Tractatus super psalmos

Hilary, Saint, Bishop of Poitiers

Hilary, Saint, Bishop of Poitiers. S. Hilarii Episcopi Pictaviensis Tractatus super psalmos. (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 22). Zingerle, Anton, editor. Prague, Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1891.

Huc etiam uox haec prophetica conuenit: saepe inpugnauerunt me a iuuentute mea. fiduciae maximae gratulatio [*]( 10 II Tim. 2, 5. 14 II Cor. 11, 28 sq. 20 II Tim. 4, 8. ) [*]( 3 religioni V neque qui quietam V 5 saepe G 6 odia ex inodia corr. m. 2 V spe etiam G 7 infecta V 9 nouit ex nouerit corr. m. 2 V Paulus G VR om. PT 10 qui GVPT om. R 11 certandum eat — ipsum legitime om. G 18 hunc ipsum legitime certantem VRt certantis G hoc ipsum legitimum certamen PTb 14 de om. G 17 una minus V qf. Sabatier Ill, 754 minus una aminuI una RTP accepit 0 18 semel lapidatus sum GVR om. PT ter naufragaui GVPT ter DIUfragium feci R 19 noctem et diem VT nocte et die = P nocte et die GR feci VGPT om. R qf. Abh. IV, 81 21 superest VRPT super G 22 certauerit GVPT pugnauerit Re 28 huc G huic RPT (de V h. 1. non constat) conuenit G conpetit RPT cf. Acad. p. 42 m 24 fiduciae maxime G fiduciae maxime R confidentiae maxime VFT. )

639

est tantorum et tam numerosorum bellorum recordari; sed nunc tacito inpugnantium nomine inpugnatio sola memoratur. et causa noscenda est, cur auctores inpugnationis silentur. omnes humanae iniuriae, quae religiosis uiris inferuntur, non eosdem habent auctores, quos habent ministros. exsecutio quidem hominum est, sed diaboli instinctus est. et huius nobis intellegentiae apostolus auctor est dicens: non enim nobis certamen est aduersus carnem et sanguinem, sed aduersus potestates, mundi potentes harum tenebrarum, spiritales nequitias in caelestibus, et rursum: secundum principem aeris huius, spiritus, qui nunc operatur in filiis inob“dientise. operantur ergo hae spiritales nequitiae in his, qui inoboedientes dei legi sunt, quos uoluntatis suae tamquam operarios eligunt, in res suas alienae intercessionis ministerio usuri.

Neque solum id ex apostolicis dictis intellegimus, sed etiam ex libro Iob docemur. cum enim diabolus potestatem temptandi Iob postulasset, per direptionem substantiae eius primum desseuiturus homines ad pastorum caedem et ad direptionem pecudum excitauit eosque in hanc uoluntatem latrocinii accendit. egit ergo, quod uolebat, per humanae operationis officium. ludas quoque in passione domini ministerium diaboli fuit, et per eum effectum uoluntatis est propriae exsecutus euangelista testante ita: intrauit, inquit, satanas inludam, qui cognominatur Scariotha.

In omni igitur, quam perpetimur, iniuria alterius opus, [*](7 Ephee. VI, 12. 11 Ibid. II, 2. 24 Luc. XXII, 3. ) [*]( 1 iam numerosorum P 8 qur R 4 q. V 9 mundi potentes G Vlt mundi huius potentes PTb mundi huius potestates e tenebrarum VRPTE tenebras... G. 10 spiritales nequitias T* cf. Acad. p. 60 et Sabatier III, 808 adn. spiritales nequitiae V spiritalis nequitiae RPTlE 11 4 spiritus R 19 haec P heae T 18 legis R 16 usuri VRP u usuri T 16 apostolicis RGe (in G ***ois d**** etiam nunc legi potest) cf. Acad. 69, apostoli VPTb intellegimus RPT intellegemus GV 20 in hac uoluntatè V in hac uoluntate P 22 in passione GVRPT om. Tn 28 uoluntatis est propriae VRT uoluntatis est proprie P *** est propter (?) G uoluntatis propriae est E 24 in iudam FPiudam RT 25 Scarioth R. )

640

alterius instinctus est: et non sibi efficit, quisquis aliquid per turbulentae uoluntatis impetum gerit. non ergo his irascendum est, a quibus aliqua perpetimur, sed quotiensque per contumelias ad iracundiam prouocamur, quotiensque per conuicia ad lites excitamur, quotiensque ad dolorem et impiam damni querellam per rapinas et furta conpellimur aut in corporis uoluptates blandae adhortationis sollicitamur instinctu, agnoscendus est hostis ille, per quem haec operum ac dictorum incentiua praebentur. neque irascendum est hominibus alienae instigationis operariis, sed potius in his detestandi officii intercessio foeda miseranda est, quod sint uasa diaboli, satanae ministerium et latrocinantium tela et alienae militiae ac nequitiae paritores. ob hanc ergo cognitionem propheta sine distinctione nominis tantum inpugnantium meminit, de his atque illis indiscrete locutus, quia per homines in se id, quod spiritalium nequitiarum est, gerebatur.

Coepit itaque tamquam ex persona sua propheta; sed quid a nobis dici oporteret, quodam ipse confessionis exemplo ante praeloquitur. talis enim ordo dictorum est: saepe inpugnauerunt me a iuuentute mea, dicat nunc Israhel. ante ergo docetur Israhel, quid dicere debeat; tum deinde tamquam doctus et exemplo propbeticae confessionis inbutus Israhel ipse iam loquitur: saepe inpugnauerunt me & iuuentute mea: etenim non poterant mihi. talis religiosorum debet esse confessio. et haec uera fidei probatio est, ut, qui saepe et a iuuentute inpugnent, numquam tamen [*](1 aliquit V aliquod 2' 51 turbnlentia T turbulentiam P uoluu. mi tatis ex uoluntatae uoluntatis corr. m. 2 V 8 perpetimus V quotiensq. VT quotiensqu = e P quotiens ex quotiensq. R (ita etiam in seq., G k. I. deest) cf. quae de hac re (quotiensque = quotienscumque) dixi Acad. p. 29 5 & impiam R et impiam T ac impiam PE dampni R 7 uoluntatis P 8 ac ex hac R 10 operariis VRT operis P 12 tela VR teli Te tellum P militiae RPTb malitiae Ve ac ex hac R 18 paritores VRe portitores PTb cf. Acad. p. 58 distinctione VR dictione PT 15 per homines RPT per hominem V 20 istrahel V 21 quid VIlt quod PTb 22 et exemplo VRT* exemplo PT1 24 potuerant T 96 inpugnent VRPXT impugnant PiE. )

641

eorum, quos et saepe et pridem inpugnauerint, prsepotentes sint. aduersus autem ualidiores et longum et frequens est praelium; idcirco inimicae spiritalesque uirt.ntes firmos fide et timore dei uiros et diu et saepe pertemptant, quia iterari necesse est, quod et diu geritur et numquam obtinetur. maneamus ergo, ut saepe inpugnemur, et saepe inpugnati habeamus hanc gloriam, ne aliquando cedamus; et hinc sit inpugnationis nostrae adsiduitas, quia non sit inpugnantium praepotens fortitudo.

Mos autem est eorum, qui nequaquam longis atque adsiduis proeliis prseualent, ut uictorem exercitum et firmis agminibus incedentem a tergo adeant et dorso, sicubi iam praetereat, insidias machinentur, illic dolos fabricentur, illic omnia insidiarum artificia exerceant. ita et peccatores temptatos in cassum fideles uiros euntes iam in ueritatis uia dorso adeunt dorso insidiantur, dorso dolos concinnant. et idcirco ait: supra dorsum meum fabricabant peccatores. currit apostolus ea, quae retro sunt. obliuiscens seque in ea, quae priora sunt, extendens. lex ad fideles ita locuta est: persequentur te inimici tui et non conprehendent. nonconprehendisse autem eos docet, cum ait: fabricabant, indefiniti enim temporis significatio est. fabricabant enim semper, numquam fabricationis suse effectum consequentes, indefesso fidei cursu eo, cui cotidie supra dorsum fabricabantur bella, currente.

Atque hanc pertinacem infestantium iniquitatem sequens uersusabsoluit: prolongauerunt iniquitatem ipsorum. [*](lo Phil. III, 13. 18 cf. Deut. XXVIII, 7. ) [*]( 1 praepotentes VPTE potentes R sedcf. lin. 8 9 autem VPTE om. R' ualidiores RPTE ualidiorem V longum ex longus fIł. 2 V est RPTE add. m. 2 V 3 idciroo R et idcirco VPTE 6 impugnati R VT (in V pugnemur et saepe inpugnati add. m. 2) expugnati P 9 qui ex quia m. 2 V 10 agminibus ex agmibus m. 2 V ao moenib: P 11 iam VRPlJ uia Te 12 fabricentur R'PTb fabricantur RIVe 18 exerceant VPTb exercent R temptatos RPTE temptatio V 14 iam in E iam R in VPT 16 et ex ad m. 2 V 16 fabricabant VTb fabricauerunt Pe fabricantur R 18 locata ex locutus m. 2 V 19 te VPTE om. R conpraehendent VR 20 docet ex decet m. 2 V fabricabant VRT ex fabricant corr. P 22 fabricationis ex fabricant enim m. 2 V febricatiotfis (Nis ex corr.) R 23 oni RPT add. m. 2 V 25 ipsorum VPT suam RE. ) [*]( XXII. HUar. Pict. pm I. ) [*]( 41 )

642

Esaiae prophetia est dicentis: uae qui trahunt peccata sua tamquam funem longum. non desinunt enim peccatis peccata conectere et tamquam funis modo in longum inplexa ea semper extendere. sancto namque currente et peccatoribus in dorsum fabricantibus, cum huic ad destinatum currendi, illis semper fabricandi modus nullus sit, fit peccatorum prolixa series et multiplex longitudo.