adque VR 91 significatio sermonis ez significationis m. 2 V huius JPJ RICpE in futurum se tempus CE 22 uita sit VCpE 23 et om. p in puluerem V 24 liberare C ego ex ergo m. 1 t'. )

Sed absit istud, ut quicquam horum in lege corporaliter intellegatur. tamquam per contrectationem mortui quisquam fiat inmundus. Ioseph ossa egrediens Aegyptum Moyses ipse lator legis abstulit, Eliseus mortuo, ut eum uiuificaret, incubuit, dominus ipse mortuos manu in uitam retraxit: et contrectatio mortui si inmundum effectura fuisset, nequaquam neque a tantis uiris neque a domino uiolata lex esset, ipso dicente: legem soluere, sed implere. sed quia lex [*]( 7 Coloss. III, 8 sq. 11 Ps. CXIV, 9. 15 Num. XIX, 11. 24 Matth. V, 17. ) [*]( 1 liberauit V 2 autem eras. C matheriam R 8 infirmeque Ce 4 corraptionem V ac ex hac R 5 in natura R in nobis ex nobis m. 2 V 7 quia ex quiha m. 1 V 8 cum Christo deo R 9 et nos apparebimuB p(A)e cum ipso in gloria E 12 placebit R d5 VRC domino p 18 regionem ex religionem p adhuc ex adhuncp 17 apsit V istut V ut om. V quisquam V 19egyptum V 20aduexit T'auexit C euexit pe heliaeus RCp eum om. R 21 mortuum V adpraehen- C 808 ex adpraehaeneos R adpraeheBum V apprehensos pE contratatio R 22 nequaquam neq a tantis uiris R nequaq neq; a tantis niris p nequaquS neq: tantis uiris C nequaquam nep tantis nobis V nequaquam a tantis o uiris E 28 a don m. 2 V a d5 (J) 24 adimplere pE. )

Et forte si quis existimet sibi in sacramento baptismi perfectam illam innocentiae et caelestis uitae dignam redditam puritatem, Iohannem Baptistam dixisse recolat: ego quidem baptizo uos in aqua ; qui autem uenit, fortior me est, ipse uos baptizat in spiritu sancto et igni; ipsum autem dominum baptizatum a Iohanne, cum adhuc esset in corpore, meminerit locutum: adhuc habeo aliud baptisma baptizari. est ergo, quantum licet existimare, perfectae emundatio puritatis etiam post baptismi aquas reposita, quae nos sancti spiritus sanctificet aduentu, quae iudicii igni nos decoquet, quae per mortis iniuriam a labe morticinae et societate purgabit, martyrii passione deuoto ac fideli sanguine abluet.

Et idcirco sanctus propheta uicturum se dicit esse, cum uiuat, per hanc scilicet umbram ad ueram illam regionem uiuentium transferendum. secundum quod exemplum, ut dixit: uiuam. ita et: custodiam sermones tuos. custodiuntur interim apostolum Paulum pro parte et per speculum. sunt enim multa saeculi scandala, prohibent perfectam in nobis mandatorum esse custodiam. taceo de naturis corporum, [*](8 Matth. m, 11. 12 Luc. XII, 50. 23 I Cor. 13, 9; 12. ) [*]( 1 praeformatum V flposl posse eras. 2 lilt. (nt ?) R 4 per demutationem Cp 5 glorioaore V gnatura V 6 si om. Cp extimet p 7 et om. C caelesti uitam V caelesti uita Cp cf. Draeger Synt. 1,478 9 in s. s. m. 1 R qui m autempostmeuenitE 10 baptizabit E in om. b 11 do corr.m. 2 r h 12 abeo R abeo p 13 aliut baptiama V alio baptismate C alio bapne tismo pjE. baptizare V 16 sui spiritus Cp 16 ignos corr. m. 1 R decoquat E 17 deuota Cpb 19 sps propheta C 20 per hec C uiuetium ex unetium m. 2 V 21 transferendum ex transmunendum m. 2 V 28 parte (a in raspost r eras. a) R 24 saeculi scandala ex scandala saeculi corr. m. 1 R prohibet V 95 mandatorum rr mandaturum m. -i R. )

Ordo , qui primo uersu continetur, hic idem in consequentibus est. ait enim: oculos meos et considerabo mirabilia de lege tua. scit mortalibus oculis atque corporeis nubem obscuritatis obsistere. scit ea, quae corporaliter in lege praecepta sunt, umbram esse et speculum futurorum. legem quidem legit, sed optat legis mirabilia contueri. meminit esse sancta sabbata, sed in aeternorum sabbatorum requie esse desiderat. utitur quidem azymis panibus, sed fermentum eicere naturae ueteris festinat. immolat paschae ouem, sed adsistere ei, qui per Iohannem reuelatur, agno concupiscit. septimi anni legi satisfacit, sed ipse exactis septem milibus saeculi esse liber expostulat. iubelaei quinquagesimi anni legem explet, sed pentecostadis remissionem ac renouationem obtinere festinat. scit ex praecepto dei secundum exemplar et altarium a Moyse institutum et Aaron sacerdotali habitu ornatuque uestitum, sed principis sacerdotum, in cuius exemplum haec fiebant, interesse ministeriis properat. induci quoque in terram sanctam, terram fluentem lacte et melle, iam totius huius orbis peregrinus orat. uniuersa quidem ista corporaliter gerunt, sed hoc Paulus aliter intellegit [*]( 2 adnero V eius add. m. 2 V 8 obtunso RC facie ex facienda m. m. 2 V ad facie corr. m. 2 V audiemns atque cernemus E 4 mandata dei E seruabimns ex seruauimus m. 2 V 8 nube in ras. m. 1 R 9 corporaliter ex corporalit m. 2 V et add. m. 2 V 10 legit s. s. m. 1 p sed obtat p sed apta C legis mirabilia orat contueri C 11 sancta esse VCpE aeternarum sabbatarum V 12 post requie 1 litt. eras. R azimis RCp 18 inmolat C 14 qui per Iohannem agnus ostensus est concupiBcit agno C 15 septimi agni legis C post satisfacit in marg. add. m. 1 R: de septimo anno 16 liber esse Cp iubelei pa iubet legi V Iubente lege R cf. Arat. act. apost. 2, 677 quinquagenaimi anni satisfieri ipse legem explet V 17 pentecostes Cpb 19 caeleste ex caeleste R caelestem V exemplare C et om. Cp altare a ex alteri a R (a in ras•«?, supr. 1-2 litt. eras.) R 20 principis (tertxum i ex corr. 3, postea 1 litt. eras.) R 22, m sanctam terram p lac et mel VC 28 tamquS totius VCp 24 haec p aliter ex alter m. 1 V. )

Non demutatur orantis. post haec enim ait: adcola sum in terra; ne abscondas a me mandata tua. adcola non iuris sui terram incolit, sed aduena atque peregrinus fructum ex ea temporariae operationis nouit incolatus huius apostolus ordinem dicens, peregrinandum a corpore et cum Christo manendum esse. propheta itaque quasdam imagines caelestium fide cernens, licet corpus , tamen rem non suam incolit oculis in caelum mentis erectis. scit in caelo thensauros conlocandos, thensaurus sit, illic futurum sit. non erat ille sensu suo terrae adcola, qui in euangelica conparatione horrea extruit capacia ingentium fructuum et animam suam per copiam ad delicias adhortatur, stultus anima ipsa eadem nocte priuandus!

Ergo adcolam se propheta confitens orat, ne mandata dei a se occulantur. nemo enim, nisi peregrinus corporis sui, cognitione mandatorum dei dignus est. quod mandatum dei cum lucidum sit et inluminans oculos, absurde nunc uidebitur dixisse, ne sibi mandata dei occulantur, quae hoc naturae in se [*](1 Rom. Vll, 14. 10 II Cor. 5, 8. 15 Matth. VI, 21. 16 Luc. XII, 18. ) [*]( 1 dicene ex dicins m. 3 R post spiritalis eras. 2-3 litt. R 3 infirma corpora V obsolutus C 5 aspiciat ex aspicit m. 2 V 6 demutantur V post ait 1 litt. eras. R 8 nonn V sed aduena adque VR sed alienam neque Cpb 9 temperie C corporariae R 12 itaque ex adque m. 2 V quasdam (as in ras.) V imaginum V conuersationem V 13 fidem V 14 oculis mentis in coelum. conlocandos esse V 15 et con V 16 sit h. l. om. R illo pb suo s. s. m. 2 p suae E eoagelica V 17 conpatione V & in ras. f R 18 adhortatus C adortatus R 19 priuudus corr. m. 2 V 20 adcolam ex adcolu m. 2 V t.atuSR19priuudus carr.m.2V20adcolamexadcoliitn.2V post mandata 1-2 litt. eras. R 21 oculantur p occultentur ex occultantur m. 3 R 22 cognitione V 23 absorde C 24 occultentur ex occultantur m. 3 R. * )

Scit autem in caelis propheta plura dei esse mandata, scit per diuersitatem ministeriorum diuersas esse praeceptorum obseruantias, angelorum, archangelorum, thronum, dominationum, potestatum et principatuum. quos utique necesse est, ut nominibus, ita et officiis esse diuersos, perpetuam tamen mandatorum custodiam pro naturae suae firmitate retinentes. atque ob id reuelari sibi caelestium mandatorum sacramenta orat, quia sciat se in terrae huius corpore esse peregrinum. [*]( a 1 anri R 2 adferet V aensuu Re 8 hic add. tn. 2 V 4 mandatorum ex mandatum m. 2 V 5 quo om. C qd p quod V dum Cp e ot* don CS a man. 2) V 6 et om. Cpe te corr. m. 2 V digni quoque scriprti Stud. 1889p. 321 digniq: VCp digni q R digni E 8 transiuimue C transimns p siciit in lumine R sicut in lumine V et in lumine e siciit per speculum .R sicut per speculu V 9 faciem psalmi quando R cernemus ex cernimus m. -i R 11 in gloria (om. et) V 12 ruraum ex rarum m. 2 V ex mandato mandata pE cernemus ex cernimus m. 3 R 13 transferemur ez transferimur m. 3 R 16 diuersa V 17 arcangelorum V thronorum CpE cf. Bueclieler lat. Decl. p. 86' 18 nominibus ex hominibus m. lf R 19 ante diueraos 4—5 litt. eras. R 20 pro add. m. 2 V naturae ex naturam m. 2 V firmitatem V 21 reuelari ex reuelare R orat ex orata m. 2 r 22 sciat ex scit ?M. 2 V corpore ex corporae V. )

Quartus hic tertiae litterae uersus est: anima mea, ut desiderem iudicia tua in omni tempore. non est prophetae huius communis cum ceteris uel saeculi sermo; altius sub significatione familiarium uerborum intellegentiae extulit sensum dicens: concupiuit anima mea, ut desiderem iudicia tua in omni tempore. multis enim uidebitur rectius dictum fuisse, desiderat anima mea iudicia tua in omni tempore. et forte quidam id ipsum sub his dictis contineri.