Epistulae
Ennodius, Magnus Felix
Magnus Felix Ennodius. Magni Felicis Ennodii Opera Omnia (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 6). Hartel, Wilhelm, editor. Vienna: Gerold, 1882.
Deo gratias, qui circa magnitudinem uestram licet protulerit cupita, non reppulit. etenim ne fides claudicet supplicantis, desideria differuntur, quia deuenustat secuturae hilaritatis genium uelox impetratio. et uos quidem honores meruisse, non optasse manifestum est. sed praecedens concinnatio eloquitur uota diligentum. nouit omnipotens et generis uestri luce permotus et gratiae quam polliciti estis inuitatus fiducia: praecessit in prosperis uestris quicquid uos disciplina aut ratione cohibetis. sufficiant in foribus stricta conloquia: respondete de prosperitate uestra sollicito, quamuis de amore non dubio. domine mi, salutationis plenissimae obsequia dependens litterarum portitorem commendo, quia mihi fide et honestate conpertus est, uolens uniuersis quid dignationis uestrae habeam non taceri, ut sperantes de communis gratiae messe pascantur. [*]( 3 Prou. 27, 2 ) [*]( 1 sis] se Bb 2 monimentis (ni ex nu corr.) L 3 lauden L 4 nelim B2b, uellim Bl domino Tb 5 praesbitero B 6 mi scripsi, mihi BLTVb 7 aepistolae B 8 depraecans B 9 ũquã L, nquam B ) [*]( XV. 13 uestram magnitudinem T 14 repulit BT, reppullit L 16 meruiesS & optasse L 17 manifestum L man in ras. minoribus litteris 18 diligentium LTV 19 estis] est B praecessi B, praeceasit V 21 cohebetis Bb strieta ex scripta B respondente Bb 23 mihi BLVb 24 fede B 26 communi T )
Solet prosperorum indicia dispergere sermonis iucunda festiuitas, dum quicquid boni facundis accesserit germana gaudiorum per populos uoce discurrit. facilius est ignem in pyras animatum lingua conprimere, quam silentium inter optata seruare. humanitatis lex est et naturae imperium hilaritatem mentis opibus scriptionis effluere: emanant enim uel si artentur secunda conclauibus. sed in magnitudine uestra, sicut aetas cana est pudoris et scientiae dote maturescens, ita laetitiam frenis moderationis adstringitis. sed numquid in damnum gratiae disciplina debet excurrere et hoc minui amicorum diligentiae, quod ad morum ornamenta sociatur? quamuis monetam Latiaris eloquentiae teneas, non potes tamen inuenire quemadmodum iure factum adseras, quod expectanti mihi uerba non tribuis. decet ergo beneficia superna sola amantibus opinione nuntiari et de solida gratulatione trepidare gaudiis iam potitum ? hac ego necessitate puerum direxi, qui non reposcat scripta, sed exigat. nostis quae sit fiducia simpliciter amantum, eorum praecipue, quorum spem retinetis gratiae promissione firmatam. domine mi, salutationem plenissimam dicens quaeso, ut et frequentes et non in artum coactas epistolas destinetis. uidete animi mei securitatem: prolixas posco paginas, qui adhuc nullas accepi. [*]( XVI. 2 item ennodius LTV 8 iocunda BLTVb 4 facondis T* adcesserit B germina L 5 discurret B est om. T piras T 8 artentut] auertantor T 9 sup. secunda B m. rec. foecunda, foecunda b 10 maturiscens BLlb 11 moderationis (mode in ras. uocis frenis m. 1) V adetringetia Bb dampnum LTV 13 sociatur ex sciatur L monitam Bb 14 potestjamen B, potest tamen b 15 exspectanti V 17 potitam) positfl L 18 hac] ac BLb ergo TV 20 praecipuae B 21 m T, mihi BLVb queM LTV ut et] ut b 22 arctum B b. )
Si uobis de paruitate mea fuisset ulla curatio, tanti temporis silentium non maneret, maxime cum inaequalitas domnae meae matris uestrae per uarios rumores sine remedio adfligat absentem. scio enim hoc solo sanctam feminam fasce praegrauari, quia inmodicam pietatem exhibet non merenti. sed quid produco uerba catenis obligata tristitiae? si bonam ualitudinem eius caelestis fauor refudit, properato litteris nuntiate. expecto enim ut tunc mecum prospera concilientur, quando cum illa esse comperero. didicistis causam maeroris, indifferenter post deum date remedii. domine mi, salutationis obsequia praesentans domno pro me supplice uestro obsequia digna porrigite.
Si iudex uilium personarum laboret iniuriis, nescio utrum possit ab hoc onere alios subleuare, cui ipse subcumbit. grauibus medica manus est adhibenda uulneribus, ne inpunitate morbus adolescat. sublimis uir Vicarius haec a me, quamuis pro iustitiae consideratione deberentur, tamen extorsit alloquia: quid pertulerit, ipse manifestet. unum scio, quia, nisi succurritis, generale futurum est malum, cui ipse est disciplinae tutor expositus. hoc non est alienum a christianitate, cum defero, quia impium est rerum ordinem sub hac permixtione confundi. domine mi, salutationis honore praelato [*]( XVII. 4 maximae B, et mwime b dominae Bb, dne T, ///dñe L 7 non] etiam non T 8 cathenis T 9 fauore fudit B b 11 dedicistis B meroris BLTV 12 post deum] potestatem fort. m T, mihi BLVb 18 domino B\'Тb 14 digna B 8. I. ) [*]( XVIII. 18 honore B subcumbet B, succnmbet b, anboombit T*, o sucnmbit L 20 uigarius Bb 21 pr B iusti.tiae (a ertu.) L deberent (nt u: m) L 23 subcurretis B, succurretis B (a. L x m. rec.) b 25 hac] ac B piomistione B 26 m T, mihi BLVb )
Diuini fauoris adiumento adulescentiae tuae rudimenta solidentur: ipse det successum frugibus qui contulit ornamenta principiis, ut quod in cano flore praemisisti in pomorum maturitate non subtrahas. est propositi nostri prima curatio, ut de incipientis laude solliciti ad deum uota mittamus, quatenus quod in bonae indolis eruditione praesumptum est de superna ope maturescat. ille ingenii segetem perducat ad horrea, qui altricem hominum herbam exegit e cespite: ipse de terreno lacte expressam in triticum formet effigiem, cuius imbre soli facies maritata fecundatur. tibi autem, erudite puer, habeo gratias, quod quamuis dicendi splendore nituisses et in illa urbe litterarum scientia adstipulante lauderis, mei quoque desideras adiumenta praeconii. accessit tibi fructus diligentiae meae, etsi nulla tribuuntur rusticantis ornamenta testimonii. libens dicta tua cum facundissimis praedico, cum quibus sententiam meam, ut bonorum ditescam societate, coniungo. proximum est, ut non diuidantur meritis qui in qualibet iudicatione consentiunt: unus est, nec enim procul euagatur ab arce sublimium, qui ad hoc, quod illi pronuntiant, non dispari admiratione concordat. ad epistolae tuae tamen dictionisque
mella me refero: cui sic est blanda de praesenti et tenera aetate praefatio, ut non subtrahatur uirtus et genius de futura. constitit concauatis Latiaris elocutio, dum per alueum suum [*]( 2 adripuet B conualiscat Ll ut uidetur ) [*]( IYHIL 4 simplicio Bb, cf. Epigt. VI15 5 adolescentiae BTb 6 ipso L ∗∗∗frugibus B 9 quatinus LT 11 maturilCat B segitem B perducat ad horrea B ita ros. 12 exigit fort. ciapite B 18 expraessam B 14 fecondator 7* 16 urbae B 17 adoesait B frnctns tibi T 18 in illa T 20 bonorum] beatorum T ditiscam B 22 nnns] secnndns fort., cf. Wiener Studien II 256 enagatus Sirm, 25 blandita fort. 27 concauatil] concnmatibus B, contumacibus b Latiaris] lauaris T )
Dum prelorum famuli autumni dotem conplerent et teneras uuarum tunicas properata calce disrumperent, ego ad summatem uirum parentem fratremque meum et oculos et uerba reuocaui, iustum esse coniciens, dum uineta uberem tribuunt liquorem, me sobriam alloqui cum iucunda hilaritate personam. solue ergo Pythagoricam taciturnitatem et mecum peritiae et facundiae tuae bona partire: sit inter nos felicium uindemiarum uice colloquium: currant dulcia musta sermonum. habes quae cum diacono, sanctissime, de institutis morum nota dicendi ubertate communices. nam qui ecclesiastica, ut uos, probitate subsistunt, silentii apud illos iusta uitatio est. scribite qua aurea castitas districtione teneatur, per quem callem obscena fugiatur auaritia, quibus modis turpis fallendi declinetur obscuritas: in summa, sine dissimulatione docete quae geritis: illud praecipue scire cupidum dignanter instruite qua sponsae uel blandimenta saeculi religionis districtione respuantur. domine, ut supra, salutationis munera praesentans precor, ut gratanter accipias quod inter curarum moles exigit fieri iocorum non respuenda subreptio. [*]( 2 apparescit B (s. l. m. rec.) b, adpariscet B, apparescet (es ex is) t L, apparescet T, apparescat V 5 inspiret] finit add. B ) [*]( XX. 8 praelorum BV, plorum T, praelatorum Schottus autumnni a1 • T dote Bb; dote lacus fort. 11 co«niens L uberem (pr. u in ras.) B 12 licorem B iocunda BTb 13 solnet Bb b pithagoricam LTV, pytagoricam B 14 facondie T mecum partire T 15 curant L1 sermofi T aues B que BT, qui L 16 Banctiasimo LTV 17 comunicis B qui (i m ras.) B ppbitate T 20 falendi Bl 21 geretis Bb 22 praecipuie B 23 blandimenta uel fort. 25 gratenter B molles L\' exiget B )
Vbi est fides splendentis periclitata conscientiae, quam et in annis puerilibus cana reuerentia non relinquit, quam per seni praeiudicium obseruantia honestatis inradiat, quae in tempore iuuentutis actibus maturescens infantiam ingressa praelabitur? numquid aequum fuit amantis paginis tantum mandata restitui, aut par fides est liberae scriptioni et famuli? numquid dignum probatis moribus censuistis prouocantem ad officia religiosa non subsequi, uel nefas putastis epistolas reddere, quas uobis inter excessus contigit non cepisse? haec igitur est tua disciplina? non talem te probitas olim manifestata disseminat. ego tamen loquacitate qua notus sum indurata nitor mutare silentia. numquid tibi inpar est lingua natalibus ? aut non testimonium generis adnuntias flore sermonis? . numquid ostrum loquendi deserit pectoris fecunda dictatio? nihil nisi malitiam resignat qui cum possit desideranti uerba non tribuit. ecce inter ructationes Lyaeo debitas qualia Silenus alter uerba conpono. scribendum sciatis nomen uestrum ad genii mei purpuram et libellis propriis inserendum, ut, etiamsi nihil tribues de responso, ego tamen arcem teneam, quod ad doctos uiros dirigo sine trepidatione aliqua quod legatur. domine mi, accipe nostrae salutationis obsequia reddens debita litterarum.
- Sic tibi uirginitas mansuro constet in aeuo,
- Nec pereat quicquid uita beata dedit,
[*]( XXI. 3 est om. b et om. Sirm. 4 pauperlibus L . reliquid T 5 periudicium L 6 maturisceus L 7 paginas V1 mandat b ; 8 libera Bb scriptioui scripsi, scriptionis BLTVb famulae fort. 10 nefos L1 11 in nobis LVl excunus fort. contiget B coepine B 12 te olim (olim te T) probitae LTV 13 dissuniuat B 16 ostium b deseret LTV feconda Tl 17 maliciam B resiguat] designat B (me rec. 9) b 18 selenus B : 22 poet aliqua 8-9 litt. eras. B 28 michi T, mihi BLVb accipite Bl 24 litterarum] finit add. B exp. m. rec. 25 sic—p. 190, 4 float om. T )190- Sic tua non maculent nigrantes membra puellae,
- Nec iaceas propter Tartaream faciem:
- Vt cupidum sanctis releues per scripta loquelis,
- Deque tuis fratri fontibus unda fluat.
Fidelius a sublimitate tua uocem suscipiunt aut interrupta montium aut secreta siluarum: praebent hominibus naturae institutione et muta responsum : redit ad mortales uicissitudo clamosae solitudinis: non perit quod linguae acceperint uel lustra beneficium. quare istud in magnitudine tua laudis et philosophiae genus est nihil dicere et silentii tenere inter declamantium incerta cautionem? homo, quem nec infecundum natura protulit, nec infabricatum doctrina dereliquit sed, credo, me dedignaris affatu, opicis nolens pretiosa dare uerba iudicio. quid quod signum est diuitis eloquentia uiri nec indoctis sermonum cupita subtrahere? mendicus fluminum cursus est, qui tantum nobilissimorum satiare putatur ardorem: ubertas imbrium et nihil paritura saxa perfundit. liquidae rationis ordo est, ut paupertatem resignet qui damna formidat: quicquid non procurrit exile est. de uolucribus tamen munus singulare destinaui, quod cepit accipiter. nam progressi ad Bromium et Bacchi orgia, inter aues bella commisimus: profuit quaestui nostro certamen sociale pennarum. memento quod solam anatem direximus, scientes quia numero deus [*]( 25 Verg. Eel. 8, 75 ) [*]( 1 toa om. b nigrantes Sirm., nigrantis BLVb membra L 2 propter iaceas LV ) [*]( XXn. 10 acoiperint B, acciperent B (M. rec.) b 12 et] est Bb fylosophiae Bl ut uidetur 13 infecondam Tl 14 natura Bb, terra LTV dereliquid L 15 crędo L opiciB Bb, obicia LTVt opici coni. Sirm., operis eoni. Schottus; nihil mutandum est, nam opicis est hominis inculti 16 uir b 17 substrahere B 19 im- • brium (pr. i m rGl.) B 20 resignit Bl (tit uidetur) b dampna LTV 22 distinaui B, destinaui. L caepit V, coepit Bb ad] a T 28 bacoi B, bachi LTV 24 queatui TV, quetui L pinnarum B 25 dizerimnfl L scientis B )
Producit magnitudo tua nuptiarum festa temporibus: dum rem, ad quam coactus es, sub diuturnitate prosequeris, subito necessitas tua facta est desiderium. aliquis negotio illi perenniter incumbat, ad quod descendit inuitus P sic recessisti a custoditae beatitudinis diligentia, quasi prolixis temporibus didicisses, qualiter institueretur uxorius. triginta feliciter dies abierunt, et te ciuitati adhuc (et) meis oculis longa me macerans expectatione subducis. uere quicquid uis facias: si uixero, quae tibi dicenda texui, non tacebo. tamen honore salutationis accepto gustum de guttulis, ut fratrem decet a fratre, directa suscipite. erubesce tu, quia nec aegrum requiris nec de nuptialibus deliciis quae possent fastidium releuare transmittis.
.Exigit a me filii communis Marcelli adhortatio, quem natura uobis, mihi dedit affectus, ut ad scriptionis munia praeuius adspirarem et solacium litterarum, per quod uetustas uoluit absentiae nil licere, amore uictus inpenderem. iam debes mihi duplicem gratiam, etsi responsa restitueris, ob hoc quod primus [*]( 2 laetitia B 8 indirex T 6 responde] finit add. B exp. tn. rec. ) [*](XXIII. Epistulas 23-29 om. LTV 8 maximo] uersus add. B ap. m. rec. 12 inoombat B discendit B 14 dedicisgis B 15 et] et adhuc B ted adhuc deletum et addidi, om. Bb 16 quae B, qui b 18 gattnlis B 20 diliciis B ) [*]( XXIIII. 25 literarum b nolnit B (m. rlC.) b, nolnet B )
incepi. ille dilectionis ianuam pandit, qui in conloquiis praestat exemplum:. propositam custodiunt formulam qui scripta restituunt. ergo auctore deo nuntiam prosperitatis nostrae epistolam destinamus. illud ad gaudium uestrum, quo uestrum paterna mens exultet, adiungimus, filium uestrum in studiis liberalibus ingenuitatis testimonium iam tenere et talem se in hac cura praestare, ut auara suorum uota transcendat. spes perfectionis est honesta in adulescente inchoatio, nec ab erudito distat qui inter exordia boni gloriam occupat instituti. salutans ergo adfectione qua debeo spero, ut reparata opportunitate de bono me faciat uestrae prosperitatis adtolli.
Lex desideriis scripta uix creditur: inpatiens rigidioris praecepti diligentia non iugiter dignum facit, reprehensione quod libera est. redditur saepe amabilior de reatu, cum per effrenationem sortitur genium plus placendi: nam delictum suum quodam ipsius praesumptionis melle commendat. ego a praefatione me tueor, quia ad epistolas primus adspiro. restat in potestate celsitudinis uestrae, si sustinere eligetis garrulum, non tacere et de originario Symmachiani fontis lacte me pascere. uale in Christo nostro, Romanae gentis nobilitas, et me iam ut clientem et famulum pro morum et naturae luce dignare.
Pro uoto meo produxistis epistolam, dum res nulla fuscatas nube purgatis. felicissima defensionis sorte adsumus innocentiae [*]( 1 colloquiia b et B carr. 2 exemplum B s.l. 4 quod Bb 6 ac B 8 adoliscente (0 ex u m. 1) B incoatio B 10 oportonitate Bl 11 faciatis fort. nisi reetius filius suppletur ) [*]( XXV. 13 EnnodiuB symmacho missa per ipsum ursum B b 15 repraehenaioue B 16 effrinationem B 18 a] ac B praephatione B 20 caelaitudinia B eligitis malim. ) [*]( XXVI. 28 faelicissima (jpr. a in ras.) B )
Eligo iacturam pudoris, ne subeam dedecus non amantis, sciens facilius sarciri posse frontis damna quam fidei. indoctum esse infelicitatis est, uirtutes familiae uestrae odisse res criminis. potuimus disciplinis liberalibus defuisse non delinquentes: nulli sufficit, unde mores excussit. ego in amplitudine uestra coaceruata epistolari sermone bona non uenerer? ego non illud generis lumen amplificatum studiis et probitate suspiciam? uidetur mihi non longe ab honestate desciscere qui colit emendatos, dum creditur quicumque sectari posse quod diligit. proinde uale per gratiam dei et studium meum adprobans amantem tui amplifica munus litterarum.
Voto meo obsequitur quae ministra ad uos scriptionis existit occasio. nam et praesentiae uice blanditur adloquium et [*]( 1 homine Bb; em. Schottus et Sirm. uoces B 7 primeiuus B imbuerint B (m. rec.) b., inbuerent B 10 uioessitudinem B\' 12 equue B (a. I, m. ree.) b, equo B ) [*]( XXVII. 16 fareiri B\' ut uidetur 19 nulli/ll B 20 ceaoerbata Bb 22 disciscere B colet emendatus Bb; em. Sirm. ) [*]( XXVIII. 29 alloquium B\'b . ) [*]( VL ) [*]( 13 )
Non ego epistolam meam intra breues terminos Spartanae memor concinnationis includo nec formam tuam studio coacti sermonis inrideo: abest a me loqui pauca cum modicis. urbanorum eat exiguis producta subtrahere et sine aliqua necessitate paginas, quales poscit hominum mensura, formare. quod in me de his, quae praefatus sum, subtile putaueris, festinatio non semper amica artis et casus exhibuit. magnum mihi est, si dederunt fortuita quod mireris. ergo causam scriptionis insinuo, quam tibi praelata salutatione commendo. digresso mihi urbe procul domnae meae Cynegiae occurrit admonitio, quare sepulcrum eius non honorassem laude ducti in carmen eloquii: quod quamuis reuerentia uiri ipsius facerem, tractaui, quia quod radiat luce meritorum stili ubertate celebrandum est. nam nec deus officium respuit imperiti et contentus ipse quod tribuit a rusticantibus uerborum diademata non requirit. his ergo uersibus scribendum epitaphium destinaui. de quo quid sentiatur, sic pater tuus uiuat et Roma te, quantum ad illa quae in ipsa reprehenduntur, non suum faciat, ut simpliciter et pure indices, nec auribus meis aut sensui fuco mentitae gratiae blandiaris. non erubescas, etiam aliquibus, praecipue tamen et merito domnae Barbarae paginam meam recensere, quia tecum locatur. opto tamen ut tantum tabella mea quantum spes tua sapiat, quae in cano flore et mea et parentum suorum, quamuis sint auara, uota transgreditur. domnum Cethegum et domnam Blesillam sororem eius pro me saluta. Fidelem, Marcellum, Georgium, Solatium, [*]( • XXVIIII. 6 lubtraere B\' 8 que B prefatns B1 9 exibnit B 12 domne B*, dominae B (s. I. m. rec.) b cynigiae B (gi s. I.) b 13 sepulchrum B 14 fecerem B 15 q̲ B s. I. luce (supra e ras.) B caelebrandum B 17 requiret B 18 epitaflum B distinaui B 20 repraehenduntur B 22 blandiares B etiam B, et etiam b praecipuae B 23 tamen] dominae add. Bb; deleui barbare B 26 et uota Bb; et deleui 27 dominum b oythegum B b dominam b blessillam B b 28 fidelem Marcellum b ) [*]( 13* )
- Optimi pretium uotorum munere Christi:
- Quae mihi uita fuit, crux dedit hanc tumulis,
- Dissoluens carni subolem sine uulnere mentis,
- Quod Fausto felix coniuge praemorior.
- Disiecit lacrimas medela cordis.
- Quae seruat meritis torum fidelem,
- Exoptet similem matrona sortem.
Solida est spes adulescentium, quam magnorum cultura prosequitur: si cessat curatio, ubertas tritici transit in lolium. Partenium sororis meae filium diu circa diligentiam litterarum, quantum patris ipsius reserauit allegatio, culminis uestri metus adtraxerat. sed nunc per absentiam uestram uenerandae solutus lege formidinis molitur obscena: aetas illa peccatis amicior multos reperit ad errata ductores. inplorat fidem propositi mei pater et incolumem filium loco deflet extincti. sic faciunt quibus de profectu suorum fiducia nulla responderit. [*]( 1 dici Bl 2 dominae b barbare B* domnum B1, dominum B (corr.) b 3 luruquae B aliut B 4 sperat b reddituram B 5 Epitaphium Cynegiae inscr. uersibus Sirm. precium B 6 dedit B 8. h hanc tumulis Sirm., haec totam olis Bb, hasc titulis uel tumulia coni. Schottus 7 sobolem b 8, faustone et B b, Fansto et Schattus; em. Sirm. praemolior Bb, em. Sirm. 9 ALITER, desiecet B medella B 10 torum B, totum b 11 patrona coni. Schattus; sed. cf. p. 21$, 3 ) [*]( XXX. 14 adoliscentium B, adoleaoentium T 16 cessit BLV, ceeaet T, eeasat B (a. h m. rec.) b libertas X 19 obscaeno. B 20 reperit T 21: me LTXV incotomem B, incoluA T )
Par quidem fuerat silentio degeneri uicem taciturnitatis opponi et per ipsum callem uindictam, per quem uenerat error, exire. numquid aequum est, ut in excessibus tuis uo-x, quid deliqueris, et non mutus dolor ostendat? crede mihi, manifestatae indignationi uicina curatio est. te per longum ferire debuit inclusa commotio, si tamen non ex toto ab humanitate discessisti. quid deliqueram, postquam primoribus litteris ueniam fabricata humilitate poposceras ? haec est correctionis fida promissio, ut, postquam delenifica oratione conceptam iram extorseris, erubescas te minora peccasse? quantum uideo, post contestatam uerecundiam solas errorum uitas angustias, nefas aestimans, (si) circa parentem et nutritorem tuum non it tantum extollis supercilium, quanta debuisti pro tot beneficiis communione summitti. aut forte putas quod me puerilis ira [*]( 6 agentur b 7 qui praefatio T salutati scripsi, salutationi .1 Bb, Balatatis LV, salutis T, salatationis Sirrn. 8 memoro B (i 8. I. m. rec.7), memor Sirm. 9 prestare B ) [*]( XXXI. 11 paternio L 12 denegeri L 13 et BLTV, ut B (I. 2. m. rec. P) Тib uindictam Bb, uindicta LTV 14 exire scripsi, eziret BLTVb 15 manifestate Bl. 16 indignationi (indigna s. l. m. 1) V 20 deiinifica B 21 erobiscas te B, erobis cane b 22 contestatd L 23 aeetimans ai scripsi, aestimas B LTVb 24 extolli LTV 25 communione — putas mn. L add. corr. m mg. sup. communione] te add. BLTVb, te exp. T1 et Sirm. )
Optimae spei plenus cui faustum cupio ad curam officii epistularis adspiro. decet enim uestris fascibus hac praefatione delibari et inter purpuras possessoris luce crescentes qualicumque non abstinere conloquio. numquid solius doctrinae beneficiis amor agnoscitur nec fas esse credendum est prodire in medium desideria rusticantis? simplicius innotescunt uota nullo peritiae uelata praestigio. ergo nos hoc sumus ore quod pectore: non amara praecordiorum delenificis possumus mutare sermonibus: pudens laudator est cui in concinnatione blandimenti dicenda mens suggerit. deo ergo omnipotenti gratias, qui in uobis, dum uetera familiae uestrae bona custodit, noua multiplicat et, quod plus est apice dignitatis, dignos facit esse culminibus. redditur quidem uestrae gloria ista origini, sed, quod est clarius , merito inpetrante personae. fuerit in more ueteribus curulium celsitudinem campi sudore mercari et contemptu lucis honorum sole fulgere: sed aliud genus uirtutis quaeritur, postquam praemium facta est Roma uictorum. noster candidatus post manifestam decertationem debitum triumphum, dum numquam uiderit bella, sortitur. iudicio exigit laureas et congredi non necessarium duxit armatis. inter [*]( I. 3 fantom LTV dupio B at ad L 4 dicit Bb 5 delib.ari (e uel er eras.) L porporas Bl poBsessionis T arescentis Bb 10 non] nec LTV delinificis Bb 11 concinnatione B (ro. ree.) b, concenatione B, condempnatione LTV 12 siigerit Bl gratias omnipotenti LTY 16 morem LTY 18 sole] luce Sirm. 22 exiget B; exegit fort. )
Ciceronis gladios et Demosthenis enituit et utriusque propositi acumina quasi natus in ipsa artium pace collegit. nemo dissonantiam Atticae perfectionis metuat et Romanae nec praecipua gentium bona in societatem dubitet conuenire. unus es qui utrumque conplecteris et quicquid uiritim distributum poterat satis esse auidus maximarum rerum possessor includis. eloquentiam ueterum, dum imitaris exsuperas: dicendi formam doctissimis tribuis, dum requiris. est apud me epistulae uestrae, quae huius rei fidem faciat, ueneranda conpositio. utinam quae a uobis diriguntur tam essent crebra quam suauia! dicatis forsitan: par fuit propinquum laudare in commune augmentum laborantem, quia non est proprium quod quasi singulariter uidetur palmata conferre: uenit ad me equidem portio de curuli. sed, si mihi creditis, plus erigor de genio et studiis sublimati. interdum accesserunt ista de casibus: soli contigerunt illa uirtuti. prope inops ad scipionem adducitur suffragii consularis qui tantum de parentibus gloriatur. tibi utrumque in peculio est, Latiaris scientia et uena purpurarum. o si mihi non stili epistularis consideratio in longum equidem producta manus opponeret! quod alii relatione ditant ego crudum etsi confusis ordinibus explicarem. redeo ad tabellarum fidem. ualere me nuntio et utrum ualeatis inploro, ad summam beneficii postulans, ut dignatio me reciproci sermonis adtollat, hoc quoque deprecans, ut domum, quam in Mediolanensi ciuitate et abundantia uestra et neglectus propemodum iam reliquit, mihi quo uultis genere concedatis. iustum est enim ut parentes [*]( 1 gladius B demostenta SLTVb 9 ipso a. apice fort. colliget B 3 atticae (cae in ras.) B, antioe L profecttonit L 5 destributum B 7 enpenw LT 8 tribnes Bb reqaires B 9 fidem Bb, fidaciam V, fidutiam LT 11 propinquam B in T 8. 1. agmentam T1 13 aequidem B 14 curruli T a 17 tibi est T 18 est otn. T largiaris L 19 epistolaris * B ANuidem B producti fort. 20 dicant (c s. I. m. rec.) B, dictant b st si. (n ? cras.) L 22 ntio et utrum T 23 dignatio me L* 25 habundantia BT reliquid BL 26 genera L concidatis B )
Par erat magnitudinem uestram ingenii sui opulentiam, dum sancti patris sectatur instituta, depromere et multo adquisitam sudore doctrinam pro diligentiae testimonio uentilare. gemina uobis contingeret ex antefata concinnatione laudatio, quando crescente susceptorum deuotione ferretur in medium palma sermonis: res, quae nobis amorem uestrum reserat, uos extollit. uno eodemque usu et oris pompa multiplicaretur et fidei. in apice constituti illam subiectis adfectionem putantur inpendere, quam locuntur. haec, mi domine, ille occupatissimus pater et in humana locatus arce custodit. nam contemptum manifestat qui in otio degens uerba non tribuit. legisse me memini: sermonis auari nullus honor. nunc ergo seruitiis salutationis exhibitis indico me ualere. superest, ut suggestio mea eliciti gaudeat ubertate conloquii.
Post unam epistolam, quam uictus crebris scriptionibus emisisti, in continua taciturnitate perduras, et credo necessitate, [*](1 discendit B 8 portioribos L ) [*]( n. 10 sanctis L 12 contingeret b, contingerit B (e 8. l. m. rec.), continget LTVb, contingit Sirm. ex om. LTV concenatione B1 13 ferretur scripsi, (cf. Epist. VIII 41), ferritnr B, fertur B (s. Z. m. rec.) LTVb 14 deserat T 15 multiplicaretur B, multiplicatur LTVb 16 apice] pace Sirm. 18 arte T conteptun L (te ex ce corr.) V 19 retribuet B me om. Tb 21 adhibitis V (?).. ) [*]( III. 24 messale BLT 26 taciturnitatis L\' )