Tractatus super psalmos

Et quia non ambiguum est, ex persona dei Patris secundum apostolicam auctoritatem psalmum c“ptum esse, quippe cum dixerint: qui per os patris nostri Dauid. sancti pueri tui, dixisti, idcirco enim ad intellegendam personse demutationem ab interpretantibus interiectum diapsalma est, licet in libris Hebraorum non contineretur. persona ergo, quse? demutatur, apostolorum esse intellegenda est, dicentium: dis rumpamus uincula eorum et proiciamus a nobis iugum ipsorum. detestari eos necesse est quod arguunt. horum ergo, qui et fremuerunt et inania meditati sunt, uincula disrumpunt et iugum abiciunt. et non ambiguum est, quin. differat iugum abicere et uincula rumpere: quod utrumque [*](1 Act. ap. II, 5. ) [*]( 3 dfii V dominum RE 4 meditati ex meditatis m. I T' sunt inania E 6 herodes ex herodis m. 2 V 9 aduersum V 10 dm T tractabant ex tractabunt m. 2 V 11 caifae VII 14 neque reges terrae e 16 subditi obtinebant (ant ex unt m. 2) V obtinebant subditi E 18 sacerdotu R 21 dixerit V quip per os corr. m. 1 1' Dauid om. R 22 enim om. YE 23 ab interpraetantibus VR 24 contineretur ex continetur cvrr. m. 2 V 26 abiciamus RE. )

Et quia superius duplex persona seruata est, cum ait: aduersus dominum et aduersus Christum eius gemina quoque nunc ridentis et subsannantis significatio [*]( 5 Prou. V, 22. 7 Act. ap. XV, 10. 20 Act. ap. IV, 29. ) [*]( 1 et homini J. ut ex et R 2 uincula quidem gentium t 3 colligantur E 4 absoJuere super infidelitate V o fasciis ex fasceis I' fasceis R constrinctus R 6 iudei r onerantur V E 10 a se sup. B lin. 0 m. 2 V 11 ei E 12 permouis V 13 & ubi R ubi b nnllam ex ullam m. 2 V 14 addant (v diuers. liq.) R 15 de ipsis R de semetipsis E intelliguntur ex intelligantur R 16 suaui illi et K rf. Biicheler lal. Decl. p. 114 22 hae (1 litf. eras.) R hoc I* 23 peccatorum e 24 seruata ex serua m- 2 V 26 ridentis ex ridentes m. 2 V subsannantis ex subsantis m. 2 V significatio er significationibus m. 2 r. )

Non quod non et dominus esset semper in caelo, quippe qui de se ipse testatus sit: nemo ascendit in cselum, nisi qui descendit de caelo, filius hominis. qui est in caelo. non abest ergo a caelo, quia, cum de caelo descenderit, filius hominis manens atque loquens, esset tamen, cum hsec loqueretur, in cselo. descenderat quidem filius hominis. sed per naturae uirtutem non aberat filius dei, unde descenderat, neque se ex eo, quod antea erat, tum. cum homo est natus. [*]( 7 Ioh. V, 21. 21 Ioh. 111, 13. ) [*]( 1 consecuta (con ex parte eltan. laexione pergam.) R subiecta V ab supr. add. R 2 honor est E 8 fili V 4 in contemptu iuiuriae R 5 in honoris reuerentia e 6 adque VR 12 distinguitur ex distingui m. 2 V 15 post spernatur -1 uel j litt. eras. R 16 et niic a et hinc t 17 quia aduersum V 18 aduersus Christum eius VE hibitana V inridit V 19 hoc et V subsannat — non et dominus om. V 20 quippe de se ex quippe cum de se m. 1 V 22 de caelo descendit R .-a 23descenderet V 24 adque loquens ea R adque loquen esset (corr. m 2) Jx t atque loquens est E 27 ante lne erat ex ereat m. 2 Y. um oum V. )

Sed uolens propheta sub persona? distinctione significare patrem, qui, filio suo etiam in filio hominis consistente in terris, in illa aeterna sua sede ac beata maneret et sine descensionis alicuius dispensatione requiesceret, ait: qui habitat in caelis, inridebit eos, et dominus subsannabit eos: ut per eum, qui inrideret habitans in caelo, intellegeretur et dominus. qui subsannaret e ea'lo. non differt autem subsannare et inridere; utrumque enim secundum uoluntat.is adfectum officio oris efficitur. namque secundum intellegentiam nostram per corporales species diuinarum rerum sensus exponitur, ut subsannatio et risus in eludendis his, qui aduersus dominum et aduersus Christum eius conuenerant, nominaretur, non quod in incorporalem deum aut resolutio aut obductio oris incideret, sed ut ex naturae nostrse consuetudine nosceremus, quali in impios esset iudicio diuinae uoluntatis inlusum. subsannati igitur et ■ inrisi sunt. nam qui testes falsos concinnauerant., qui proditionem mercati erant, qui super se ac filios suos sanguinem eius receperant, qui: crucifige clamauerant, qui: descende de cruce, si filius dei es dixerant, qui sepulchrum obsignauerant, qui resurrectionis silentium a militibus et famam furati corporis emerant, perdiderunt tantum impietatis suae laborem. deus est, quem cruci adfixerant: aeternus est, cuius [*]( 3 post dei / lilt. cum uirgula supr. scr. eras. R; E h. I. uoces essetet inter dei et per inser. per uirtutem suae suhetantiae E 6 conaistente ex consistentente m. 2 V 7 discessionis V 10 qui irridet ae 11 sub- Bannaret - (e ex corr., t in ras.) R differt ex defert m. 2 V -m t m __ 15in cludendis R d°m corr. m. 2 V 16 conuenerat V 17 don au relntio corr. m. 2 V incideret (t in ras.) R incederet V 18 in pios V 19 esse r iudioiQ V subsannati ergo E 20 naq. R namque qui Va: n a n falgos testatus V concinnauerat corr. m. 2 V 22 eis receperat corr. m. 2 V crucefige V clamauerant ex clamauerunt m. 2 V 23 es dei R h sepulcru m. 1 R 24 siletiom ex simletium m. 1 V 26 cruci (ci in rol.) m. 1 R fixerant Ve. )

Ob quod conpetenter hoc sequitur: tum loquetur ad eos in ira sua et in indignatione sua conturbabit eos. postea enim quam resurgente a mortuis deo, in quem mors per speciem corporis, quod adsumpsit, inciderat, temeritas infructuosse impietatis inrisa est, deus ad eos, quos subsannauerat, loquitur eosque in indignatione conturbat. ac priusquam, qui iste me sermo et quse haec indignationis perturbatio sit, ostendimus, admoneri legentes atque audientes oportet, ne aliquas demutationes passionum perturbationesque motuum cadere in deum credant. nihil enim in aeternam illam et perfectam naturam nouum incidit: neque qui ita est, ut qualis, est, talis et semper sit, ne aliquando non idem sit, potest effici aliquid aliud esse, quam semper est. terrenae istud imperfectaeque causse habent generis, ut demutabiles fiant conuersione naturae, cum laetitiam maeror, placabilitatem ira. beniuolentiam offensa, aequanimitatem inuidia, securitatem sollicitudo perturbat: sumusque per haec aliud aliquando, quam fuimus, cum eam, quae praesens sit, mentis adfectionem subrepens per inconstantiam infirmitatemque nostram motus adpetitionis alterius inquietet et ex eo, quod fuimus, in id, quod sumus, conuersio nos repentina demutet. deus autem beatus atque perfectus profectu non eget, cui nihil deest: demutatione non nouus est, qui origine caret. IPSE EST, qui, quod est, non aliunde est: in sese est, secum est, a se est, suus sibi est et [*]( 1 saepulchram r 2 se sup. lin. a m. 2 V 6 tunc E loqtur R 6 in sec. /. om. V conturbabit ex conturbauit rR 7 ex mortuis V dei filio E 8 adsumit V 10 in om. V 11 qui (sic) R quis e quae R 12 ostendamas E adque VR 14 in dum V enim om. R 16 alis corr. m. 1 V 20 beneuolentiam e aequanimitatem ex aequaminitatem m. 2 V et securitatem E 22 cum ea V 24 inquieta (eta in ras. m. 3) R 26 adque VR 27 carft (y diuers. liq.) R qui ex quid m. 2 V 28 in esse est V cum est Ra ase eat V nd se est Re. )

Ex huius igitur optima ac beniuola beatitudine per dominum nostrum Iesum Christum profectse omnes sunt caelestium et inuisibilium creationes. spiritalium et corporalium constitutiones, non ut profectum sibi aliquem ex his, quibus originem inpertiebat, adquireret. neque enim quisquam eo indiget, quod ex se tribuit, aut per id proficit, cui ad id, quod est, auctor est. exteriora autem sunt, quae adferunt profectum; quia ea, quae inopise ? medentur, aliena sunt. deus igitur, ex quo omnia sunt, nullo eorum indiget, quibus id quod sunt esse largitus est: omnia uero ad profectum eorum, quae gignerentur, creauit. et quia longus erit sermo, si etiam de caelestibus et inuisibilibus inchoetur, ex nobis ipsis, ad quos prophetiae psalmus est, tractemus.

Hominem, non quod officio eius in aliquo eguerit, instituit, sed, quia bonus est, participem beatitudinis suse condidit et rationale animal in usum largiendae seternitatis suae uita sensuque perfecit; et hoc ex ipsius dictis absolute intellegitur ait enim: sed nunc Israhel, quid dominus deus tuus poscit a te, nisi ut timeas dominum deum tuum et ambules in omnibus uiis eius et diligas eum et seruias domino deo tuo ex toto corde tuo et ex tota anima tua et custodias praecepta domini dei tui et iustificationes eius, quae ego praecipio tibi, ut bene sit tibi? nullum a nobis, nisi innocentiae et [*](21 Deut. X, 12 sq. ) [*]( 1 caret ex carunt m. 2 V 8 totum om. R reliquid R 4 beneuola c i ut om. R 8 indiget ex indicet m. 3 R 10 profectum ex profectam m. 2 V quia ea — profectum om. V 11 nulla ex nullu R 13 gignentur ex tignentur m. 2 V 14 inco hetur corr. m. 2 r 15 prophetia (profetia V) psalmi Vx 17 sed quia corr. m. 2 V sed qui Re condidit ex condit m. 2 V 18 suae aeternitatia. uita sensutque VR uitae. senausque a 19 absolute ex absolutae R intellegetur ex intellegatur m. 2 V 20 et nuno e iBtrael V 24 inter anima tua et et custodias add. «: et ex tota uirtute tua 25 tui om. RE. )

Sed qui perfectus ac bonus, et bonitate in nos ac beatitudine sua non sine ratione ac modo usus est. nam unicuique nostrum libertatem uitae sensusque permisit, non necessitatem in alterutrum adfigens, ut unumquemque ex natura bonum malumue esse lex cogeret: sed qui nos per beniuolentiam utenda; beatitudinis suse creasset, profectum nobis ad id per meritum uitae innocentis honestaeque constituit. quid autem honoris ac prsemii bonitatis necessitas mereretur, cum malos non esse uis quaedam nobis conserta non sineret? uoluntati ergo permissa bonitas est, ut praemium sibi uoluntas bonitatis adquireret, et esset nobis aeternae huius beatitudinis profectus atque usus ex merito, non necessitas indiscreta per legem. et quamquam nos ad uoluntatem bonitatis, id est ad bene honesteque uiuendum per spem promerendae et utendse suae bonitatis inliceret, poenam tamen deuitatae et contemptae bonitatis adiecit: ut. cum libertatem nobis uoluntatis ad bonitatem promerendam reliquisset, quia meritum naturse necessitas non haberet, libertatem ipsam cotidie propositus e contrario poenae terror argueret. [*]( i 4 nos ex nobis fir. 2 V obeequi ex absequi m. 2 V 5 expectat R expetit e beatitudinis suae ac bonitatis e beatitudinis suae ac bonitatis suae b 8 succi E praebenti ex probanti m. 2 V 12 ac bonus est, bonitate e in om. Ra 13 unicuique (que sup. lin. a m. 2) V 15 ea natura R 16 malumq. r per beneuolentiam, 19 ac ex hac R 20 conserta e.r conseria corr. m.3 R uoluntati — praemium sibi om. V (sed linea dimidia uacua relicln) 22 aeternae ex aeterna nI. 2 V lilt. aeternae hu in ras. R 28 adque VR 24 quamquam ex quam m. 2 T honestaeque R 26 deuitatae ex deuitati m. 2 r. )