De errore profanarum religionum

uideat Liberum amatori suo post mortem etiam promissae libidinis praemia imitatione flagitiosi coitus repensantem. si qui monstruoso cupiditatis ardore in paternae necis armatur exitium, a Ioue sumat exordium: qui fraternum desiderat sanguinem, Corybantum sequatur institutum, et incestum desiderantibus a Ioue [*]( 1 ore addidimus 3 celaret] coleret Wotcerus 15 inpatientiam morS P 16 apolline P 19 quis amumonfi quis alops quis menalippe quis chions P 20 ippothoenque P, Hjppogoemque a 23 aethyssamP, em. Wowerus 1\\ zeuxippS P n prothoc (sic) et arsinoe P 25 dafnem P, Daphnem enim a 26 strupare P 29 repraesentantem a 30 mostruoso P 31 sumat exemplum a 32 sequitur P )

inferiores aliqui aemulo stridore persequitur et aduersarium cupit crudeli feritate torquere: ab Apolline ex Marsyae casibus crudelium tormentorum cruciatus discat. alienum aliqui desiderat et hoc cum morte domini conatur implere: uideat ut Hercules occiso Geryone Hiberas abegerit boues. si qui promiscua hominum caede gaudet, praeposteras Martis cupiditates diligenter inspiciat. semina paene omnium scelerum a diis suis peccantium turba colligit et, ut perditus animus impune facinus possit admittere, ex praecedentibus facinorum exemplis maiore se auctoritate defendit.

si stupri praemia corruptor inquirit, si uiam optat sollicitationis addiscere, in sinu corruptae mulieris aurum Iouis uideat. si publicus parricida commissam sibi regni custodiam nefaria prodere cupiditate desiderat, respiciat ad eos qui Saturnum filio prodiderunt. quatenus ius laedatur hospitii uel quatenus amicitiae iura turbentur uel quatenus mensae conciliatio sancta uioletur si qui ad iniuriam pronus quaerit, ecce ordinem scelerum de Tantali casibus discat.

o facinerosae cupiditatis triste solacium! o hominum deflenda persuasio! o infelicis imitationis cruenta meditatio! scaenam de caelo fecistis et errantes animos per abrupta praecipitia crudeli calamitate duxistis, cum hominibus peccare cupientibus facinorum uia de deorum monstratur exemplis. sed in ista criminum lege, in ista confessione scelerum gratias agamus illis, qui etiam exitia et mortes deorum istorum nobis nescientibus prodiderunt, ut disceremus omnia per tot opstantes. fuit enim et aput ueteres, licet nondum terram inluminasset domini nostri Christi ueneranda dignatio, in spernendis superstitionibus religiosa constantia.

Diomedes pudicus ac sobrius Venerem uulnerat, Martem uincit et percutit: Oti et [*]( 3 et 6 aliquis a 3 aemulos rigore Oehler; at cf. Firm. Mat. Mathes. lib. IIII, 1 p. 86: inuido stridore 5 cruciatus Bursian (facinus idem habet in uerborum contextu): casibus P, casue a 7 uidet P II Herculis Pa II iberas a II abigerit P 8 si quis a, item uersu 18, et p. 95, 18 10 diis P: piis a 1\\ collegit Pa 11 posset Pa II admitteret P 14 ui- deat Iouis a 19 ecce Bursian: esse Pa II facinorosae edd. 21 scaenam P, ut emend. Wowerus: coenam a 22 abruta a 28 Iesu Christi a 29 Diomedis P 30 Oeti Pa, em. Woioerus )

o flagitiosa confessio! o * * deflendique cultus! o durae seruitutis miseranda conditio! ad istorum cultum deorum sanctos homines et deo deuota mente credentes sacrilegum tyrannorum traxit imperium, et ut huic facinori aliud facinus adderetur, mors est decreta nolentibus. ad theatrum potius templa transferte, ut in scaenis religionum istarum secreta tradantur, et ut nihil praetermittat improbitas, histriones facite sacerdotes: alter dignior locus religionibus istis inueniri non poterit: illic amores deorum uilis turba decantet, illic casus mortesque saltentur, illic deorum templis ab impiis et facinerosis magistris melius mens perdita et adulterium docetur et facinus.

Discite etiam, sacrosancti imperatores, uenerandum Alexandriae numen unde sumpsit exordium, ut communi nostra fragilitate detecta ad ueritatis exordium mortalitatis nostrae sermo [*]( 1 fialtae P 4 recepit a 6 herculis et ascuIapiuB P 7 pede P 10 et filium P ut uidetur: Hic ex Creta a; in fol. 12b et 13* multa obscurata sunt et uix legi-possunt \\I ....I tiuus P, quod recte Bursianus supplesse uidetur, a Spartanis a, unde J. Fr. Gronouius a fpatre Iano 13 deceptus in P fere euanuit 14 miserabiles suppleuit ed. princ. in loco plane obscurato, sed monet LorenE hoc uocab. pro spatio longius esse; hinc suppleas inpii uel nefandi 15 et Deum d. m. colentes a 22 saltentur scripsi: saltatores P, litteris sic a manu recent. renouatis (ex uetere scriptura testeLorenzio nihil apparet nisi extrema littera, quae r fuerat); saltatores exhibeant coni. Wowerus, salt. saltent Oehler; loci fere conclamati qui sequitur emcndatio admodum incerta est II illic deorum in templis a, illis d. in templis Wowerus 26 aumpserit a II ut communi )

huic post mortem Aegyptii patrio gentis suae instituto templa fecerunt, et ut iustae dispensationis gratiam posteritas disceret, ille modius quo esurientibus frumenta diuiserat, capiti superpositus est. nomen etiam ut sanctius coleretur ex primo auctore generis accepit. nam quia Sarrae pronepos fuerat, ex qua nonagenaria Abraham indulgentia Dei susceperat filiam, Serapis dictus est graeco sermone, hoc est Σάρρας παῖς.

sed hoc inuito Ioseph, immo mortuo: neque enim ad hoc facinus religiosus animus et Deo summo dicatus adduci-potuisset, ut erroris inlecebras ex nomine suo superstitiosis hominibus ipse praeberet, praesertim cum sciret haec esse in Dei sacrosanctis legibus, ne qui hominum tale aliquid aut ueneraretur aut coleret. hic in Aegypto colitur, hic adoratur, huius simulacrum neocororum turba custodit, et ad memoriam uetustatis errans populus ordinem sacrorum in [*](Bursian, qui ac communis in P sibi dispexisse uidetur: ac communi a, ac (at?)***unis inepta (non nostra) f ** gilitate P, ut Lorenz testatur 1 cum in Aegipto glisceret (an saeuiret?) coni. Bursian, cum ingrueret a 2 fames Jacobi patriarchae a 3 interpretatusque a 4 innue- bat a 1\\ er * * * * cob P, litteris post er (an es?) macula deletis; est Jacobi a, est Jacob ed. Burs. 1\\ Jacob filius Krabinger (Miinchner gel. Anzeigen 1848 n. 177) obelo notauit, contra Wowerus erat (est) Jacob filius delenda censuit 7 mentis P: manus a 9 num posteritas an posteriores in P legatur dubitat Lorenz; quod deinde sequitur disceret, sic in P m. 2 scriptum est, cum aliud manum ueterem habuisse appareat 10 ille modius quo] quomodo P (?) a, quo modio Wowerus; cum tamen Lorenzio et Wilmannsio testibus constare uideatur quomodo in P non exstare, ipsi ille modius quo suppleuimus; obscuratae sunt autem ante esurientibus duodecim fere litterae 1\\ esurientibus P satis distincte (testibus Lorenzio et WHtnannsio): esurientibus et ementibus a, cuilectioni iam spatium in cod. refragatur 1\\ capitis P, cupitis a, capiti is Wowerus, ipse malim capiti eius 12 sarre P, Sarae a 13 Sarapis Hildebrand ad Apul. p. 1017 14 ZuQQag nuTg Bursian: CAPIOCTOC P, Σάллϱϱας άπó a II inuitio P 20 neogrorum Pa, em. Wowerus )