Epistulae

XXXIIII. ENNODIVS FAVSTO ALBO.

Quamuis magnitudo uestra per longum silentium obliuionem mei fuerit contestata et dum ab epistolaribus munus [*]( 2 hormisde TV, ormisdae b diochoro LVb, dioscorio T 3 religio∗∗sam (ni eras.) grandam L, grande religiosam T 4 nascantur L 6 allegatio LTV 8 dominum Tb 9 qua b utilitate espondente L 10 fuisse] suis fecisse L actum est om. b 11 diligendi T1 inducias Vb 12 proteitetur T ∗∗∗∗nunc L (nunc eras. uidetur), sed nunc b 13 quare poecitur b 14 eiusque b I 15 compensit b domine b m T, mihi L Vb 16 dominum b qui b, quo LV, om. T in exitu lineae sed ut s. I. m. 2 18 contestationem b moeroris b, meroris LTV 20 imminutione TV suspitiat T\' ) [*]( XXXIIII. 24 munis T )

temperat, memoriam obsequentis abiecerit, attamen prouidentia caelestis desideriis meis prospera uestra non patitur occultari et uariis indiciis successum circa nos resignat optatum. nunc tamen animus meus usque ad hoc deuinctione productus est, Ut proprium ad nos dirigerem perlatorem, qui uiuis pastus aspectibus bona ad me manifesta perducat. credite, domini, magna me uobis esse obligatione constrictum nec ullas pectori meo ferias dari, quibus uisionem uestram non plena intentione disquiram. superest, ut reducta in ecclesia Romana concordia occurrendi uobis contingat occasio. domine mi, salutationem reuerentiae uestrae plenissimam dicens deprecor, ut suggestionem portitoris hominis mei grato suscipiatis auditu et do felicitate uestra uel totius domus statu recurrenti nos instruatis alloquio.

XXXV. ENNODIVS DOMNINAE.

Inter curas et molestias, quibus pro peccatorum fasce subicior, elegi singulare subsidium, ut ad uos domnas meas litteras destinarem, quarum precibus omnia mihi secunda contingerent et ad serena laetitiae depositis angustiarum nubibus reformarer. prima enim maeroris causa est, quod prospera uestra, dum in longinquo degitis, uix datur agnosci, ex qua nascitur circa personam meam omnis aduersitas. adeste ergo supplici precibus uestris, ut per sanctorum dei suffragia aegro animo medela tribuatur. domina mi, seruitium salutationis inpendens deprecor et per deum uos, quem colitis, obtestor, ut continuis me postulationibus et lacrimis, quibus regnum caeleste uim patitur, domino commendetis, quia hoc munus speciale conputo et omnibus commodis antepono. [*]( 28 cf. Matth. 11, 12 ) [*]( 4 perductua L b 5 partus L 6 domine b 8 plenam b 10 domini fort. mi Schottus et Sirm., mihi BLVb, michi T ) [*]( XXXV. 15 dominicae b, domniane T 17 dnaa T 18 distinarem B 19 dopositia L a 20 meroris BLTV 21 degetis B asnosci B 22 omnes B adest Bb, adesto T 24 medella Bl, medeli L mihi BLVb seruitionum B, Berortia b 2b coletis B optestor B 26 postolationibus B caelestem B1 27 munos Bl )

XXXVI. ENNODIVS ADEODATO PRESBVTERO.

Caelestis dispensatio religiosis desideriis numquam negat effectum: nam quod pie cupimus maturo praestat studio. desideranti enim mihi per litteras orationum uestrarum postulare suffragia perlatorem domesticum uota pepererunt, ut stimulo scriptionis admoniti pro suscepti anima supplicetis, quia doctor gentium clamat: orate pro inuicem. nihil enim est quod deum diligens etiam pro delinquentibus optinere non possit. laborate ergo promissis dudum patrociniis et gaudia mihi per lacrimas conparate: ueniat ad me fructus innocentiae meritis ignoratus. haec sunt, de quibus sanctum dei admonere praesumpsi. timeo enim facere prolixa conloquia, quia res necessaria strictis est postulanda sermonibus. nunc in Christo ualete, mi domini, et sentire me deprecationis uestrae munera prosperis indicate.

XXXVII. ENNODIVS IOHANNI.

Ergo falso creditur amorem reddi diligentiae et tacitis animas se interrogare colloquiis, fidem mentium sensus adserere, ut quod inpendimus uicaria nobis relatione debeatur? uocem montium secreta restituunt et in obsequio humanitatis muta fabulantur: sed magnitudinem tuam in contemptu mei contigit silentium pro scriptione redhibere et in astipulatione artificis genii temperando a paginis pertinaciam garrulitatis obprimere naturae lege calcata. facessat a moribus meis sequi quod admissum doleo et subleuare culpas imitando. ecce iterum [*]( 8 Iac. 5, 16 ) [*]( XXXVI. 2 presbitero B 3 religionis b 5 postolare B 9 qaod drb B (um s. I. m. rec.), quoddam b obtinere T 10 dudum mihi T 12 sanctum] secundum b dominumdi B (dominum 8. I. m. rec.), dominum b 14 postolanda B 15 domine B b ) [*]( XXXVII. 19 amatorem B \'20 adsereret b 21 debetur T1 23 famulantur LTV 24 redibere BLTV, reddere b et B m. rec. 8. l. 26 nature B 27 imittando T, emittendo B, euitando b et B s. I. tn. rec. )

appello linguae ferias fouentem et in longioribus persequor, habens promissae caritatis memoriam. domine, ut supra salutationem largissimam offerens quaeso, ut debitum gratiae uel nunc exigat inportunitas, dum prouidetur, quatenus ardorem desiderii prolixis satietis alloquiis.

XXXVIII. ENNODIVS FIRMINAE.

Quotiens uotiua res repente contigerit, pretium de ipsa temporis breuitate sortitur. caelestis enim ut crescat beneficii genius, subitum facit esse quod tribuit, ne deuenustet sperantum prolixitas misericordiam largitoris. quis enim affectum desiderii repente suscipiens non auidius impetrata ueneretur P sic litteras magnitudinis uestrae sitiens tempore profectionis accepi. dolebam fateor et uehementer angebar, dum nec obsequiorum meorum perlator existeret nec sospitatis uestrae digressurus bona cognoscerem. ecce utrumque frons bona concessit : accepi pariter indicia optata quae refero et uno eodemque tempore regressum me de Alpibus Cottiis et Rauennate significo iter adrepturum. orate ut uariis laborum iactato incommodis patientiam supernae benedictionis munus infundat. me autem quod ad custodiam gratiae culminis uestri splendor hortatur, facilius credo cursus fluminum in diuersa reuocari et relictis fluentorum alimoniis aether uacuum pisces expetere, quam tantorum me inmemorem delicta restituant. quod superest, ualete, mi domina, et redemptori nostro pro persona suscepti incessabiliter supplicate. [*]( 22 cf. Verg. Ecl. I. 59 ) [*]( 1 appelleo B fereas B fouente Bb 4 quatinuB LTV XXXVIII. 7 ferminae L, flrmine T 8 contigeret B 9 benificii B 10 genias (i m ras.) jB, genus b sperantam (a uidetur eorr.) B, eperantium LT 11 prolexitaa B largitoree B 14 angibar B nec B s. I. 15 Bospitatis B 16 uterque T\' fora T* 17 accipi B 18 cotiia T, coctiis L, gotthiis b 19 adrepturam B* iactatos Bb incommodns Bl, omlcommodis T 22 oursum B (m. rec. s. l.) b 28 expetire B 24 imemorem L dilecta B b quod L s. I. m. ant. )

I. ENNODIVS IVLIANO.

Praeceptis magnitudinis uestrae ministerium debitionis exsoluimus, quia fit aequitati proximus qui iusti uiri monitis obsecundat. negotiorum qualitas, quae ab amico ueritatis agnoscenda committitur, cautione instruit animum cognitoris integri. adfectionem infudisset nobis magnitudinis uestrae consideratio, si studia non dedissent. in negotio igitur, quod inter Bautonem regiae domus conductorem et Epiphanium cartarium uertitur, dum anceps in disceptatione nostra euentus nutaret et alterna se partes intentione conliderent, adserente Bautone se sexaginta et quatuor solidos publicos, quos de reliqua indictionis illius emisso chirographo fuerat debere confessus. idcirco non posse restituere, quia per manus sublimis uiri Proiecti quadraginta solidos Epiphanio suffragii nomine contulisset, pro quibus nullum beneficium secutum fuisse doceretur, et replicaret ipse Epiphanius, se si quid accepisset, labore meruisse nec frustra sibi a Bautone quicquam fuisse conlatum uel prolati testis fidem laudibus incessanter adtolleret: statuimus ut sub iureiurando mihi nominatus superius uir nobilis Proiectus et sperati genus declararet beneficii et effectum, si ita esset, adsereret non secutum: quod cum fuisset [*]( I. 3 debitionis] deuotionis b 6 caationem b, cautiorem coni. Schottus 7 infandisset Bb, insudisset L 9 epifanium B cartbarium BLVb 12 publicus Bb 13 chyrographo 6, cyrographo LV, cyrografo B, cirographo T deberi fort. 15 epifanio B, epiphanici T nominis B b 16 docetur V1 17 epifanins BL V 18 ab auctone B 19 collooatum b probati T 20 statuim** (us eras.) L mihi om. Bb 21 beneficio Ll )

inpletum, Epiphanius acceptem pecuniae refunderet quanti. tatem. nunc in potestate est culminis uestri decisionem nostram, si placet, auctoritate fulcire.

II. ENNODIVS FAVSTO.

Quantum ad fascem maeroris adiungit interrupta tribulatio, quando ut acrius urat aduersitas, prosperorum mutatione blanditur! ad acrius umquam onus accessit, quod continuatae sarcinam calamitatis abiecit? quam bene me ad patientiam absentiae uestrae longus temporum usus aptauerat, dam hoc, quod felicitas non habebat, didicerant nec uota praesumere! ecce iterum de inueteratis doloribus passio nouella me lacerat, et obductam cicatricem rescindit ictus acutior. inploraueram a discedente misericordiam, ut quod de praesenti confabulatione perdebam, litteris pensaretur, nec hanc frugem omnibus desideriis ieiunus emerui. ego consuetudinis meae non neglegens inter lacrimas scripta concinno, quibus de adflictione mea credidi nil potius indicandum, inlustris uiri domni Pamfroni relatione contentus. nunc, mi domine, obsequia famuli uestri dignanter accipite et animae in angustiis constitutae remedia consueta praestate.

III. ENNODIVS AVIENO.

Quibus magnitudinem tuam discedentem precibus inploraui, merito retexerem, nisi memoriae uestrae inrogare contumelias euitarem. nam qui amantem de his, quae recens sunt acta, [*]( 1 epifanius B 2 decissionem T nostram uestra fort. 3 fulcite T\' ) [*]( n. 6 meroris LTV, memoris Bb 8 nunquam T hoous BLV, bonus T, hooos b 9 me om. T 11 dedicerant B\' 13 rescendit B\'L aocotior T inploraberam B 14 a—perdebam om. B add. corr. in mg. inf. negligens BT 17 scripta Bb, om. LTV 18 indicandns T1 in | illustris B uiris L domini B (A rec.) Tb panfronii T ) [*](m. 24 descendentem B praecibus B 26 deuitarem LTV quae] qui L )

conuenerit, fugiendam bonis obliuionem inportunus opponit, cum hoc sit peculiare coniunctis, ut sub quadam praescientia mutuo sibi cupita sufficiant et ad substantiam caritatis efficaci dispensatione quod uotis poscendum est effectu seniore concilient. caelestis dispensatio facienda suggerit, si quid amor optat inquiras. his iungitur quod aestuanti animae, dum iter adriperes, multus in promissionibus subuenisti dicendo sustentandum me esse paginis, qui propriae lucis priuarer absentia. ecce et pollicitatio fide claudicat et spe inritatus ardesco. egit ueniens de remedii praesumptione fiducia, ut difficilius dura tolerentur. sed nunc, mi domine, honorem salutationis accipiens, postquam apud uos quod male est animo declaraui, curatio properata subcurrat, ut qui salutis uestrae status est uel gratiae principalis expectatis reseretur alloquiis.

IIII. ENNODIVS AGNELLO.

Semper famulantes diligentiae paginas nunc in proditione sui dolor exigit et gaudiorum ministras in uocem reserandae traxit iniuriae nec contenta fuco dissimulationis urbanae secreta pectoris aut taciturnitate uestiuit aut in partem aliam transtulit blandimento. noui quidem fabricata, sed fugio et simplicitate contentus cum amantibus serena animi fronte congredior. ubi gentium fuit sub obtestatione dei inter nos promissa deuinctio, ut proficiscentes insalutatum me uelut incognitum linqueretis nec potestatem remanens sortirer necessaria suggerendi? credo prouidistis, ut inbecillus oculis [*]( 1 supponit fort. 2 praesentia V 6 aertuanti B 7 arriperes B (8. I. m. rec.) Tb, adriperis B, arriperis LTav multoB b, multis LTV 9 substantia fort. 11 honorem honorem B 13 saluti* T 14 statas] stat et Bb gratiae Bb, gratia LTV ) [*](IIII. 17 nunc (nc m ras.) L 18 sui — l. 25 incog T alia manu exar. eziget B reseruande T 19 secretum Bb 20 pectoris] corporis T 21 fabricati L et in es corr. L m. ant. 22 camantibus T 23 ostfitatione T, testatione B dei (i postea add.) B, de b 24 diuinctio B 25 liqueritia B sortis L rerls. 2. m. ant. 26 inbicellus B )

totum uobiscum lumen amitteret nec diem meum sub amici praesentia clausis orbibus intuerer. haec si per neglegentiam contigerunt, aestimationi relinquetis quem apud uos locum obtineam: ferenda sunt acerbius, si intelleguntur accessisse per studium. nunc uale, mi domine, et animum meum quem in statione consistere suadet innocentia origo propositum, ad potiorem gratiae partem, quia uobis sinceritate patuit, inuitate.

V. ENNODIVS SENARIO

Quamuis te dominum meum per intemeratae documenta fidei principalis sibi cura coniungat et morum claritudo ita publicis rebus misceat, ut amabilis a te saporem quietis excludat, non credo tamen ita religionem amicitiae posthaberi, ut non satisfaciens deo adiuuante regnantis imperiis debita sua refundas affectui. nostis quid poscat aula, quid gratia et uno eodemque tempore nec rerum deestis domino nec amori, quando Christianae mentis integritas per has partes diuisa solidatur. his ergo sollicitudinem meam credo releuari, quibus uenerabilis consuetudo seruatur studiis. tantum est, ut dei nostri solaciis magnitudo uestra adiuta gratuletur. domine mi, salutationis obsequia praesentans spero, ut de uestro uel amici uestri domni Fausti statu hilarem me fieri uotiuo litterarum contingat indicio. [*]( 2 cl∗usis (a eras.) L negligentiam BT 4 obstineam B1 intelliguntur BTV accessisse] aoridisse Sirm. 5 animum meum scripsi, animo meo BLTVb 6 euadit B innooentiae coni. Schottus propolitum] pocitum B b 7 ad om. Sirm. quia BLVb, qua T et Sirm. 8 incitate L ) [*]( V. 11 intimeratae B 12 claritudo (r in ras.) B 13 micescat L 14 postaueri B 16 noetes B et om. Sirm. 20 seruatur—magnitudo om. B add. a. I. carr. 21 Bolatiis LTV m T, mibi BLVb 22 praestans LV1 epero T 8. I. m. 3, sperans L2V, sperant L\' 23 domini Tb )

VI. FLORO ET DECORATO ENNODIVS.

Permisi hactenus magnitudinem uestram mobilitatem Ligurum urbanae fuco disputationis incessere, quia et me origo reddebat alienum et uos ab eorum culpis constantia promissa seiunxerat. sed cum una sorte ab oculis uestris et mente discessi, praeconis uoce contestor neminem damnare posse quod sequitur nec saluo pudore sententiam excessibus dictare peccantem. fas est liberos a reatu uitia detestari: quis aequo animo ferat monitorem quod uerbis destruit actibus non uitare? euangelii sententia est qui fecerit et docuerit sic dignum dei gratia posse iudicari. uobis copiosus sermo est, quotiens error arguitur, et sub conuersationis neglegentia puritas amplectenda uerborum. perdidistis lacrimarum mearum memoriam, quam discedentibus gemini doloris ictus effudit. ecce quanti dies sunt, in quibus sub tanta frequentia commeantum nulla neque domni mei amici uestri neque uestra, quae de illo rem uoti indicent, scripta suscipio. absoluistis imitatione culpabiles, non quod Liguribus euenerit propositum, quantum uos dicitis, infidelitatis amittere, sed quod eos contigerit inuenisse in his quae sunt uitanda consortes. rogo tamen seruitio salutationis exhibito, ut tandem aliquando tamquam boni domini precum mearum memores prosperitatem uestram uel domni mei amatoris uestri reseretis muniis litterarum. [*]( 11 Matth. 5, 19 ) [*]( VI. 8 permihisi B actenua B mobilitate LV ligoram Bb 4 ineemer* B 6 seiuncxerat LV 7 dampnare LTY 9 a Bb, om. LTV 10 distrnet B 13 negligentia BT 16 sobatanta B, sobstantia L commeantium T 17 domini LTb 19 enlpabilis JBb ligoribus Bb etaeniret B, eMniret B (4. I. m. ree.) b 20 dieetis Bb 21 eonMrtis B 22 ezibito BL* 28 domni B, domini LTVb 24 Amataris L nestris B (m. reo.) b . )

VII. ENNODIVS HELPIDIO DIACONO.

Perfecta caritas corporalis absentiae damna non patitur nec animorum serena coniunctio itinerum sequestratione mulcatur: quorum animae Christo in caritatem sociante conueniunt nulla possunt separari interiectione terrarum. hac ego spe uel securitate de conscientia uestra securus amantem mei adloquor tamquam in amplexibus constitutum. foue, domne Helpidi, quem deo medio suscepisti. habeat suas mundus astutias et urbanitatem fallendi prudentiam damnandus appellet: tu illi dulcedini quam probaui nihil admisceas, nisi quod gradibus ad perfectae caritatis nos bona perducat. domine, ut supra salutationem plenissimam reddens quaeso, ut prosperitatem uestram uel eorum, qui nos diligunt, frequentibus mihi indicetis alloquiis.

VIII. ENNODIVS EVPREPIAE.

Quam bene animum meum ad patientiam sequestrationis absentiae uestrae usus aptauerat, dum prolixa silentia contemptum dulcedinis rerum suarum necessitate pariebant! rescissa . est cicatrix, quae ad medicinam pii amoris accesserat. confiteor, soror uenerabilis, ad antiquum me desiderium litterae tuae nimis noto conditae sapore reuocarunt. ecce uide qua mecum arte contendis, cui nec satietatem de praesentia tua nec obliuionem de silentio pateris subuenire. scit mentium [*]( VII. 2 helpidio LV, hilpidio Bb, helidio T, Elpidio Sirm. diad B 3 esaentiae LTlV dampna LTV 4 itenerum B e. malcatnr scripsi, sequestrationẽ| minuitaltatnr B r exp, et minuit s. I. m. rec.), aequeutratione minuitur b , 5 caritate b 6 in- iectione Llitterarum.LY7secarueYtanquam Y 8 constitum B1 domine Tb hilpidi Bb 9 ustuti|etasset B (et 8. 1. m. rec.), astutias asset b 10 dampnandos LTV, damnas dus B b ) [*](VIII. 16 eupraepiae BLVb, eufpie 1 17 se sequestrationis Bb 19 rescisa L 21 me] qui me Bb; quia me fort. 22 reuocarent B quam b 23 mecum om. Sirm., equfl b ) [*]( VI. ) [*]( 12 )

discussor altissimus lectione apicum tuorum animam meam inter penetralia sua non potuisse consistere et ad praesentiam tuam diligentiae euolasse melle conpulsam. habuit Arelatensis habitatio, cum Mediolanensibus muris includerer, et dum ad dulcem sedem libertas mentis excurreret, intra Italiam me corporis captiuitas includebat. o si suppeteret sermonis abundantia ad ea quae cupit animus exponenda aut illa, ad quae lingua sufficit, non pudor eriperet ! paruus amor est qui oris testimonio sufficienter aperitur: confessio est tepidae caritatis, quotiens in ea non cedit eloquium. quod restat, deum precor, ut ualeas et ad subleuandum maerorem meum, quem scriptione tua nimis daedala arte geminasti, bono prosperitatis mutuae reserueris.

VIIII. AVIENO ENNODIVS.

Pompam quam in litteris fugitis optinetis, nec aliud est loqui uestrum nisi declamationum insignia custodire: hoc in uobis natura, hoc peritiae mater indeficiens lectionis cura congessit. sed miseriis meis euenire nulla consolatio potest, quando ante oculos sunt locata quae merui, et quantum praelatus indignior extiterit, tantum in aperto fiunt peccata superati. quid animum meum, inlustrissime hominum, conaris adtollere ? quid in uita, quae plena maeroris est, reseruare liceat tribulationibus meis? pro bono dispensationis caelestis finem uel cum uita constitui. uobis tamen insufficientes refero gratias, [*]( 2 inter Bb, intur T\', intra LT2V 8 aeoolasse B copul∗∗sam L habuit -T (me s. I. m. 2), me habuit fort. 6 habtmdantia LT 7 aut] ant ad Sirm. que B 8 eriperit B\', eripere b paruus L, pauug Bb 11 subleuandis L merorem Bb, meroris LTV 12 scriptionS L tuae B dedala BLTV germinaati T 13 rseruarie B, reseruariB b ) [*](VIIII. 15 ennodius auieno T 16 pom∗pam (alt. p corr.) L fngetis optenetis B 18 paeritiae L eoncessit L 19 conlatio L 20 ante L 8. I. 28 meroris BLTV )

qui illam circa me seruatis diligentiam, qua potiorem nec dignissimis praestaretis. domine mi, salutationis reuerentiam soluens spero, ut orare pro me minime desistatis et ad calamitatum solacia ferentia opem scripta mittantur.

X. ENNODIVS FLORO ET DECORATO.

Conpulsoris functus officio ad redhibitionem promissionis suae uix aduocatum coegi, ut quod aduocatis debebat exsolueret. genus durae professionis, ut a nobis dicenda praeueniam: ad uerecundiam clericus inclinaui. quale sit quo molliuntur obstinatissimi et quid sibi uelit qui raptores spoliat aestimate. argenti libram, quam frater Epiphanius dedit, fratri Gaiano ad uos perferendam tradidi, pactis tamen adhuc apud me quae suscepi constitutis. restat ut, si tradere debeam, designetis. domini mi, salutationem plenissimam dicens rogo, ut primum per sanctos pro me orare dignemini, deinde domnis amatoribus uestris obsequia mea sub illa qua me cupere scitis humilitate reddatis.

XI. ENNODIVS AGNELLO.

Male est animo meo, quod de facundiae suae dotibus mihi abundantia uestra nil tribuit et ita eloquentiae opibus incubat, ut partem ex eis facere sacrilegium computetur. turpis est [*](1 seraastis T diligentiam — praesentaretis om. B add. a. I. I eorr. me portionS L 2 praesentaretis Bb m T, mihi BLVb 3 calamitatis T 4 solatia LTV ferentiam B mUtatis sirm. ) [*]( X. 7 redibitionem BTV, redibilcionS L 8 debebat (bat corr.) L ezolneret T 9 dicendam L 10 nericondiam B I# moliuntor V 11 uellit B qui raptores — epist. 13 p. 181, 36 ecce om. Bb, primM edd. Sirm. stimate L 18 pferendam L 14 reeignetis fort. 15 domine T m T, mihi LV 16 per] per me L V1, om. Sirm. pro me sanctoB Sirm. 17 noetris Sirm. ) [*]( XI. 21 est om. T facondie T\' 22 habondantia T et sic saepius nihil Sirm. ) [*]( 12* )

- equidem uniuersarum rerum auaritia: contigit tamen, si uerba deneges, plus pudenda. saepe etiam euenit ut frequenter scribentes minus diligant: numquam tamen accessit, ut aliquid caritati reseruet qui in perpetua taciturnitate perdurat. potest nasci de epistolaribus blandimentis ambiguitas: certa fides est ab eo, qui seruat silentium, non amari. haec sunt, quae in festinatione perlatoris celer scripsi, geminis stimulis incitatus uel properationis baiuli uel doloris. ergo taedio animi mei remedia incunctanter adhibete, ut quamuis defuerint hactenus affectioni pabula sua, in statione esse tamen promissa caritas innotescat. domine mi, salutem plenissimam dicens quaeso, ut expectationi meae quod sufficit loquendi peritissimo non negetur.

XII. ENNODIVS HORMISDAE DIACONO.

Nullus remaneret imperitis locus ueniae, si plura loquerentur: sola breuitas commendat indoctos. supra errorem est prolixa narratio rusticantis: quando ab ignaro extortum fuerit quod diu legatur, sibi rancorem suum debet exactor. quisquamne hominum in longum uult fastidienda procedere et nullo sapore condita breues terminos non habere? Romana hoc, frater, et nimium artifici subtilitate flagitasti: sed nos contra fabricatos munit simplicitas nullis colorata praestigiis. etenim quamuis me delenifica epistolae tuae oratione produxeris, mei immemorem non fecisti. scio artare paginam, cuius pretium promulgator intellego. noueris me tamen meis partibus non deesse, quamuis uocet in medium et urbanus et clericus. sed quid produco paginam, cuius superius angustiam pollicebar? haec mihi cum amante concertatio: talis fructus est litterarum. [*]( 2 denegensYL 3 nunquam TV 6 nos nln fort. 7 inci- ! tatus] agitataB T 9 defuerint (i ea; e corr.) L 11 m T, mihi LV ^ 12 ezspectationi LV ) [*]( XII. 15 bormisde T 18 ignarvoJL eiortum T 24 pro- 1 dixeris L 29 mi//// L, m ex mihi T m. 2, mi V amantẽ*L )

domine mi, salutem uberrimam dicens precor, ut Christi nostri tribuente misericordia crebro salutem uestram uotiuis mihi, dum meam quaeritis, nuntietis affatibus.

XIII. ENNODIVS BOETIO.

Si liberum esset imperata differri, concederetur mihi adhuc ornamenta silentii non perire: nam taciturnitatis munus est quod non inhumanum loqui me posse credidistis. uidete quantum linguae genium uox pressa contulerit. sed res est uacui pectoris periclitata remedia non tenere. agit sermonis cura, ne promulgantis celetur inscitia, quando otii labor gloriam intercipit. ecce ego ille ante probationem laudatus subdor examini et ferias meas, ne uidear praedicatione dignus, inrumpo. nam dum humilitas reddit obsequium, impetrata per silentium non habemus. tu in me, emendatissime hominum, dignaris praedicare uirtutes, quem in annis puerilibus sine aetatis praeiudicio industria fecit antiquum, qui per diligentiam imples omne quod cogitur, cui inter uitae exordia ludus est lectionis assiduitas et deliciae sudor alienus, in cuius manibus duplicato

igne rutilat qua ueteres face fulserunt. nam quod uix maioribus circa extremitatem uitae contigit, hoc tibi abundat in limine. uere dedisti pretium loquacitati meae, dum desiderantem conloquia primus aggrederis. contigit noua res garrulo, ut usque adeo produceretur, donee exigerent scripta responsum. deo gratias, qui occultis itineribus de propinqui uos necessaria affectione commonuit. ecce geminae causas iniuriae iam tenetis: nam postquam agrestis innotui, praesumo dicere me parentem. domine mi, salutis officium dicens spero, ut circa litterarum [*]( 1 mi T, mihi LV dicens om. L christi] dei Sirm. 2 ut crebro LV ) [*]( XllI. 6 librum L conderetur L . adhuc mihi Sirm. 11 insitia T 18 cogi**tur (ten eras.) L 19 dupplicato T 20 fasce V, faece LT 21 habundat T lumine T 26 commouit Sirm. 27 innotuit T me dicere LTV 28 mihi Bb salutatis Bb, salutati fort. )

munia frequentiam commodetis, in quo opere adsiduitatem et amans exhibet et facundus.

XIIII. ENNODIVS ARCHOTAMIAE.

Ita supra claritatem generis morum luce profecistis, ut quos etiam uobis non nectit propinquitas acteum uestrorum bona subiciant. quia enim non perfectam reuerentiam sit paratus inpendere animae in dei cultura sublimi? quia peregrinum se facit a redemptoris gratia qui deo non non obsequentes. indicium enim est conuersationis praecipuae Christi nostri amare cultores: proximus est emendatissimis qui diligit iam probatos: testimonium dat bonorum sine dubitatione meritorum, si studeas laudibus prosequi sub debita continuatione perfectos: fit sanctis proximus qui in illis sine fuco praedicat sanctitatem: quemcumque diligentia hortante praetuleris, dispendium. pudoris est, ni sequaris. quis salua uerecundia per spinosa gradiens purgatum iter adtollat et uiam salutis aspiciens calles eligat noxiorum? professio caecitatis est bona ante oculos in exemplum locata respuere et unde imitatione proficias non tenere. haec, mi domina, de te non incertis fama nuntiauit indiciis, non loquax uulgus per ignara iudicii ora iactauit, cui mos est de humanis actibus, dum scintillas in rogos animat, amplificatas fidelium flammas extinguere. hoc nostrorum relatione propinquorum, praecipue tamen domina et sorore Euprepia [*]( 1 adaiduetatem B 2 exhibet et] ezhibitet Bb ) [*]( XIV. 4 arcotamiae BLVb, archotamie T 5 profecistis (tII. rec.) b, proflcistis B, proficitis LTV 6 nectet Bb acUum L 8 in p 8. I. 9 a* (d eras.) B redemptori B suspicet B, suscipit LT 10 connersionis T praecipue TV 11 proximns Bb, proximis LV diligat Tl, diliget B 12 das T 15 quaecumque Bb ortante BlLTV 16 ni] ne Bb, in L nerecondia T* pinosa B 17 callis B 18 cecitatis B 19 respnere] respicere Sirm. 20 mi] mea b 21 nlgns B ignorantia L 22 de om. L scentellas B rogoe b, rogns B, rogum LTV anplicatas B 24 praecipnae B domna Sirm. enpraepia B b, enflpia LT )

referente, percrebuit, non solum uos dignas esse praeconiis, sed instituisse celebrandum et uenerabili filio cum prosapiae radiis facem conuersationis ingerere. habet, quantum conperi, Lirinensis habitator quod de sancta matre discat, etiam quae urbana domicilia non reliquit. si mihi credit pietas tua, plus est in acie uicisse saeculum quam uitasse: resignat timorem fuga certaminis, nec spes est ulla uirtutis, quando ante congressionem declinatur aduersarius: conscientia roboris paucis adquiescit ad latebram: hoc est secretum eligere quod ostendisse formidinem. haec ego non dominum meum et familiae nostrae iubar presbyterum arguens scribo, cui nec ibi credo inpugnationes deesse, quas superet, in quo loci uisus est declinasse conflictum. tunc enim uniuersa saeculi blandimenta calcauit, quando aetatis opum natalium profectionem eius retinere catena non ualuit. sed uobis quantum sexus infirmior, tantum debetur potissima de palmae adeptione laudatio. prope est ut etiam illius tu sis tutela propositi, quae mala uiduitatis et orbitatis patiens de uenerabilis filii meritis solacii tui occasione pateris nil perire. ecce ubi femina fragilitatis oblita castelli uice et uirum et iuuenem ab hostili inpugnatione subducit. huius facti dux gloriosa perdures et usque ad illud in saeculo perseueres, quo illum, si ita res poposcerit, iam maturum mundi istius campus accipiat. uellem, confiteor, si epistolaris pateretur concinnatio, in longum uerba producere et de actuum uestrorum ornamentis pauca sub loquendi ubertate narrare. sed haec ad alios scribenda reseruentur. sufficit uos [*]( 2 uenerabilia LTV proiapie T 3 lyrinensia BLTb 4 scę mai L sed § in a corr. 5 orbana B reliquid B 6 aciae B seculum B 7 uirtuti fort. ah. T 8. I. m. 2 8 on pacis? 9 adquiescit Bl ut uidetur, adquiescet B (corr.) LTVb 10 e.go (r eras.) L domino meo b 11 presbiterum L Vt prnesbiterum B cui L s. l. ibe L1 12 inpugnationis B 16 debet L depotissima V 17 «illius (m ercu.) B uidnetatis B 18 fili B solatii LTV 22 perseueris B, peraeuee T1 matura VI, maturi Tl ut uidetwr 23 uellim B confior L i in ras. 24 pateritur B, paterentur T1 continuatio L de B s. I. 25 act.um L 26 seribenda B seruentur F\' ) scire, quia, quamuis a me numquam sis uisa, cognosceris et adorandis inserta monumentis radice animi iam teneris. scriptum est, meministi: laudent te proximi tui. uere sola mihi uellem causa existeret Gallias expetendi, ut cum domno meo presbytero, utrique osculantes manus et oculos tuos, beatam te in quauis adflictione temporis redderemus. domina mi, propter quod mittuntur epistolae, corpore me ualere significans prosperitatis uestrae statum requiro, deprecans et per deum coniurans, ne umquam mihi orationum uestrarum adiumenta denegetis.

XV. ENNODIVS AGNELLO.

Deo gratias, qui circa magnitudinem uestram licet protulerit cupita, non reppulit. etenim ne fides claudicet supplicantis, desideria differuntur, quia deuenustat secuturae hilaritatis genium uelox impetratio. et uos quidem honores meruisse, non optasse manifestum est. sed praecedens concinnatio eloquitur uota diligentum. nouit omnipotens et generis uestri luce permotus et gratiae quam polliciti estis inuitatus fiducia: praecessit in prosperis uestris quicquid uos disciplina aut ratione cohibetis. sufficiant in foribus stricta conloquia: respondete de prosperitate uestra sollicito, quamuis de amore non dubio. domine mi, salutationis plenissimae obsequia dependens litterarum portitorem commendo, quia mihi fide et honestate conpertus est, uolens uniuersis quid dignationis uestrae habeam non taceri, ut sperantes de communis gratiae messe pascantur. [*]( 3 Prou. 27, 2 ) [*]( 1 sis] se Bb 2 monimentis (ni ex nu corr.) L 3 lauden L 4 nelim B2b, uellim Bl domino Tb 5 praesbitero B 6 mi scripsi, mihi BLTVb 7 aepistolae B 8 depraecans B 9 ũquã L, nquam B ) [*]( XV. 13 uestram magnitudinem T 14 repulit BT, reppullit L 16 meruiesS & optasse L 17 manifestum L man in ras. minoribus litteris 18 diligentium LTV 19 estis] est B praecessi B, praeceasit V 21 cohebetis Bb strieta ex scripta B respondente Bb 23 mihi BLVb 24 fede B 26 communi T )