Tractatus super psalmos

Verum cum in omni psalmo simplex dei et absoluta laudatio est, meminisse debemus patrem in filio et filium in patre laudari et, cum ex substantiae similitudine ac proprietate naturse alter in altero sit et ambo unum sint et. qui uidet patrem, uideat et filium, non differre, quis ex duobus laudari existimetur, cum utrumque sibi inuicem et uirtutis atque operum similitudo et indifferentis naturae ex patre deo genita et filio deo nata diuinitas unum eos esse testetur.

Coeptus ergo ita psalmus est: exaltabo te, deus meus etrexmeus, et benedicam nomen tuum in saeculum et in sseculum saeculi. per singulos dies benedicam te et laudabo nomen tuum in saeculum et. in s ae c ulum saeculi. ratio et uirtus prophetica; magniloquentiae per intentam audiendi diligentiam noscenda est. ait enim: exaltabo te, deus meus et rex meus. multi deum per ea. quse in operibus mundi ab eo instituti cognitioni nostrae sunt subiecta, magnificant: sed pauci sunt. qui regem sibi futurum uolunt credere, dum aut curam negant humanorum operum deo esse aut ad consolandam eorum, quae impie egerunt. conscientiam praesumpta animae et corporis abolitione nolunt diuinum in bonos et malos constitutum esse iudicium. sed propheta hinc praedicandi dei sumit exordium, quod sibi rex sit. sed et nunc quidem nomen eius, qui sibi rex atque deus sit, ob expectationem regni benedicit, cum ait: benedicam nomen tuum in sseculum. sed quia scit se gratiam deo atque regi suo etiam tum, cum in regno eius -maneat, debere. quia demutata caduci corporis sui infirmitate depulsoque inimicae mortis imperio regi suo conformis et coseternus adsistat. adiecit: et in sseculum s ae c u li, id est in illo sseculo. quo habitu saeculi huius exempto iam ut saeculum saeculi seternitatis successione renouabitur. [*]( 2 quantu R 5 post substantiae 2-:1 liti. eras. R G qui uidet Re qui uidit b 7 uideat et E uidet R differri Ra 20 uolunt R uelint E 25 nunc supr. scr. m. 1 R 27 quia om. R 32 iam ut Rh iam in e. )

Et in hoc quidem sseculo quisquam benedicens deum potest non semper in benedictionis officio permanere, dum aut luctu impeditur aut metu occupatur aut aegritudine anxius detinetur et aut torpescente animo aut ingrato in benedictionibus dei mutus est, sed perfectio prophetalis fidei ab istius modi infirmitatum demutationibus libera est dicens: per singulos dies benedicam te. nullum uacuum habet tempus et dies ei nulla est otiosa. quin semper in benedictionum confessione uersetur. accidit autem frequenter, ut de quibus loqui bene possimus, laudare eos non possimus. abstinere a malo benedictione dignum est. sed solum malum non admittere non habet laudem, nisi mali abstinentiam etiam gloria boni operis consequatur. et beneficum quidem in nos benedicere possumus, quia natura. exigit, non obtrectare nos illis, quorum beniuolentia confouemur; sed si et aliis uitiis aspersi sunt, nostro quidem commodo benedicuntur, sed ueri iudicio non praedicantur. perfectio autem dei nihil in se esse patitur pro parte. nam ut benedictus, ita et laudabilis est habens et ex his, quibus beneficentia in nos sua utimur, benedictionis nostrae confessionem et ex perfectarum in se uirtutum admiratione praeconium. ob quod benedicturus per dies singulos propheta etiam id adiecit: et laudabo nomen tuum in sseculum et in saeculum saeculi. cum benedicit, cum' laudat in saeculum saeculi, in nullo prophetae officium infirmum est nec benedictione nec laude nec tempore.

Dehinc sequitur: magnus dominus et laudabilis ualde, et magnitudinis eius non est finis. hsec dei prima et praecipua laudatio est, quod nihil in se mediocre, nihil circumscriptum, nihil emensum et magnitudinis suse habeat et laudis. uirtus eius opinione non clauditur, locis non continetur, nominibus non enuntiatur, temporibus non subditur: artus ad id sensus noster est, ingenium hebes est, sermo mutus est. [*](1 quisquam II quisquis a quisque e 3 loco ex lucu m. H R 10 bene loqui E 12 etiam om. R 13 gloria R beneficum R beneficium E 15 beniuolentia Ra cf. Acad. p. 11 beneuolentia e 23 cum benedicit cum laudat 11 cum benedictum laudat et laudat E 27 ualde 11 (tfqpoMpa LXX) cf. Sabatier 11, 278 odn. nimis E. )

Et quia haec uel inmensse magnitudinis cognitio uel laudatio operum dei non omnium gentium est, quibus a constitutione mundi uita et sensus fuisset futuraque esset, consequenter subiecit: generatio et generatio laudabit opera tua. non utique generationes et generationes, quae et temporibus et gentibus multae atque diuersse sunt, sed generatio, quse ab Abraham c“pit, quae per signum circumcisionis deputatur in legem, et generatio, quae renouatur in Christo. quae ex doctrinis propheticis ad fidem euangelicse iustificationis instruitur. harum igitur generationum proprium est dei opera laudare.

Laudari autem opera dei non alia ratio admonet quam quod omnia ab eo potenter effecta sunt, quia prseconium habeat non aliquid egisse, sed potenter egisse. et ideo subiecit: et potentiam tuam pronuntiabunt.

Sed potentia operum ea demum praedicanda est, qua' magnificentiae exaequetur operantis, ut potentis magnificentia' potens intellegatur operatio. ob quod consequitur: et magnificentiam maiestatis tuae.